Zespół jelita drażliwego: objawy, diagnostyka, przyczyny i dieta Plik Edycja Wstaw Widok Format Narzędzia

Zespół jelita drażliwego to schorzenie określane jako drażniąca okrężnica bądź śluzowe zapalenie jelita grubego. Czasem można się spotkać z innymi nazwami jak spastyczna okrężnica lub spastyczne zapalenie jelita grubego. To odrębny stan chorobowy od zapalnej choroby jelita grubego i nie jest związany z innymi schorzeniami jelitami. Zespół jelita drażliwego to gruba objawów okrężnicy, które zazwyczaj występują równocześnie. Różnią się od siebie nasileniem oraz czasem trwania. Jednakże trwają co najmniej trzy miesiące przez co najmniej trzy dni w miesiącu. W niektórych przypadkach, zespół jelita drażliwego może doprowadzić do uszkodzenia jelit. Jednak jest to sytuacja bardzo rzadko, zwłaszcza gdy jest ono odpowiednio leczone. Generalnie, zespół jelita drażliwego nie zwiększa ryzyka zachorowania na nowotwór przewodu pokarmowego, ale może zdecydowanie mieć znaczący wpływ na codzienne funkcjonowanie i samopoczucie.

Objawy

Objawy zespołu jelita drażliwego są dość charakterystyczne, choć czasem można je pomylić z innymi stanami zdrowotnymi. Zalicza się do nich:

• Skurcze brzucha,
• ból brzucha,
• wzdęcia i gazy,
• zaparcia,
• nudności.

Nierzadko zdarza się, że ludzie z zespołem jelita drażliwego doświadczają zarówno biegunki jak i zaparć jednocześnie. Objawy takie jak wzdęcia i gazu zazwyczaj ustępują po wypróżnieniu.

Objawy zespołu jelita drażliwego nie zawsze są trwałe. Mogą samoistnie ustąpić, ale po jakimś czasie znowu powrócić. Jednak, w większość przypadków objawy są ciągłe.

Objawy u kobiet

Kobiety mogą mieć objawy w czasie menstruacji lub ich nasilenie może się zwiększyć w trakcie tego okresu. Natomiast kobiety w okresie menopauzy mają mniej objawów niż kobiety, które wciąż miesiączkują. Niektóre kobiety donoszą również, że pewne objawy zwiększają się w czasie ciąży.

Objawy u mężczyzn

Objawy zespołu jelita drażliwego u mężczyzn są takie same jak u kobiet. Jednak o wiele mniej mężczyzn zgłasza objawy i wymaga wszczęcia leczenia.

Zespół jelita drażliwego – ból

Ból podczas zespołu jelita drażliwego może być odczuwalny jako skurcz w obrębie okrężnicy. W wyniku takich skurczy, pacjent doświadcza pewnych procesów. Między innymi:

• pewnej ulgi w bólu, która pojawia się zaraz po wypróżnieniu,
• zmiany w częstotliwości ruchu jelit,
• zmiany w sposobie, w jaki wyglądają stolce.

Diagnostyka zespołu jelita drażliwego

Każdy lekarz może podjąć się diagnozy zespołu jelita drażliwego, jedna najlepszy wyjściem będzie skierowanie się z występującymi objawami do lekarza specjalisty od chorób wewnętrznych. Diagnoza powinna być postawiona na podstawie zauważonych objawów, a więc np. przewlekłej biegunki połączonej z zaparciami oraz skurczów okrężnicy. Lekarz może również podjąć jeden lub więcej z następujących kroków, aby wykluczyć inne możliwe przyczyny zaobserwowanych objawów:

• Lekarz zapyta czy w ostatnim czasie pacjent nie zmienił swojego sposobu żywienia, a więc o to, czy zostały wyeliminowane lub dodane jakieś produkty żywnościowe. Być może powodem schorzenia są alergię.
• Lekarz zleci wykonanie badania kału, w celu wykluczenia zakażenia.
• Specjalista zaleci przeprowadzenie badań krwi, które pomogą wykluczyć anemię bądź celiakię – alergię na gluten.
• W ostatnim kroku wykona kolonoskopię – inwazyjne badanie polegające na wprowadzeniu cienkiej rurki wraz z kamerą przez przewód pokarmowy do jelita grubego.

Kolonoskopię zwykle wykonuje się tylko wtedy, gdy lekarz podejrzewa, że objawy są wywoływane przez zapalenie okrężnicy, chorobę zapalną jelit bądź nowotwór.

