Wyniki badania krwi – jak interpretować?

Nie od dziś wiadomo, że lepiej jest zapobiegać chorobom niż je leczyć. Niemniej jeśli już jakieś schorzenie zacznie się rozwijać to dobrze jest je wykryć we wczesnym stadium. Wtedy leczenie jest o wiele łatwiejsze, tańsze i, co najważniejsze, daje o wiele lepsze rezultaty. Dobrym przykładem jest choroba nowotworowa – wcześnie wykryta daje prawie stuprocentową pewność wyleczenia. Aby jednak było możliwość wczesnego rozpoznania problemów w organizmie, należy regularnie wykonywać komplet badań.

Badanie krwi – rodzaje

Należy pamiętać o tym, że badanie krwi to nie tylko morfologia. Większość osób stosuje te dwa terminy zamiennie, co może nie jest dużym błędem, jednak powoduje pewne niedomówienia. Podstawowy zestaw informacji jakie należy odczytywać z krwi zawiera:

• wcześniej wspomnianą morfologię,
• profil lipidowy (poziom cholesterolu, HDL, LDL)
• OB
• poziom glukozy.

Komplet takich badań, który zawiera się w jednej wizycie w laboratorium, należy wykonywać przynajmniej raz w roku od ok. 20 roku życia. Jest to najlepszy moment na rozpoczęcie takiej profilaktyki, bo pozwoli to na zduszenie powstających chorób w zarodku. Niektórzy postanawiają badać się dopiero po 5 dekadach swego życia. Niestety często okazuje się, że zmiany w organizmie zaszły już tak daleko, iż leczenie będzie trudne i długotrwałe.

Warto do powyższego zestawu dodawać odpowiednie badania, w zależności od chorób występujących w rodzinie. Jeśli ktoś z rodziny ma lub miał problem z nowotworem warto dodać pewne badania pod tym kątem. Obecnie diagnostyka jest bardzo rozwinięta, dlatego wykrycie nowotworu we wczesnym stadium np. we krwi nie stanowi już problemu.

Badanie krwi – jak się przygotować?

Żeby badanie krwi mogło wykazać faktyczny stan organizmu to warto się odpowiednio do niego przygotować. Przede wszystkim przez 8 godzin przed pobraniem krwi nie należy jeść i pić. Można ewentualnie zaspokoić pragnienie szklanką przegotowanej wody. Ponadto przez 24 godziny przed badaniem nie należy pić alkoholu, ani korzystać z innych używek. Dodatkowo w dzień poprzedzający nie należy spożywać ciężkostrawnych, tłustych posiłków.

Badanie krwi – interpretacja wyników

Na początku warto zaznaczyć, że wynik badań najlepiej jest skonsultować z lekarzem. Czasami wyjście poza normę nie jest niczym szkodliwym, a bycie w średniej może być objawem choroby. Bardzo wiele zależy od indywidualnej sytuacji, stanu organizmu, wieku czy intensywnych treningów sportowych. Na przykład kobiety w ciąży mają podwyższony poziom glukozy, który w przypadku osoby w „normalnym” stanie oznacza cukrzycę. Ponadto pewne choroby objawiają się kombinacją niedoboru niektórych składników i nadmiarem innych.

Morfologia krwi

Pierwsze z zalecanych badań. Pozwala wykryć wiele chorób. Poniżej parametry i choroby wynikające ze złej ich ilości.

BRC – hliczba erytrocytów

Erytrocyty, czy też inaczej czerwone krwinki transportują tlen do wszystkich części organizmu i odbierają od nich dwutlenek węgla. Stanowią najliczniejszy element krwi. To właśnie one nadają jej kolor. Widełki należy traktować bardzo orientacyjnie bowiem ilość erytrocytów jest bardzo indywidualna i nie powinna być jedynym parametrem służącym do określania stanu zdrowia.

Normy:

• mężczyźni: 4,5 – 6 mln/mm³
• kobiety: 4 – 5,4 mln/mm³

Wynik powyżej normy świadczy o:

• nadkrwistości,
• niedotlenieniu (choroby płuc i serca),
• chorobach szpiku kostnego,
• czasami nowotworze.

Wynik poniżej normy świadczy o:

• anemii,
• utracie krwi (np. wrzody),
• niedoborze żelaza,
• chorobach nerek i wątroby.

HGB – zawartość hemoglobiny we krwi

Hemoglobina to białko znajdujące się w erytrocytach, którego funkcją jest wiązanie tlenu i w ten sposób przenoszenie go do różnych tkanek organizmu. Odpowiada za czerwoną barwę erytrocytów. Tutaj również normy są bardzo orientacyjne, bowiem ilość hemoglobiny zależy m.in. od trybu życiu, uprawianego sportu, wysokości nad poziomem morza, płci itd.

Normy:

• mężczyźni: 13 – 18 g/dl
• kobiety: 12 – 16 g/dl

Wynik powyżej normy świadczy o:

• nadkrwistości,
• odwodnieniu organizmu.

Wynik poniżej normy świadczy o:

• anemii.

HCT – hematokryt

Hematokryt to stosunek objętości krwinek czerwonych do całej objętości krwi. Innymi słowy, parametr ten określa lepkość krwi. Jego wartość zmienia się dosyć znacząco (do kilku punktów procentowych) w zależności od nawodnienia organizmu. Jeśli jednak przekracza 55% pojawia się realne zagrożenie powstania zakrzepów.

Normy:

• mężczyźni: 40 – 51%
• kobiety: 37 – 47%

Wynik powyżej normy świadczy o:

• nadkrwistości,
• odwodnieniu organizmu.

Wynik poniżej normy świadczy o:

• anemii,
• „przewodnieniu” organizmu.

