Węzły chłonne – objawy choroby, powiększone węzły chłonne

Węzły chłonne odgrywają niezwykle ważną rolę w organizmie człowieka. Różnią się między sobą pod względem kształtu oraz wielkości. Tworzą wraz z naczyniami limfatycznymi swoistą siatkę, przez którą przepływa limfa. Zapominamy o ich istnieniu do czasu gdy odkrywamy pod palcami ich nierówny kształt. Powiększone węzły chłonne informują o zmianach chorobowych zachodzących w organizmie. Nie wszystkie zmiany muszą sygnalizować zaraz poważną chorobę, jednak obrzmiałe węzły zawsze wymagają uwagi i konsultacji medycznej.

Węzły chłonne, co to jest?

Węzły chłonne stanowią fragment układu limfatycznego, inaczej układu chłonnego. Jego zadaniem jest utrzymywanie równowagi płynów ustrojowych oraz obrona organizmu przed:

• bakteriami
• wirusami
• zarazkami

Węzły chłonne są w kształcie niewielkiej fasolki o dł. od 1-25 mm i rozłożone są po całym ciele. Mogą występować indywidualnie lub w skupiskach, najwięcej jest ich:

• na szyi
• w dołach nadobojczykowych
• pachwinach
• pod pachami
• pod żuchwą
• pod kolanami

Część węzłów chłonnych znajduje się płytko, bezpośrednio pod skórą, to szyjne, pod pachami i w pachwinach. Część leży w okolicach narządów wewnętrznych, w brzuchu czy w klatce piersiowej. Jednak wszystkie one łączy siatka naczyń limfatycznych, która transportuje cały czas chłonkę. Zdolność węzłów chłonnych do niszczenia drobnoustrojów jest nie do przecenienia. Najważniejszą z funkcji węzłów jest filtracja limfy sprowadzanej z okolicy całego organizmu oraz zdolność wytwarzania przeciwciał. Układ limfatyczny wraz z limfą transportuje substancje toksyczne, które zostają usunięte na zewnątrz organizmu.

Węzły chłonne zawierają:

• komórki plazmatyczne
• limfocyty
• makrofagi
• komórki APC

Makrofagi i limfocyty typu B leżą w części zewnętrznej węzła, w korze. Limfocyty T znajdują się w przykorowej części węzła. W centrum węzła chłonnego leży rdzeń, który zawiera:

• plazmocyty
• limfocyty
• makrofagi
• komórki APC

Zadaniem węzłów chłonnych jest stałe filtrowanie limfy i oczyszczanie jej z nagromadzonych tam wirusów, bakterii, grzybów, czy komórek nowotworowych, blokując im dostęp do układu krwionośnego.

Powiększone węzły chłonne

Węzły chłonne zbierają chłonkę spływającą do nich z obszaru całego ciała. Gdy w trakcie transportu chłonka natrafi na jakąś podejrzaną substancję, którą mogą być drobnoustroje, dalszy jej ruch zostaje zatrzymany. Odpowiednie komórki : limfocyty i makrofagi przystępują do unicestwienia patogenów. I w tych warunkach wzmożonej aktywności następuje powiększenie węzłów chłonnych.

Gdy w organizmie pojawiają się zarazki, przez zajęte nimi węzły chłonne przepływa znacznie więcej krwi. W wyniku tego procesu oraz reakcji zapalnej następuje limfadenopatia. Wielkość węzła z podstawowego o wymiarach fasolki przechodzi do wymiarów oliwki czy orzecha włoskiego. Nawet niewielki stan zapalny prowadzi do ich powiększenia i efektu organoleptycznego – wyczucia ich pod placami. Węzły są wówczas miękkie i dają się swobodnie przesuwać, czasem pojawia się ból.

Gdy węzły chłonne stają się wyczuwalne pod palcami świadczy to najczęściej o ogólnej infekcji wirusowej. Może też to być sygnał choroby autoagresywnej, choćby tocznia czy reumatoidalnych zapaleń stawów, może to być choroba alergiczna lub nowotwór.

Każde zjawisko powiększenia węzłów chłonnych powyżej 1 cm  powinno zostać skonsultowane z lekarzem. A zwłaszcza wtedy, gdy wyczuwając je pod palcami nie można ich przesunąć, są twarde i bezbolesne. Jeżeli temu zjawisku towarzyszy w dodatku osłabienie organizmu, utrata wagi czy brak apetytu, mogą to być objawy obecności choroby nowotworowej. W celu postawienia diagnozy lekarz zleca szereg badań sprawdzających stan węzłów chłonnych dla różnych organów wewnętrznych. W przypadku podejrzenia choroby nowotworowej dodatkowo robi się biopsję konkretnego węzła chłonnego do badania histopatologicznego.

Powiększone węzły chłonne – infekcje

Powiększone węzły chłonne mogą świadczyć o różnego rodzaju infekcjach, które zapanowały nad organizmem, mogą to być:

• infekcje wirusowe: rumień, mononukleoza, cytomegalia, ospa, odra czy różyczka, WZW
• infekcje bakteryjne: angina, zapalenie gardła bakteryjne, zapalenie migdałków, ucha, bruceloza, salmonella, gruźlica
• powiększenia węzłów chłonnych spowodowane chorobami przyzębia, nawet próchnicą, powodują one powiększenie węzłów chłonnych podżuchwowych i podbródkowych
• infekcje pierwotniakowe: toksoplazmoza
• infekcje grzybicze: histoplazmoza- choroba Darlinga,  blastomykoza – choroba Gilchrista,  dotyczą  osób z osłabionym systemem odpornościowym
• infekcje pasożytnicze: wszawica

Powiększone węzły chłonne – nowotwory

Powiększone węzły chłonne powinny niepokoić przede wszystkim jako objaw sygnalizujący niebezpieczeństwo choroby nowotworowej układu chłonnego:

• białaczki
• chłoniaka
• szpiczaka

W takim przypadku objawom towarzyszyć będą również:

• gorączka
• utrata masy ciała
• nocne poty
• bóle

Powiększone węzły chłonne – choroby autoimmunologiczne

Powiększenie węzłów chłonnych może również sygnalizować pojawienie się chorób z grupy autoimmunologicznych, gdy komórki układu immunologicznego atakują własny organizm. Do tego rodzaju chorób zalicza się:

• chorobę Hashimoto
• reumatologiczne zapalenie stawów
• tocznia rumieniowatego

W powyższych przypadkach powiększeniu ulegną węzły zlokalizowane pod pachami. Odmiennym przykładem jest choroba Kawasaki, podczas której powiększone zostają węzły chłonne szyi.

Powiększone węzły chłonne- histiocytoza

Histiocytoza charakteryzuje się nadmierną produkcją histiocytów, są to komórki układu odpornościowego, które gromadzą się w tkankach i pozostając w nich prowadzą do ich szkodzenia. Podczas tego schorzenia charakterystyczne dla niego objawy, to:

• powiększone węzły chłonne
• powiększona wątroba
• powiększona śledziona
• wysypka
• ból dziąseł
• rozchwiane zęby