Cytologia – cel, przebieg oraz interpretacja wyników badania

Cytologia to jedno z podstawowych badań ginekologicznych, którego głównym celem jest wykrycie komórek nowotworowych w obrębie szyjki macicy.

Czy wiedziałeś, że każdego roku aż 3 500 polek dowiaduje się, że w jej ciele odkryto komórki raka szyjki macicy? Dzięki cytologii możliwe jest zidentyfikowanie nowotworu na wczesnych etapach jego rozwoju, co w znacznym stopniu zwiększa szanse na jego całkowite wyleczenie. Na czym polega niniejsze badanie i jak się do niego przygotować? Odpowiedzi na te oraz inne pytania znajdziesz w dalszej części artykułu.

Cytologia – na czym polega?

Cytologia jest jednym z najczęściej wykonywanych badań ginekologicznych. Dzięki niemu jesteśmy bowiem w stanie nie tylko zidentyfikować zmiany nowotworowe, ale również stwierdzić obecność innych chorób przenoszonych drogą płciową, w tym zakażeń wirusem HPV (brodawczaka ludzkiego).  Badanie cytologiczne bez przeszkód możemy przeprowadzić w każdym gabinecie ginekologicznym. W ramach ubezpieczenia jest to badanie bezpłatne, niemniej jednak w prywatnych gabinetach zapłacimy za nie około 30-50 złotych.

Jak często należy wykonywać badanie cytologiczne?

Niniejsze badanie należy wykonywać przynajmniej raz na okres jednego roku. Jednakże, istnieją sytuację, w których cytologię należy wykonywać częściej, wśród nich możemy wyróżnić:

• Znaczące osłabienie układu odpornościowego;
• Obecność nowotworu szyjki macicy w historii chorób rodzinnych;
• Bycie nosicielem wirusa HIV;
• Aktualne lub niedawno przebyte leczenie z powodu nadżerki, dysplazji lub przedrakowego stanu szyjki macicy.

Cytologia – kiedy należy ją przeprowadzić?

Regularnym badaniom cytologicznym powinny poddawać się wszystkie kobiety, które:

• Ukończyły 25 rok życia (niezależnie od tego, czy rozpoczęły już współżycie seksualne) lub młodsze (jeśli są aktywne seksualnie od przynajmniej 3 lat);
• Dostrzegają u siebie niepokojące objawy, takie jak: silne bóle podbrzusza oraz bóle w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, zaburzenia czynności układu wydalniczego, częste upławy o nieprzyjemnym zapachu, świąd i pieczenie pochwy, krwawienia między miesiączkami, lub nieregularne miesiączki;
• Posiadają bardzo aktywne życie seksualne;
• Znajdują się aktualnie w okresie ciąży (wówczas niniejsze badanie należy wykonywać dwukrotnie, zarówno podczas I, jak i II trymestru).

Jakie czynniki wypływają na zwiększenie ryzyka wystąpienia nowotworu szyjki macicy?

Wśród czynników, które mogą przyczynić się do zwiększenia ryzyka wystąpienia nowotworu szyjki macicy, możemy wyróżnić: niedobory odporności oraz niedobory witaminowe (w tym witaminy C), palenie papierosów oraz niski poziom higieny osobistej, wieloletnie przyjmowanie leków o charakterze antykoncepcyjnym, częstą zmianę partnerów seksualnych.

Cytologia – jak przebiega niniejsze badanie?

Badanie cytologiczne jest często częścią rutynowej wizyty w gabinecie ginekologa. Zanim jednak lekarz przystąpi do niniejszego badania, przeprowadza z pacjentką wywiad na temat ogólnego stanu jej zdrowia, przebiegu ostatniej miesiączki, przyjmowanych aktualnie leków oraz ewentualnych niepokojących objawów.

Badanie cytologiczne składa się z następujących etapów:

• Po pierwsze: lekarz prosi pacjentkę o rozebranie się od pasa w dół oraz o położenie się jej na fotelu ginekologicznym z nogami umieszczonymi na podparciach;
• Po drugie: ginekolog wprowadza do pochwy pacjentki wziernik, dzięki któremu otrzymuje łatwy dostęp do samej szyjki macicy;
• Po trzecie: przy pomocy specjalnej szczoteczki, lekarz pobiera z szyjki macicy części złuszczonego nabłonka wraz z ich śluzem;
• Po czwarte: lekarz przenosi pobraną próbkę na szkiełko mikroskopowe i zabezpiecza ją;
• Po piąte: ginekolog przekazuje niniejszą próbkę do laboratorium.

