Zupa szczawiowa – kalorie, właściwości, przepis, wartości odżywcze

Szczaw jako produkt spożywczy i leczniczy jest znany od kilku tysiącleci. Pochodzi z Europy oraz Azji. W starożytnym Egipcie szczawiem łagodzono kłopoty żołądkowe a Hipokrates opisywał jego właściwości lecznicze. Szczaw ma intensywny i kwaśny smak i to przede wszystkim ze względu na te walory znalazł tak szerokie zastosowanie w kuchni. Do naszego kraju szczaw trafił dopiero w średniowieczu a przygotowywano z niego tzw. szczawiówkę, kwaskowatą zupę. I najczęściej w tej postaci, jako zupa szczawiowa jest najpopularniejszy w rodzimym menu. Szczaw znalazł także zastosowanie w ziołolecznictwie, jako surowiec zielarski do leczenia różnych dolegliwości układu pokarmowego a także jako produkt łagodzący objawy stłuczeń czy obrzęków.

Zupa szczawiowa – właściwości odżywcze

Szczaw najłatwiej i najekonomiczniej spożywać pod postacią zupy szczawiowej. To dobre danie dla wszystkich odchudzających się, ponieważ szczaw jest niskokaloryczny, 100 g tej rośliny liczy sobie zaledwie 21 kalorii. Szczaw zawiera mnóstwo wartościowych składników decydujących o jego walorach zdrowotnych, zawiera:

• betakaroten
• kwas foliowy
• witaminy: A,B2, B6, C, E, PP
• magnez
• wapń
• krzem
• żelazo
• błonnik

Zupa szczawiowa – właściwości lecznicze

Szczaw jako surowiec zielarski znany był w lecznictwie od starożytności po dzień dzisiejszy. Historycznie stosowany był do leczenia:

• zapalenia dziąseł
• przy bolesnym ząbkowaniu
• do leczenia wrzodów
• zaburzeniach wydzielania zółci
• zaparciach

Szczaw był zawsze wartościowym lekiem na szkorbut, czerwonkę, osłabienia, anemię. Współczesna homeopatia leczy szczawiem:

• grypę
• astmę
• choroby pasożytnicze
• chroniczny katar
• zapalenie gardła
• grużlicę
• zapalenie krtani
• zapalenie oskrzeli

W Polsce szczaw wykorzystuje się przede wszystkim w kuchni, choćby do przyrządzania zupy szczawiowej.

Zupa szczawiowa – a układ pokarmowy

Zupa szczawiowa zawiera mnóstwo garbników, dlatego zalecana jest jako środek przy biegunkach, działa ściągająco na błonę śluzową jelita grubego. Dlatego sam szczaw stosowany jest w medycynie ludowej jako środek przeciwbiegunkowy. Szczaw zalecany jest także w stanie surowym na pobudzenie apetytu lub jako napar z liści.

Zupa szczawiowa – właściwości przeciwbakteryjne i grzybobójcze

W odmianie szczawiu zwyczajnego, szczawiu tępolistnym oraz szczawiu kędzierzawym doszukano się właściwości przeciwgrzybiczych. Natomiast eterowe wyciągi z liści oraz nasion szczawiu kędzierzawego wykazują działanie przeciwbakteryjne wobec gronkowca złocistego i laseczki siennej. Składniki fenolowe, które można wyizolować ze szczawiu polnego wykazują zdolność hamowania bakterii chlamydia pneumoniae. To stąd zatem bierze się długa historia stosowania szczawiu w leczeniu stanów zapalnych organizmu. Szczaw doskonale leczy też objaw kaszlu towarzyszący infekcjom górnych dróg oddechowych, składnik ten można znaleźć w wielu gatunkach syropów na kaszel.

Szczaw jako środek na zwichnięcia i oparzenia

Jednym z zaleceń ziołolecznictwa na objawy stłuczeń, urazów czy obrzęków są okłady właśnie z liści zmiażdżonego szczawiu. Może on też służyć do przemywań i płukania skóry przy owrzodzeniach, oparzeniach i dla trudno gojących się ran. Okłady ze szczawiu stosowano już dawno dla niemowląt na odparzenia.

