Zmagasz się z częstymi dolegliwościami bólowymi zlokalizowanymi w okolicy brzucha? Być może powinieneś poddać się kontrolnemu badaniu USG. W poniższym artykule podpowiemy Ci na czym ono polega i jak się do niego przygotować.
Badanie USG jamy brzusznej należy do jednych z najczęściej przeprowadzanych badań diagnostycznych. Dzięki niemu lekarz prowadzący jest w stanie nie tylko ocenić pracę naszych jelit, wątroby oraz trzustki, ale również prawidłowe czynności nerek i pęcherza moczowego. W celach profilaktycznych każdy z nas powinien poddawać się niniejszemu badaniu przynajmniej raz na okres dwóch lat.
Badanie USG – czym jest?
USG (badanie ultrasonograficzne) to jedno z najczęściej stosowanych w medycynie badań obrazowych (wykorzystujące działanie ultradźwięków). Niniejsza metoda diagnostyczna cechuje się dużą dokładnością, dzięki czemu możliwe jest wykrycie nawet najmniejszych zmian zlokalizowanych na narządach wewnętrznych pacjenta. USG jamy brzusznej umożliwia nam zajrzenie w głąb ciała w czasie rzeczywistym. Dzięki temu jesteśmy w stanie ocenić nie tylko stan narządów, ich wygląd oraz budowę, ale również wykryć wszelkie nieprawidłowości z nimi związane (np. obecność płynu w jamie brzusznej, kamieni nerkowych i/lub żółciowych). Dzięki niniejszej metodzie możemy swobodnie ocenić pracę narządów wewnętrznych, takich jak: wątroba, trzustka, śledziona, pęcherzyk i drogi żółciowe, nerki, nadnercza, pęcherz moczowy oraz aorta brzuszna. Podczas badania USG jamy brzusznej wykorzystywana jest specjalna głowica, która po bezpośrednim przyłożeniu do powłoki ciała „nasłuchuje” je, umożliwiając tym samym dostrzeżenie wymienionych wyżej narządów na ekranie monitora.
USG jamy brzusznej – wskazania do przeprowadzenia badania
Niniejsze badanie może zostać wykonane w trybie pilnym (bez wcześniejszego przygotowania). Dzieje się tak, na przykład wtedy, gdy pacjent zgłasza się na szpitalny oddział ratunkowy z silnym bólem brzucha. Ponadto, badanie USG (w trybie pilnym) powinno zostać przeprowadzone w poniższych przypadkach:
- Gdy pacjent zostaje przywieziony na szpitalny oddział ratunkowy z podejrzeniem ostrego zapalenia trzustki;
- Gdy u pacjenta może dojść do perforacji w obrębie przewodu pokarmowego;
- Gdy pacjent doświadcza krwawienia zlokalizowanego w dolnym lub górnym odcinku pokarmowym;
- Gdy u pacjenta podejrzewa się ostre zapalenie wyrostka robaczkowego;
- Gdy pacjent zgłasza się na szpitalny oddział ratunkowy z objawami kolki nerkowej;
- Gdy istnieje podejrzenie rozwarstwienia lub pęknięcia aorty brzusznej;
- Gdy pacjent zostaje przywieziony do szpitala bezpośrednio po urazie.
Ponadto, badanie USG może zostać przeprowadzone planowo. W niniejszym przypadku lekarz wraz z pacjentem ustala datę badania, dzięki któremu możliwa będzie wnikliwa kontrola aktualnego stanu jego zdrowia. Wśród najczęstszych wskazań do przeprowadzenia planowanego badania USG możemy wyróżnić:
- Kontrolę trzustki pacjenta zmagającego się z cukrzycą typu I lub II;
- Kontrolę stanu aorty brzusznej oraz pozostałych narządów wewnętrznych u pacjentów zmagających się z przewlekłym nadciśnieniem tętniczym;
- Kontrolę stanu pęcherza oraz czynności nerek u pacjentów zmagających się z przewlekłymi zaburzeniami układu moczowego;
- Kontrolę czynności wątroby oraz innych narządów wewnętrznych po przebyciu żółtaczki;
- Próbę ustalenia przyczyny przewlekłych wymiotów i/lub biegunek, z którymi zmaga się pacjent;
- Próbę ustalenia przyczyny nagłej utraty masy ciała przez pacjenta;
- Próbę ustalenia przyczyny problemów pacjenta z oddawaniem moczu i/lub stolca;
- Próbę ustalenia przyczyny nagłego powiększenie się obwodu brzusznego pacjenta;
- Określenie charakteru oraz lokalizacji zmian (guzków) wyczuwalnych w trakcie badania palpacyjnego.
USG jamy brzusznej – co może wykazać?
