Zwyrodnienie plamki żółtej – AMD – przyczyny, objawy, leczenie, profilaktyka

Zwyrodnienie plamki żółtej, to choroba, która nieustannie zbiera ogromne żniwo. W samej Polsce każdego roku 25 tysięcy osób rozpoczyna walkę z tą groźną dolegliwością. Zwyrodnienie plamki żółtej znane jest także pod skrótową nazwą AMD, co z języka angielskiego znaczy Age-related Macular Degeneration. Choroba ta postępując niszczy siatkówkę oka, co powoli doprowadza do całkowitej ślepoty. AMD to poważna choroba cywilizacyjna, od której ciężko się uchronić. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na jej temat, zapraszamy do lektury!

AMD – podstawowe informacje

Dlaczego nazywamy AMD chorobą cywilizacyjną? Niestety dotyka ona około 25 milionów ludzi na całym świecie. Teoretycznie na zwyrodnienie plamki żółtej może zachorować każdy, niemniej jednak w grupie ryzyka znajdują się szczególnie osoby po 50. roku życia, które posiadają niebieskie oczy. Na AMD najczęściej chorują kobiety.

AMD – przyczyny

Najogólniejszą i najczęstszą przyczyną powstawania AMD jest starzenie się organizmu. Rzecz jasna rozwój choroby może zostać znacznie przyspieszony przez inne czynniki zewnętrzne. Największy wpływ na degradację siatkówki mają wolne rodniki oraz promieniowanie ultrafioletowe. Wówczas w siatkówce odkładają się zmienione patologicznie komórki w postaci druz. Są one przyczyną rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej, czyli AMD. Zwyrodnienie plamki żółtej potrafi rozwijać się niepostrzeżenie przez wiele lat, a następnie dać swoje pierwsze objawy, gdy jest już za późno na skuteczną ingerencję.

AMD – objawy

Początkowe objawy zwyrodnienia plamki żółtej pojawiają się niepostrzeżenie. Najpierw występują problemy z postrzeganiem linii prostych. Potrafią one falować, rozmywać się, czy zanikać. Następnie niewyraźny staje się środek obrazu pola widzenia. Z czasem osoba chora niemalże całkowicie przestają dostrzegać przedmioty znajdujące się po środku. Dla przykładu, ludzie cierpiący na AMD widzą jedynie początek i koniec czytanego wyrazu. Takie osoby bardzo często mają problem z przechodzeniem przez jezdnię. Rozrastająca się plama zasłania ulicę, w związku z czym człowiek nie jest w stanie w pełni upewnić się, czy nic nie jedzie. Postępujące AMD powoduje, że chory widzi coraz mniej. Z czasem wzrok znika całkowicie, do tego stopnia, że oczy nie są wrażliwe na światło. Niestety zwyrodnienie plamki żółtej potrafi postępować bardzo szybko. Zdarza się, że od zauważenia pierwszych objawów do zupełnej utraty wzroku mija kilka tygodni. Na szczęście z reguły choroba ta rozwija się wolniej. Bywa i tak, że AMD postępuje latami dając choremu szansę na podjęcie leczenia i uratowanie wzroku.

Czynniki ryzyka

Istnieje wiele czynników dodatkowych, które mogą warunkować rozwój AMD. Oto najważniejsze z nich:

• wiek – ryzyko rośnie wraz z wiekiem,
• uwarunkowania rodzinne – szczególnie narażone są osoby, w których rodzinie zdarzały się przypadki tej choroby
• płeć – kobiety cierpią na AMD znacznie częściej
• palenie tytoniu – czynnik ten znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia AMD
• choroby serca – zaburzenia krążenia i schorzenia sercowo-naczyniowe bardzo często 'chodzą w parze’ ze zwyrodnieniem plamki żółtej
• słońce – nadmierne wystawianie swojego wzroku na słońce sprzyja powstawaniu zwyrodnienia plamki żółtej
• dieta uboga w antyoksydanty – duże ilości tłuszczy, cukru oraz alkoholu sprzyjają rozwojowi AMD
• obniżona gęstość barwnika plamki żółtej
• otyłość – barwniki plamki żółtej (luteina i zeaksantyna) mogą się gromadzić w tkance tłuszczowej

Wiele z wymienionych powyżej czynników ryzyka jest zależnych od nas. O ile to możliwe, warto eliminować je ze swojego życia, co z pewnością przełoży się na zdrowie naszych oczu oraz sokoli wzrok.