Szczaw w kuchni, czyli zupa szczawiowa

W naszym kraju zupa szczawiowa należy do tradycyjnej kuchni. Najczęściej przyrządza się ją  siekając liście szczawiu i łącząc je z bulionem warzywnym i śmietaną. Koniecznie do ugotowanej już zupy należy dołożyć ugotowane na twardo jajko. Szczaw niezbędny do przygotowania zupy szczawiowej można otrzymać w postaci szczawiowej gęstej pasty, dostępnej w słoiczkach. Wówczas wystarczy kilka łyżek tej pasty dodać do gotowego już bulionu.

We Francji ogromną popularnością cieszy się sos szczawiowy jako dodatek do wielu gatunków ryb. Przygotowuje się go podobnie do sposobu na zupę szczawiową, musi być jednak bardziej gęsty. Najczęściej z dodatkiem bulionu, wina i masła posiada charakterystyczny lekko kwaskowaty smak wspaniale uzupełniający delikatny aromat ryb. Szczaw, dzięki kwasowi szczawiowemu oraz rozpuszczalnym solom stanowi też doskonały dodatek do wszelkich surówek i sałatek. Surowe liście młodego szczawiu, bez blanszowania dodaje się do wieloskładnikowych letnich sałatek.

Kupując szczaw na zupę szczawiową należy wybierać młode liście. Najważniejszym elementem przygotowania szczawiu zawsze jest jego umycie. Bardzo łatwo bowiem znaleźć wśród delikatnych liści zgrzytający w zębach piasek. Liście należy też przebrać i ewentualnie obciąć twarde już końcówki. Do każdej potrawy przygotowanej na bazie szczawiu należy dodać składniki bogate w wapń, np. jajka czy śmietanę. Dzięki temu ogranicza się szkodliwe działanie kwasu szczawiowego nie pozwalając mu za bardzo uszczuplić potrawę w niezbędny nam wapń.

Zupa szczawiowa – niebezpieczeństwo przedawkowania

Należy pamiętać, aby nie przedawkować sobie i rodzinie potraw ze szczawiem, w tym zupy szczawiowej. Jak przy każdym produkcie spożywczym należy zachować umiar i rozsądek, szczaw bowiem zawiera w swoim składzie kwas szczawiowy, szczawian. Spożywany w dużych ilościach szczaw może przynieść wiele szkody organizmowi za sprawą jego zdolności do wiązania wapnia. Wskutek tego nie tylko powstaje nierozpuszczalny związek, którego organizm człowieka nie jest w stanie sobie przyswoić, ale też wiązanie wapnia zabiera ten cenny pierwiastek z naszego organizmu i pozbawia go jego oddziaływania. To dlatego każda potrawa ze szczawiem w roli głównej powinna zawierać składniki bogate w wapń.
Kwas szczawiowy w zbyt dużych ilościach staje się niebezpieczny. Szczawiany bowiem mają zdolność odkładania się w nerkach oraz pęcherzu moczowym, a to z kolei powoduje tworzenie się kamicy moczowej. Nadmierna absorpcja wapnia przez związki szczawianowe powoduje odwapnienie naszych kości i wywołuje zaburzenia kurczliwości mięśni. Wyjątkowe nadużycie szczawiu mogłoby wywołać zgon, śmiertelna dawka dla czystego kwasu szczawiowego wynosi od 5 do 15 g.

Objawami zatrucia szczawiem i kwasem szczawiowym są:

• niepokój
• zwolnienie tętna
• biegunka
• wymioty
• gorączka
• drgawki
• szczękościsk
• początkowo częstomocz, potem parcie na mocz, zatrzymanie moczu
• obrzęk
• wysięki okołonaczyniowe
• krwawe wybroczyny
• krwotoki wewnętrzne
• krwiomocz
• krwawa biegunka
• wymioty z krwią

Ratując osobę zatrutą kwasem szczawiowym należy podawać jej do picia wodę wapienną z mlekiem, natomiast pozajelitowe leczenie polega na aplikowaniu choremu chlorku sodu, wapnia i glukozy, czyli podania jak najbardziej zasadowych składników.

Zupa szczawiowa należy do jednej z najzdrowszych i najsmaczniejszych zup. Bogactwo witamin oraz flawonoidów, które są silnymi antyoksydantami pomagają w uwolnieniu organizmu od wolnych rodników prowadzących do wielu zagrażających życiu chorób.