Dzięki niniejszemu badaniu możliwe jest ustalenie przyczyny objawów, takich jak:
- Częste bóle brzucha;
- Przewlekłe wzdęcia;
- Powiększenie określonych narządów wewnętrznych (wyczuwalne w trakcie badania palpacyjnego);
Ponadto, USG jamy brzusznej może okazać się pomocne w wykryciu zaburzeń, takich jak:
- Obecność kamicy nerkowej lub kamieni nerkowych w pęcherzyku żółciowym;
- Tętniak aorty;
- Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego;
USG jamy brzusznej – na czym polega i jak przebiega niniejsze badanie?
Aparat USG wykorzystywany podczas niniejszego badania składa się z konsoli z ekranem (przy której zasiada lekarz) oraz specjalnej głowicy (przykładanej bezpośrednio do skóry pacjenta). To właśnie ten drugi element odpowiedzialny jest za wysyłanie w głąb ciała fal dźwiękowych o wysokiej częstotliwości, które odbijają się od narządów wewnętrznych, aby następnie wrócić do głowicy. Dzięki długości odbijanych fal możliwe jest uzyskanie obrazu narządów na ekranie, a tym samym ocena ich odległości, kształtu i rozmiaru.
Jaki jest przebieg badania?
- Po pierwsze: lekarz prosi pacjenta o położenie się na kozetce oraz o odsłonięcie brzucha;
- Po drugie: lekarz nakłada na głowicę urządzenia specjalny żel, dzięki któremu możliwe jest dokładne odbieranie fal ultradźwiękowych;
- Po trzecie: lekarza przykłada głowicę do brzucha pacjenta i porusza nią w celu uzyskania jak najlepszego obrazu badanego narządu. W takcie wykonywania niniejszej czynności, lekarz może poprosić pacjenta o zmianę pozycji lub chwilowe wstrzymanie oddechu;
- Po czwarte: po zakończonym badaniu lekarz wyciera brzuch pacjenta specjalną ligniną.
USG jamy brzusznej – jak przygotować się do badania?
Niniejsze badanie wymaga odpowiedniego przygotowania ze strony pacjenta. Wśród najważniejszych zaleceń, możemy wyróżnić:
- Po pierwsze: na dzień przed planowanym zabiegiem pacjent powinien stosować dietę lekkostrawną, dzięki której możliwe będzie uniknięcie obecności gazów utrudniających badanie;
- Po drugie: pacjent powinien przyjść na zabieg w luźnej odzieży, dzięki której możliwe będzie swobodne odsłonięcie brzucha;
- Po trzecie (w przypadku badania USG wątroby, trzustki, śledziony, pęcherzyka żółciowego): pacjent na dzień przed planowanym zabiegiem powinien stosować się do wskazań diety niskotłuszczowej. W niektórych przypadkach, lekarz może również poprosić pacjenta o całkowite wstrzymanie się od spożywania pokarmów na 8 do 12 godzin przed planowanym badaniem;
- Po czwarte (w przypadku USG nerek i/lub pęcherza moczowego): na godzinę przed planowanym zabiegiem pacjent proszony jest o wypicie około 1,5l płynów. W niektórych przypadkach, lekarz może poprosić pacjenta o całkowite wstrzymanie się od spożywania pokarmów na 8 do 12 godzin przed planowanym badaniem.
USG jamy brzusznej – odpowiedzi na najważniejsze pytania
Ile trwa badanie USG?
Całe badanie trwa zazwyczaj około 10 – 30 minut, jego długość w większości przypadków uzależniona jest od badanych narządów oraz od obecności niepokojących zmian uzyskanych w obrazie niniejszego badania.
Czy badanie USG jest bezpieczne?
Badanie jest całkowicie bezpieczne dla zdrowia wszystkich pacjentów.
Czy badanie USG boli?
Badanie jest całkowicie bezbolesne. Niemniej jednak, pacjent w trakcie badania może odczuwać pewien dyskomfort związany z naciskaniem na brzuch przy użyciu głowicy urządzenia. Ponadto, niektórzy pacjenci skarżą się na lepkość oraz chłód żelu stosowanego w trakcie badania.
Gdzie wykonywane jest niniejsze badanie?
Niniejsze badanie zazwyczaj przeprowadzane jest w specjalnej pracowni, w której znajduje się konsola urządzenia oraz kozetka dla pacjenta. Takie miejsca możemy znaleźć zarówno w publicznych ośrodkach zdrowia, w szpitalach, jak i w prywatnych gabinetach lekarskich.
Czy istnieją jakieś konkretne przeciwwskazania dotyczące przeprowadzenia badania?
Przeciwwskazaniem do przeprowadzenia badania USG może być obecność świeżych ran, oparzeń, złamań (żeber lub miednicy) oraz ropnych zmian skórnych w obrębie jamy brzucha.
Kto może zlecić wykonanie niniejszego badania?
Wykonanie badania USG może zlecić zarówno specjalista, jak i lekarz rodzinny. Ponadto, niniejsze badanie można wykonać bez skierowania w ramach prywatnej opieki zdrowotnej.
Jaki jest koszt badania USG jamy brzusznej?
Koszt niniejszego badania (w ramach prywatnej opieki zdrowotnej) wynosi około 100 złotych.
