Witamina E – właściwości i wpływ na zdrowie. Objawy niedoboru i nadmiaru witaminy E

Witamina E jest to grupa organicznych związków chemicznych, w której skład wchodzą tokoferole oraz tokotrenole. Dla organizmu człowieka najistotniejszą rolę pełni α-tokoferol.

Witamina E zaliczana jest do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (obok takich witamin jak witamina A, witamina D oraz witamina K). Oznacza to, że witamina E jest magazynowana w organizmie i w przeciwieństwie do witamin, które są rozpuszczalne w wodzie nie jest wydalana z organizmu wraz z moczem czy potem. Magazynuje się głównie w tkance tłuszczowej oraz w nadnerczach.

Właściwości witaminy E oraz jej wpływ na organizm

Liczne badania dowodzą, ze witamina E skutecznie chroni organizm przed szkodliwym działaniem stresu oksydacyjnego oraz przed uszkodzeniem komórek przez wolne rodniki. Witamina E uznawana jest obecnie za jeden z głównych przeciwutleniaczy, który występuje w komórkach ludzkiego ciała.

Witamina E wykazuje działanie przeciwnowotworowe. Dlatego też wszystkim ludziom zaleca się dietę bogatą w tę witaminę, jako działanie profilaktyczne względem zachorowania na raka. Dodatkowo witamina E modyfikuje właściwości błony komórkowej, a co za tym idzie poprawia działanie insuliny oraz jest pomocna w procesie normowania poziomu glukozy we krwi.

Inną cenną właściwością witaminy E jest jej przeciwdziałanie zakrzepom. Witamina E bierze udział w syntezie substancji przeciwkrzepliwych oraz zmniejsza proces zlepiania się płytek krwi i utrzymuje prawidłową przepuszczalność błon komórkowych. Dodatkowo witamina E hamuje utlenianie się tak zwanego „złego cholesterolu” (cholesterol LDL), przez co zapobiega powstawaniu blaszek miażdżycowych i zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia chorób układu krążenia. Witaminę E powszechnie stosuje się w profilaktyce przeciwko zawałowi mięśnia sercowego oraz wśród osób, które mają problem ze zbyt wysokim poziomem cholesterolu.

Witamina E jest ponadto niezbędna do prawidłowego działania układu rozrodczego, zarówno wśród kobiet, jak i wśród mężczyzn. Witamina E w preparatach farmakologicznych jest połączona z witaminą A, ze względu na fakt, że zapobiega jej utlenianiu się.

Witamina E u kobiet podczas ciąży

Witamina E odgrywa bardzo ważną rolę w rozwoju płodu oraz w przebiegu ciąży. Witamina ta zapobiega wadom cewy nerwowej płodu oraz odpowiada za prawidłowy przebieg ciąży na wszystkich jej etapach. Witamina E ma wpływ na prawidłową masę urodzeniową dziecka – dzieci z niedoborem tej witaminy rodzą się o wiele mniejsze niż ich rówieśnicy. Dodatkowo badania potwierdzają, że witamina E zmniejsza odsetek umieralności noworodków podczas porodu.

Witamina E odgrywa bardzo ważną rolę w kształtowaniu się wzroku – niedobory tej witaminy w III trymestrze ciąży mogą skutkować wadami tego narządu.

Wszystko to sprawia, że bardzo ważną kwestią jest dostarczanie podczas okresu ciąży witaminy E do organizmu ciężarnej kobiety – najlepiej za pomocą odpowiednio zbilansowanej i różnorodnej diety, która jest bogata w produkty zawierające dużą ilość dobrze przyswajalnej witaminy E.

Zapotrzebowanie organizmu na witaminę E

Zapotrzebowanie na witaminę E w organizmie człowieka jest zróżnicowane i zależy od wielu czynników, między innymi od wieku, płci oraz stanu zdrowia danej osoby.

Według wielu specjalistów (między innymi uczonych z Instytutu Żywności i Żywienia), dzienne zapotrzebowanie na witaminę E wynos średnio:

• 6 mg dzieci,
• 10 mg u mężczyzn,
• 8 mg u kobiet,
• 20-50 mg u osób starszych, po 75. roku życia.

Na większe zapotrzebowanie witaminy E powinny zwrócić uwagę kobiety, które stosują doustną antykoncepcje hormonalną – podczas jej stosowania organizm potrzebuje większej ilości tej witaminy. Również kobiety w ciąży powinny przyjmować dwukrotną ilość zalecanej dziennej dawki tej witaminy podczas całego okresu ciąży.

Skutki niedoboru witaminy E

Skutkami niedoboru witaminy E są między innymi:

• przewlekłe uczucie zmęczenia,
• anemia,
• wypadanie włosów i ich osłabienie,
• problemy z zębami i kośćmi,
• krwawienie z dziąseł,
• podatność na infekcje i upośledzenie pracy układu immunologicznego,
• wysoki cholesterol,
• uszkodzenie systemu nerwowego (w skrajnych przypadkach – bardzo rzadko).

