Zespół policystycznych jajników: co to jest, przyczyny, czynniki ryzyka i leczenie

Zespół policystycznych jajników, powszechnie znany jako PCOS, to zaburzenie układu hormonalnego, które dotyka kobiety w wieku rozrodczym. Małe pęcherzyki wypełnione płynem rozwijają się na jajnikach. Zespół policystycznych jajników jest również znany jako zespół Stein-Leventhala. Objawy obejmują zmiany w cyklu menstruacyjnym i nadmierny wzrost włosów. Nieleczony może prowadzić do niepłodności i innych powikłań. Jednak dokładna przyczyna rozwoju choroby nie jest znana. Zalecane jest wczesne rozpoznanie i leczenie. Utrata masy ciała może również zmniejszyć ryzyko związanego z tym ryzyka dla zdrowia, takiego jak insulinodporność , cukrzyca typu 2 , wysoki poziom cholesterolu , choroby serca i wysokie ciśnienie krwi.

Co to jest zespół policystycznych jajników?

Większość kobiet cierpiących na zespół policystycznych jajników, przed jego rozpoznaniem doświadczyło w okolicach jajników wielu małych cyst lub pęcherzyków wypełnionych płynem. Torbiele nie są szkodliwe, ale mogą prowadzić do braku równowagi w poziomach hormonów.

Kobiety z PCOS mogą również doświadczać nieprawidłowości w cyklu menstruacyjnym, podwyższonego poziomu androgenu (hormonu płciowego), nadmiernego wzrostu włosów, trądziku i otyłości.

Oprócz wielu schorzeń związanych z zespołem policystycznych jajników, które zostaną omówione w tym artykule, PCOS jest najczęstszą przyczyną niepłodności u kobiet – ponieważ może zapobiegać normalnemu procesu owulacji.  U kobiet, które mogą począć się z PCOS, częściej występuje poronienie, cukrzyca ciążowa , wywołane ciążą nadciśnienie, stan przedrzucawkowy i przedwczesne porody.

Przyczyny

Obecnie nie ma żadnej znanej przyczyny związanej z rozwojem zespołu policystycznych jajników. Istnieją jednak pewne skojarzenia z nadmiarem insuliny, zapaleniem o niskim stopniu złośliwości i genetyką. Dlatego też, często mówi się o czynnikach wpływających na rozwój choroby, a nie o jej nadrzędnych źródłach.

Czynniki ryzyka

Uważa się, że zespół policystycznych jajników ma podłoże genetyczne. Ludzie, którzy mają matkę lub siostrę z PCOS są bardziej narażeni na rozwój PCOS niż osoby, których krewni nie mają tego stanu. To rodzinne połączenie jest głównym czynnikiem ryzyka.

Cukier jest głównym źródłem energii organizmu i jest regulowany w organizmie przez insulinę, która jest wydzielana przez trzustkę. Osoba z opornością na insulinę nie jest w stanie efektywnie stosować insuliny. To powoduje, że trzustka wchodzi w nadbieg, wydzielając dodatkową insulinę, aby zaspokoić zapotrzebowanie organizmu na glukozę.

Uważa się, że nadmiar insuliny wpływa na zdolność do owulacji u kobiety ze względu na jej wpływ na produkcję androgenów. Badania wykazały, że kobiety z zespołem policystycznych jajników mają zapalenie o niskim stopniu złośliwości, które stymuluje policystyczne jajniki do produkcji androgenów.

Powiązane zagrożenia dla zdrowia

Istnieje kilka zagrożeń dla zdrowia związanych z zespołem policystycznych jajników: Obejmują one następujące schorzenia:

• cukrzyca typu 2,
• bezpłodność,
• wysoki cholesterol,
• podwyższone lipidy,
• bezdech senny,
• choroba wątroby,
• nieprawidłowe krwawienie z macicy,
• wysokie ciśnienie krwi,
• otyłość może prowadzić do problemów z niską samooceną i depresją,
• syndrom metaboliczny,
• niealkoholowe stłuszczenie wątroby,
• depresja i poczucie lęku.

Ponadto istnieje zwiększone ryzyko nowotwór endometrium, cukrzycy ciążowej, wywołanego ciążą nadciśnienia, ataków serca i poronienia.