Dieta

Dla niektórych osób zmiany w diecie mogą znacznie pomóc złagodzić objawy. Ponieważ objawy zespołu jelita drażliwego różnią się nieznacznie u osób z tym schorzeniem, zmiany w diecie również powinny być spenalizowane.

Dieta wysokobłonnikowa

Błonnik jest składnikiem, który zwiększa objętość stolca człowieka, co w praktycznym ujęciu powoduje, że brzuch nie jest napięty, ani nie powinny występować wzdęcia. Przeciętny dorosły powinien jeść od 20 do 35 gramów błonnika dziennie. Chociaż wydaje się to dość proste, statystyki pokazują, że większość ludzi je tylko od 5 do 14 gramów dziennie. Produkty bogate w błonnik, takie jak owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste są pożywne i pomagają zapobiegać zaparciom.

Dieta o niskiej zawartości błonnika

Podczas gdy błonnik może pomóc niektórym osobom z zespołem jelita drażliwego, zwiększenie spożycia błonnika może pogorszyć objawy, jeśli często występują gazy i biegunki. Aby uniknąć takich objawów warto spożywać błonnik nierozpuszczalny, którego źródłem są pełne ziarna, orzechy, pomidory, rodzynki, brokuły i kapusta.

Dieta bezglutenowa

Gluten jest białkiem znajdującym się w produktach zbożowych, takich jak chleb i makaron. Białko może uszkadzać jelita u osób, które nie tolerują glutenu. Niektóre osoby z wrażliwością lub nietolerancją na gluten również doświadczają zespołu jelita drażliwego. W takich przypadkach dieta bezglutenowa może zmniejszyć objawy.

Leczenie

Niestety nie istnieje żaden środek farmakologiczny, który mógłby wyeliminować tego typu chorobę. Generalnie, leczenie opiera się na dobraniu odpowiedniej diety i zmiany stylu życia. Więcej ruchu i zdrowych produktów nie podrażniających jelita grubego.

Jak sobie pomóc?

Niektóre środki zaradcze, które można wykonać w warunkach domowych  mogą pomóc złagodzić objawy zespołu jelita drażliwego, bez konieczności stosowania leków, które po części szkodzą wątrobie. Przykłady tych zmian stylu życia obejmują:

• uczestniczenie w regularnych ćwiczeniach fizycznych,
• ograniczenie spożycia napojów zawierających kofeinę, które stymulują jelita,
• spożywanie mniejszych posiłków,
• minimalizowanie stresu,
• przyjmowanie dobrych probiotyków,
• unikanie smażonych w głębokim tłuszczu lub pikantnych potraw.

Zakazane produkty

Odpowiednie dostosowanie diety, jedzenie tylko wskazanych produktów może pomóc w eliminowaniu nieprzyjemnych objawów. Modyfikowanie ilości lub eliminowanie niektórych produktów spożywczych, takich jak nabiał, smażone potrawy, niestrawne cukry i ziarna, może pomóc w zmniejszeniu różnych objawów. Dla niektórych osób dodanie przypraw i ziół, takich jak imbir, mięta pieprzowa i rumianek, pomogło zmniejszyć niektóre objawy.

Przyczyny zespołu jelita drażliwego

Chociaż istnieje wiele sposobów leczenia zespołu jelita drażliwego, jego przyczyna powstania jest do tej pory nieznana. Możliwe przyczyny to nadmiernie wrażliwa okrężnica lub układ odpornościowy. Fizyczne procesy, które mają miejsce podczas rozwoju zespołu jelita drażliwego to:

• spowolnione lub spastyczne ruchy okrężnicy, powodując bolesne skurcze,
• nieprawidłowy poziom serotoniny w okrężnicy, wpływający na ruchliwość i ruchy jelit,
• łagodna celiakia, która uszkadza jelita, powodując objawy zespołu jelita drażliwego.

Co wyzwala zespół jelita drażliwego?

Dla wielu osób kluczem do opanowania objawów zespołu jelita drażliwego jest uniknięcie jego wyzwalaczy, a więc czynników bezpośrednio wpływających na skale i nasilenie objawów. Niektóre pokarmy, a także stres i lęk mogą pogorszyć samopoczucie podczas choroby. Niektóre produkty spożywcze są często przyczyną pogorszenia stanu zdrowia pacjentów z zespołem jelita drażliwego.