Niedobory witaminy E podczas okresu ciąży u kobiety mogą prowadzić do poronienia lub do zmniejszenia masy ciała dziecka. U mężczyzn niewystarczająca ilość witaminy E w diecie sprzyja problemom z prostatą i może prowadzić do impotencji.

Witamina A+E
Kliknij i sprawdź ceny!

Niedobór witaminy E u noworodków

Niedobory witaminy E oprócz tego, że są szkodliwe dla kobiet w ciąży, są również szkodliwe dla nowo narodzonego dziecka. Wśród niemowląt, które urodziły się w stanie niedoboru witaminy E odnotowuje się między innymi podwyższoną zlepialność płytek krwi, zaburzenia nerwowo-mięśniowe oraz zahamowanie wzrostu naczyń krwionośnych w oku, które w konsekwencji może prowadzić nawet do ślepoty.

Skutki przedawkowania witaminy E i jej nadmiaru w organizmie

Choć witaminę E trudno jest przedawkować nie stosując żadnych dodatkowych sztucznych źródeł tej witaminy, a opierając się jedynie na diecie. Warto jednak pamiętać, że należy zachować szczególną ostrożność podczas długotrwałego przyjmowania preparatów z witamina E w dużych ilościach (długotrwałe stosowanie dawek powyżej 1000 mg/dobę).

W takim przypadku nadmiar witaminy E może prowadzić krwawień o niezidentyfikowanej etiologii oraz do uczucia przewlekłego zmęczenia. Dodatkowo nadmiar witaminy E może prowadzić do zaburzeń widzenia oraz problemów ze strony układu pokarmowego.

Źródła witaminy E w diecie człowieka

Witamina E jest obecna przede wszystkim w roślinach. Największym źródłem tej witaminy w diecie są oleje (szczególnie te rafinowane na zimno), a także orzechy, ziarna zbóż oraz rośliny zielone.

Dużą ilość witaminy E zawiera przede wszystkim olej słonecznikowy i orzechy laskowe. Sporą ilość witaminy zawierają także ryby (chociaż nie wszystkie – warto jeść między innymi tuńczyki, łososie, makrele oraz śledzie), a także takie owoce jak porzeczki czarne czy awokado. Dobrym źródłem witaminy E jest pietruszka, jarmuż, biała kapusta, szpinak, papryka czy szczypiorek.

Drób (indyk czy kurczak) zawiera raczej niewielkie ilości witaminy E, podobnie jak większość owoców czy kasz.

Witamina E w przemyśle spożywczym

W przemyśle spożywczym witamina E używana jest przede wszystkim jako tokorefole – stosuje się jako przeciwutleniacz, który zapobiega między innymi jełczeniu tłuszczu. Na składach produktów spożywczych witaminę E można znaleźć po kodach takich jak:

• E 306 – mieszanina tokoferoli,
• E 307 – alfa-tokoferol,
• E 308 – gamma-tokoferol,
• E 309 – delta-tokoferol.

Witamina E w przemyśle spożywczym nie jest toksyczna dla organizmu, nawet jako substancja wysoko przetworzona. Jest dobrze tolerowana i przyswajana przez organizm, dlatego też nie trzeba wykluczać produktów w których składzie istnieje z podstawowej diety.

Witamina E w przemyśle kosmetycznym

Witamina E jest szeroko wykorzystywana w przemyśle kosmetycznym. Jako silny przeciwutleniacz jest nazywana „witamina młodości”, dlatego też świetnie sprawdza się w kosmetykach skierowanych do skóry i cery dojrzałej. Dzięki neutralizacji wolnych rodników i redukcji działania stresu oksydacyjnego, witamina E opóźnia procesy starzenia się skóry oraz minimalizuje widoczność zmarszczek. Witaminę E można znaleźć praktycznie w każdym kremie przeciwzmarszczkowym oraz przede wszystkim w produktach kosmetycznych przeznaczonych dla osób 40+.

Witamina E posiada cenne właściwości odżywcze, które działają regenerująco na skórę oraz nawilżająco i natłuszczająco. Dlatego też jest ważnym składnikiem wszelkich kremów, balsamów oraz maseł do pielęgnacji ciała. Mogą być one stosowane praktycznie do każdego rodzaju skóry, z naciskiem na skórę suchą i odwodnioną. Kremy z dodatkiem witaminy E mogą być także stosowane pomocniczo przy leczeniu problemów skórnych, takich jak na przykład łuszczycy czy przewlekłego trądziku. Świetnie sprawdzają się również na wszelkie podrażnienia skórne, również na tle alergicznym.

Witamina E jest także obecna w kremach z filtrem UV, ponieważ chroni skórę przed promieniowaniem oraz dodatkowo nawilża skórę po jej ekspozycji na słońce.