WBC – ilość leukocytów (krwinek białych)

Leukocyty, czy inaczej białe krwinki, są, wbrew nazwie, praktycznie bezbarwne. Mniej liczne od erytrocytów. Ich funkcją jest wyszukiwanie i niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych. Są istotnym elementem z punktu widzenia odporności organizmu. Zwiększenie ich ilości świadczy o toczącej się walce wewnątrz organizmu. Gdy jest ich zbyt mało, ciało człowieka jest praktycznie bezbronne przed zakażeniami.

Normy:

• mężczyźni i kobiety: 4 – 10 mld/l

Wynik powyżej normy świadczy o:

• zakażeniach,
• nowotworach,
• uszkodzeniu tkanek (np. martwica),
• uszkodzeniu śledziony.

Wynik poniżej normy świadczy o:

• uszkodzeniu szpiku kostnego,
• niektórych chorobach (np. HIV),
• leczeniu niektórymi lekami.

LYM – ilość limfocytów

Limfocyty również stanowią istotny element z punktu widzenia odporności. Zmiana ich ilości świadczy o poważnym stanie organizmu.

Normy:

• mężczyźni i kobiety: 1,0 – 4,5 mld/l

Wynik powyżej normy świadczy o:

• przewlekłej białaczce,
• krztuścu,
• szpiczaku mnogim,
• chorobach immunologicznych,
• nadczynności tarczycy.

Wynik poniżej normy świadczy o:

• AIDS,
• rzadziej innych zakażeniach wirusowych.

PLT – ilość trombocytów, płytki krwi

Płytki krwi stanowią, obok erytrocytów główny składnik krwi. Biorą udział w procesie krzepnięcia krwi i tworzeniu strupa.

Normy:

• mężczyźni i kobiety: 130 – 450 mld/l

Wynik powyżej normy świadczy o:

• przewlekłym zakażeniu,
• uszkodzeniu śledziony,
• nadpłytkowości samoistnej.

Wynik poniżej normy świadczy o:

• nowotworze szpiku kostnego,
• białaczce,
• stosowaniu niektórych leków,
• zakażeniu bakteryjnym.

MONO – ilość monocytów

Monocyty to komórki wchodzące w skład leukocytów. Powinno ich  być od 3 do 8 procent wszystkich leukocytów. Za duża ich liczba świadczy o przewlekłej białaczce, przewlekłych zakażeniach bakteryjnych, zakażeniach pierwotniakami, gruźlicy, boleriozie, durze i wielu innych chorobach. Zmniejszenie ilości monocytów świadczy o toczącej się w organizmie infekcji lub przyjmowaniu niektórych leków. Nie jest to niebezpieczny objaw.

MCV, MCH, MCHC, RDW – parametry związane z erytrocytami

Zmiana wartości powyższych parametrów jest prawie zawsze wywołana zmianami chorobowymi związanymi z erytrocytami. Dlatego też nie zostaną one tutaj omówione.

OB – odczyn Biernackiego

OB jest miarą szybkości opadania krwinek czerwonych w czasie. Bardzo mocno zależy od wieku i płci.

Normy:

• noworodki: 0 – 2 mm/h,
• niemowlaki: 12 – 17 mm/h,
• kobiety poniżej 50 r.ż. 6 – 11 mm/h,
• kobiety powyżej 50 r.ż. do 30 mm/h,
• mężczyźni poniżej 50 r.ż.: 3 – 8 mm/h,
• mężczyźni powyżej 50 r.ż.: do 20 mm/h.h

Wynik powyżej normy świadczy o:

• białaczce,
• nowotworach,
• schorzeniach tarczycy,
• zawale serca,
• urazach,
• chorobach autoimmunologicznych.

Wynik poniżej normy świadczy o:

• nadkrwistości,
• niewydolności krążenia,
• żółtaczce,
• chorobach alergicznych.

Profil lipidowy

Sprawdzenie profilu lipidowego dostarcza informacji o ewentualnych problemach z cholesterolem, czy też, mówiąc precyzyjniej, lipoproteinami we krwi. Stanowią one bardzo istotny element każdego organizmu zwierzęcego. Biorą udział m.in. w wytwarzaniu wielu substancji. Wyróżnia się trzy główne parametry: cholesterol całkowity, HDL i LDL. Poniżej znajdują się normy dotyczące tych wskaźników.

Cholesterol całkowity:

• mężczyźni i kobiety: 138 – 200 mg/dl.

HDL (cholesterol wysokiej gęstości)

Często nazywany „dobrym cholesterolem”. Zbiera złogi wytwarzane przez LDL, zapobiegając miażdżycy.

• mężczyźni: min. 40 mg/dl,
• kobiety: min. 50 mg/dl,
• optimum dla obu płci: min 60 mg/dl.

LDL (cholesterol niskiej gęstości)

Nazywany „złym cholesterolem:. To on odpowiada za powstawanie złogów prowadzących do zawałów, udarów itp. Jest jednak istotny dla organizmu w odpowiedniej ilości.

• osoby zdrowe: max 100 mg/dl.
• cukrzycy, osoby po zawale: max 70 mg/dl.

Poziom glukozy we krwi

Glukoza to cukier prosty stanowiący jedno ze źródeł energii dla organizmu. Jeśli nie radzi sobie on z jej przyswajaniem to można mówić o cukrzycy, która jest chorobą bardzo niebezpieczną dla zdrowia. Dlatego należy regularnie sprawdzać poziom cukru we krwi, szczególnie jeśli w rodzinie zdarzały się przypadki cukrzycy.

• Prawidłowy poziom glukozy: 70 – 99 mg/dl
• Podwyższony poziom glukozy: 100 – 125 mg/dl
• Cukrzyca: powyżej 125 mg/dl.