Zazwyczaj wyniki badania cytologicznego możemy odebrać dopiero po upływie 2-3 tygodni. Jednakże, w niektórych klinikach czas oczekiwania może skrócić się do zaledwie 3-4 dni.

Cytologia – jak się do niej przygotować?

W celu właściwego przygotowania się do badania cytologicznego należy przestrzegać poniższych wskazówek.

• Po pierwsze: Badania cytologicznego nie można przeprowadzić w momencie miesiączki. Dlatego też, na wizytę ginekologiczną należy zapisać się między 4 dniem po miesiączce, a 4 dniami przed jej ponownym wystąpieniem;
• Po drugie: Na kilka godzin przed planowanym badaniem należy wstrzymać się od wszelkich aktywności seksualnych;
• Po trzecie: Na dwa dni przed planowanym badaniem należy wstrzymać się od przyjmowania wszelkich środków dopochwowych;
• Po czwarte: Należy wstrzymać się od niniejszego badania, jeśli zmagamy się z problemem silnych infekcji;
• Po piąte: Przed samym badaniem należy dokładnie obmyć okolice intymne i założyć czystą bieliznę.

Pamiętaj! Badanie cytologiczne jest całkowicie bezbolesne oraz bezpieczne dla zdrowia pacjentki.

Cytologia – jak interpretować wyniki badań?

Zgodnie z obecnie przyjętą specyfiką, wyniki badania cytologicznego możemy podzielić na 5 grup.

Grupa I – W obrazie uzyskanym w wyniku niniejszego badania stwierdza się obecność komórek powierzchniowych warstw nabłonka o prawidłowym charakterze i/lub nieliczne komórki o charakterze delikatnego stanu zapalnego.

Grupa II – W obrazie uzyskanym w wyniku niniejszego badania stwierdza się liczne komórki zapalne i/lub komórki nabłonkowe obarczone charakterem zmian zwyrodnieniowych. Wynik ten predysponuje do przeprowadzenia dalszej diagnostyki, niemniej jednak w większości przypadków wskazuje on wyłącznie na obecność stanu zapalnego niezagrażającego życiu pacjentki.

Grupa III – W obrazie uzyskanym w wyniku niniejszego badania stwierdza się obecność komórek wykazujących cechy dysplazji. Wynik ten predysponuje do przeprowadzenia dalszej diagnostyki polegającej na pobraniu wycinka z szyjki macicy pacjentki oraz do wprowadzenia wstępnego leczenia.

Grupa IV – W obrazie uzyskanym w wyniku niniejszego badania stwierdza się obecność komórek o cechach nowotworu płaskonabłonkowego przedinwazyjnego. Wynik ten predysponuje do podjęcia bezzwłocznego leczenia mającego na celu zahamowanie rozwoju niniejszej choroby.

Grupa V – W obrazie uzyskanym w wyniku niniejszego badania stwierdza się obecność komórek o cechach nowotworu płaskonabłonkowego z naciekami na szyjkę macicy lub innego nowotworu złośliwego.

Co jeśli Twój wynik znajduje się w IV lub V grupie?

Wczesne wykrycie zmian nowotworowych w obrębie szyjki macicy przynosi niemal 100% szanse na ich pełne wyleczenie. Dlatego też, tak ważne jest przeprowadzanie regularnych badań cytologicznych. W wyniku zaawansowanych form niniejszego nowotworu (np. w tedy, gdy pacjentka nie wiedziała o obecności zmian nowotworowych przez kilka kolejnych lat) leczenie obejmuje zazwyczaj resekcję macicy wraz z przydatkami oraz okolicznymi węzłami chłonnymi.

Profilaktyka raka szyjki macicy

Oprócz regularnego przeprowadzania badań cytologicznych, zmniejszenie ryzyka rozwoju niniejszej choroby możemy osiągnąć poprzez:

• Stosowanie się do podstawowych zasad higieny współżycia seksualnego;
• Regularne kontrolowanie stanu swojego zdrowia, nie tylko w gabinecie ginekologa, ale również lekarzy innych specjalizacji;
• Ograniczenie używek (w tym papierosów oraz alkoholu).