Rak szyjki macicy podobnie jak rak piersi to bardzo niebezpieczny nowotwór, który występuje niezwykle często u kobiet na całym świecie. Każdego roku co najmniej kilka tysięcy kobiet dowiaduje się o tym, że choruje na raka szyjki macicy, jednak większość z nich diagnozowana jest niestety zbyt późno. Raj szyjki macicy najczęściej wykrywany jest u kobiet pomiędzy 40 a 55 rokiem życia, jednak należy mieć świadomość tego, iż może on się pojawić nawet u bardzo młodych kobiet, czyli po 25 roku życia. W celu wczesnego wykrycia raka szyjki macicy oraz wdrożenia odpowiedniego leczenia konieczne jest regularne wykonywanie cytologii. W przypadku bardzo wczesnych zmian, które zostaną wykryte w komórkach szyjki macicy, możliwe jest całkowite wyleczenie choroby. Jakie są jednak przyczyny i objawy raka szyjki macicy? W jaki sposób zdiagnozować chorobę i jak należy ją leczyć?
HPV, czyli główny winowajca raka szyjki macicy
HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, to główna przyczyna rozwoju raka szyjki macicy, ponieważ długotrwałe zakażenia tą bakterią bez odpowiedniego leczenia może właśnie doprowadzić do rozwoju nowotworu. Potwierdziły to liczne badania, ponieważ u niemal wszystkich kobiet chorych na raka szyjki macicy wykryto obecność wirusa HPV, jednak należy wiedzieć o tym, iż jedynie typy HPV 16, HPV 18 (najczęściej prowadzą do rozwoju nowotworu) oraz HPV 31, 33, 45. Zakażeniu wirusem HPV sprzyja przede wszystkim wczesne rozpoczęcie współżycia, palenie papierosów, stosowanie tabletek antykoncepcyjnych oraz choroby, które przenoszone są drogą płciową. Podczas stosunku seksualnego niezwykle ważne jest stosowanie prezerwatyw, jednak tylko tych, które zawierają środki wirusobójcze, ponieważ te zwykłe nie są w stanie ochronić narządów płciowych przed wirusem HPV.
Czynniki ryzyka
Za rozwój raka szyjki macicy odpowiedzialny jest najczęściej wirus HPV, jednak nie zawsze obecność tego wirusa jest wystarczająca, aby nowotwór się rozwinął. Do rozwoju raka szyjki macicy przyczyniają się również takie czynniki jak:
- palenie papierosów, jednak nie tylko te aktywne, ale również bierne
- zbyt wczesne rozpoczęcie współżycia
- duża liczba porodów w bardzo krótkim czasie
- częste zmiany partnerów seksualnych
- nieleczone infekcje i choroby płciowe
- wiek (rak szyjki macicy rozwija się często po 30 roku życia, jednak swój szczyt osiąga pomiędzy 45 a 55 rokiem życia; może się również pojawić u dziewczyn po 25 roku życia, które nigdy nie współżyły)
- zakażenie HIV
- dieta uboga w przeciwutleniacze
Objawy szyjki macicy
Rak szyjki macicy to bardzo niebezpieczny nowotwór, ponieważ w pierwszych fazach rozwoju nie daje żadnych zauważalnych objawów. Pierwszym sygnałem dającym do zrozumienia kobiecie, że dzieje się coś niedobrego jest krwawienie pojawiające się z pochwy, jednak mogą się również pojawić takie objawy jak:
- ból w podbrzuszu
- krwawienie po menopauzie
- bardzo obfite upławy
- krwawienie pomiędzy miesiączkami lub po odbytym stosunku
- ból podczas stosunku
Badania diagnostyczne
Podstawowym badaniem, które umożliwia wykrycie raka szyjki macicy, jest cytologia, którą powinno się wykonywać rak w roku. Polega ona na pobraniu komórek z szyjki macicy przy pomocy specjalnej szczoteczki, a następnie jej mikroskopowej ocenie. W następnym kroku konieczne jest określenie klinicznego stopnia zaawansowania choroby, a także zaplanowanie odpowiedniego i skutecznego leczenia. Podczas tego etapu konieczne jest przeprowadzenie:
- badań ginekologicznych
- pełnych badań lekarskich z uwzględnieniem badania węzłów chłonnych
- badań krwi i moczu takich jak kreatynina, mocznik, morfologia, badanie ogólne moczu
- badanie RTG klatki piersiowej
- USG przezpochwowego
- USG jamy brzusznej
Leczenie raka szyjki macicy
Sposób leczenia nowotworu uzależniony jest przede wszystkim od stanu zdrowia pacjentki oraz stopnia zaawansowania raka. W przypadku bardzo małych zmian przedrakowych lekarze najczęściej wdrażają leczenie farmakologiczne, po którym konieczna jest kontrola u lekarza oraz wykonanie odpowiednich badań w celu sprawdzenia, czy leczenie się powiodło. Z kolei, jeśli chodzi o zmiany bardziej zaawansowane oraz o wczesne stadium raka szyjki macicy to skuteczną metodą leczenia jest zabieg chirurgiczny, podczas którego konieczne jest usunięcie chorego fragmentu szyjki macicy. Nie zawsze konieczne jest przeprowadzenie operacji chirurgicznej, ponieważ w wielu przypadkach stosuje się również:
- kriochirurgię pomagającą zniszczyć tkanki poprzez ich wymrażanie
- elektrokauteryzację, czyli wypalanie chorej tkanki przy pomocy elektrokoagulacji
- laseroterapię
- konizację
- metodę LEEP, która polega na wycięciu zmiany przy pomocy pętli elektrycznej
Niestety w wielu przypadkach rak szyjki macicy jest w tak zaawansowanym stadium, że konieczne jest przeprowadzenie bardzo rozległej operacji, która polega na całkowitym wycięciu macicy z równoczesnym usunięciem węzłów chłonnych miednicy. Taka operacja może zostać wykonana przezpochwowo lub laparoskopowo, jednak w większości przypadków odbywa się poprzez otwarcie brzucha. Wybór metody operacji uzależniony jest przede wszystkim od miejsca, w którym zlokalizowany jest nowotwór, a także od stopnia jego zaawansowania. Bardzo często konieczne jest również przeprowadzenie leczenia uzupełniającego w postaci radioterapii, czyli leczenia napromieniowaniem. W sytuacji, gdy doszło do przerzutów na inne narządy, to lekarze decydują się również na przeprowadzenie chemioterapii. Jeśli chodzi o radioterapię, to stosowana jest ona zwykle w dwóch formach, a mianowicie poprzez napromieniowanie guza przez skórę i zdrowe tkanki, które go otaczają lub poprzez napromienowanie guza przez umieszczenie w kanale szyjki macicy promieniotwórczego pierwiastka.
Rokowania
Rak szyjki macicy, który rozpoznany jest stosunkowo wcześnie, czyli w pierwszym stadium rozwoju choroby, jest całkowicie wyleczalny. Z kolei w sytuacji, gdy nowotwór zostanie wykryty w zaawansowanej formie, czyli w II stadium, to szanse na powodzenie zastosowanej terapii wynoszą jedynie 50%, dlatego też niezwykle ważne jest to, aby regularnie się badać.