AMD – postać sucha lub wysiękowa

Plamka żółta, której dotyczy omawiana dolegliwość to część siatkówki oka, która odpowiada za ostre widzenie. Z uwzględnieniem tego czynnika wyróżnia się dwa rodzaje zwyrodnienia plamki żółtej. 80% osób chorych cierpi na AMD o odmianie suchej. Pozostałe 20% jest dotknięte postacią wysiękową. Odmiana sucha jest niemożliwa do wyleczenia metodami medycyny konwencjonalnej, podczas gdy postać wysiękową da się wyleczyć.

Warto zaznaczyć, że dzięki wczesnej diagnozie da się zatrzymać rozwój AMD – bez względu na odmianę. Temat ten został omówiony w ostatniej części niniejszego artykułu.

AMD – leczenie

Tak jak wspomniano powyżej, da jedynie postać wysiękowa zwyrodnienia plamki żółtej jest dolegliwością wyleczalną. Towarzyszy jej rozrost nieprawidłowych naczyń krwionośnych w oku. Są one bezpośrednią przyczyną AMD o odmianie wysiękowej. Aby usunąć nieprawidłowe naczynia krwionośne, należy posłużyć się terapią fotodynamiczną. Pierwszym jej krokiem jest wstrzyknięcie do oka światłoczułej werteporfiny. Jest to barwnik, który zabarwia nowe naczynia w chorym oku. Następnie nakłada się na oko specjalną soczewkę, przez którą naświetla się laserem diodowym pokolorowane naczynia. Proces ten trwa 83 sekundy. Światło lasera wywołuje reakcję fotochemiczną, która niszczy pokolorowane, nieprawidłowe naczynia krwionośne w oku. Leczenie postaci wysiękowej zwyrodnienia plamki żółtej jest bajecznie proste.

AMD – leczenie dietą

Kiedy AMD jest już w zaawansowanym stadium rozwojowym, zmiana diety może dać niewiele. O dobrych zwyczajach żywieniowych należy pamiętać zawsze, gdyż dobrze odżywiony organizm jest w stanie obronić się przed rozwojem wielu poważnych chorób. Powinieneś zadbać o swoją dietę również w przypadku, gdy z niezależnych od siebie przyczyn znajdujesz się w grupie ryzyka zagrożonej AMD. Co warto jeść, aby uchronić się przed tą ciężką chorobą? Poniżej przedstawiamy kilka propozycji:

• zielona kapusta,
• botwinka,
• koperek,
• seler,
• szczypiorek,
• natka pietruszki,
• por,
• szpinak,
• brokuły,
• zielona sałata,
• brukselka,
• cukinia,
• dynia,
• żółta kukurydza,
• ogórki,
• zielona fasola,
• zielone oliwki,
• marchew,
• pomidora,
• żółta i zieloną papryka,
• pomarańcze.

W profilaktyce AMD zaleca się spożywanie dużych ilości luteiny, zeaksantyny, witaminy C, witaminy E, cynku, selenu oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3. Nie wszystkie te substancje da się znaleźć w wystarczających ilościach w pożywieniu. Aby dostarczyć ich swojemu organizmowi, można sięgnąć po suplementy diety.

Wczesna diagnoza kluczem do wyleczenia AMD

Jak na razie leczenie AMD jest poza zasięgiem naszych możliwości. Co prawda potrafimy leczyć wysiękową postać choroby, niemniej jednak jest to kropla w morzu potrzeb. Warto jednak wspomnieć, że dzięki odpowiednio wczesnej diagnozie, rozwój zwyrodnienia plamki żółtej da się zatrzymać.

Aby dać lekarzowi szansę wykrycia AMD, musimy regularnie wybierać się na wizyty profilaktyczne. Poza tym, jeśli posiadasz wadę wzroku, postaraj się, aby na każdej wizycie kontrolnej dokonywać pełnych badań. Jeśli zwyrodnienie plamki żółtej zacznie się rozwijać, uda Ci się go wykryć jeszcze przed pojawieniem się pierwszych objawów.

Regularnych badań szczególnie warto dokonywać po 45 roku życia. Wraz z mijającymi latami znacznie wzrasta ryzyko zachorowania na zwyrodnienie plamki żółtej.