Objawy

Oprócz cyst na jajnikach, objawy zespołu policystycznych jajników obejmują następujące okoliczności:

• nieregularne miesiączki,
• nadmiar poziomów androgenów,
• bezdech senny,
• wysokie poziomy stresu,
• wysokie ciśnienie krwi,
• zmiany skórne,
• bezpłodność,
• trądzik, skóra tłusta i łupież,
• wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów,
• ciemnobrązowe rogówki lub ciemne plamy skóry,
• zmęczenie,
• łysienie typu męskiego,
• insulinodporność,
• cukrzyca typu 2,
• ból miednicy,
• Depresja i niepokój,
• trudności w zarządzaniu wagą, w tym zwiększenie masy ciała lub trudności z utratą wagi ,
• nadmierny wzrost włosów twarzy i ciała, znany jako hirsutyzm,
• zmniejszone libido.

Testy i diagnoza

Żaden pojedynczy test nie pozwala na ustalenie obecności zespołu policystycznych jajników, ale lekarz może zdiagnozować tę chorobę poprzez wywiad chorobowy, badanie fizykalne obejmujące badanie miednicy i badania krwi w celu pomiaru poziomu hormonu, cholesterolu i glukozy. Do obejrzenia macicy i jajników można zastosować USG.

Leczenie

Nie ma lekarstwa ani innych specyficznych środków na zespół policystycznych jajników. Jednak  dopasowane leczenie ma na celu radzenie sobie z objawami, które dotykają daną jednostkę.

Będzie to zależało od tego, czy dana osoba chce zajść w ciążę i ma na celu zmniejszenie ryzyka wtórnych stanów medycznych, takich jak choroby serca i cukrzyca. Istnieje kilka zalecanych opcji leczenia, w tym:

• Pigułki antykoncepcyjne: mogą pomóc w regulacji hormonów i menstruacji.
• Leki na cukrzycę: Pomagają one w razie konieczności opanować cukrzycę.
• Leki na płodność: jeśli pożądana jest ciąża, obejmują one stosowanie klomifenu, połączenie klomifenu i metforminy lub gonadotropin do wstrzykiwań, takich jak hormon folikulotropowy i hormon luteinizujący. W niektórych sytuacjach można zalecić letrozol.
• Leczenie płodności:obejmują one zapłodnienie in vitro lub inseminację.

Warto pamiętać, że każdy, kto stosuje spironolakton, powinien stosować antykoncepcję, ze względu na ryzyko wad wrodzonych w przypadku zajścia w ciążę. Nie zaleca się karmienia piersią podczas stosowania innych leków. Inne możliwe opcje radzenia sobie ze wzrostem włosów to depilacja laserowa, elektroliza, leczenie hormonalne lub stosowanie odpowiednich dawek witamin i minerałów.

Ciąża i menopauza

Kobiety dotknięte zespołem policystycznych jajników mogą odczuwać skutki przez całe życie. Wiąże się to z radzeniem sobie z tym stanem zarówno podczas ciąży jak i menopauzy. Oznacza to, zwiększone ryzyko poronienia, cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego i porodów przedwczesnych.

Po porodzie zwiększa się ryzyko umieszczenia noworodka na oddziale intensywnej terapii noworodków lub śmierci przed, w trakcie lub wkrótce po porodzie. Powikłania te występują częściej w przypadku wielu porodów, na przykład bliźniąt lub trojaczków.

Objawy takie jak nadmierne owłosienie i łysienie typu męskiego mogą trwać dłużej niż okres menopauzy. Co w konsekwencji może doprowadzić do pogorszenia się objawów. Wraz z wiekiem pojawia się ryzyko wtórnych powikłań zdrowotnych związanych z PCOS, w tym chorób serca.

Informacje w pigułce

Oto kilka kluczowych punktów dotyczących PCOS, czyli zespołu policystycznych jajników:

• PCOS jest jednym z najczęstszych hormonalnych zaburzeń endokrynologicznych dotykającym 8-20 procent kobiet, z których wiele z nich nie ma postawionej diagnozy.
• PCOS jest związany z rozwojem innych schorzeń, takich jak insulinooporność, cukrzyca typu 2, wysoki poziom cholesterolu, wysokie ciśnienie krwi i choroby serca.
• Ponad połowa kobiet z PCOS rozwija cukrzycę typu 2 przed 40 rokiem życia.
• Około 70% owulacyjnej kwestii płodności wiąże się z PCOS.