Toczeń skórny – przyczyny, objawy, leczenie oraz zmiany skórne
Toczeń rumieniowaty jest chorobą autoimmunologiczną, jej przyczyny nie są do tej pory wyjaśnione. Powstaje przez odpowiedź immunologiczną, przez którą przeciwciała atakują tkanki własne osoby chorej. Odznacza się wysoką uciążliwością, występuje pod postacią skórną i układową. Jego przewlekła forma, nazywana jest toczniem rumieniowatym krążkowym. Nie zajmuje on narządów wewnętrznych, występuje tylko i wyłącznie na skórze. Najczęstszym objawem jest rumień powstały na twarzy. Bardzo ciężką odmianą choroby jest toczeń rumieniowaty układowy, który oddziałuje na skórę, ale i również na nerki, stawy i wszystkie inne organy. Stwarza w nich szkody, niszczy tkankę tłuszczową i łączną. W wielu przypadkach w trakcie przebiegu tej choroby niezbędny okazuje się przeszczep organów, nieleczony rumień układowy, może spowodować nawet utratę życia.
Przyczyny tocznia rumieniowatego
Do tej pory lekarze nie są w stanie dokładnie sprecyzować przyczyn powstania tej choroby. Jednak znany jest fakt, iż tworzy się on u osób genetycznie podatnych na zachorowanie, po zadziałaniu jednego z bodźców. Dodatkowy czynnik, który powoduje rozwój tej choroby to:
- zakażenie- toczeń może powstać w wyniku zakażenia różnego rodzaju drobnoustrojami i bakteriami (wirus Epsteina-Barr, ludzkie retrowirusy)
- czynniki hormonalne- w wielu przypadkach zachorowaniom ulegają kobiety, jest to powiązane z działaniem hormonów płciowych (estrogeny, prolaktyna). Istnieje większe prawdopodobieństwo zachorowania u kobiet, które stosują hormonalną terapię zastępczą, lub przyjmują środki antykoncepcyjne.
- ekspozycja na światło słoneczne- promieniowanie ultrafioletowe uszkadza komórki naskórka, ich resztki są eliminowane przez makrofagi. U zdrowych ludzi proces ten przebiega bezproblemowo i szybko, jednak w przypadku zachorowania na toczeń, organizmowi trudno jest usunąć martwe naskórki, przez co ich resztki atakowane są przez przeciwciała. Przez to powstaje stan zapalny i w związku z tym powstają zmiany skórne, a w późniejszym czasie zajmowane są kolejne narządy wewnętrzne.
- leki- leki mogą być powodem wystąpienia tak zwanego tocznia polekowego. Leki, które mogą wywołać toczeń polekowy to między innymi: chlorpromazyna, matyldopa, hydralazyna, izoniazyd, interferon. Choroba ta nie wywołuje przejęcia narządów wewnętrznych i ma stosunkowo łagodny przebieg. Kończy się również wraz z odstawieniem leków, które ją wywołały, w niewielu przypadkach należy zastosować leczenie steroidami.
- pozostałe czynniki-stymulować rozwój tocznia rumieniowatego mogą również pewne substancje chemiczne (związki krzemu, aminy aromatyczne, rozpuszczalniki organiczne), oprócz tego do choroby przyczyniać się może palenie papierosów i dieta wysokotłuszczowa.
Autoprzeciwciała tworzone w toczniu, powodują proces zapalny, przez który dochodzi do wyniszczenia narządu, jaki został zajęty przez chorobę. Działają one na parę sposobów, ulegają odkładowi w nerkach, naczyniach krwionośnych i na skórze, pod postacią tak zwanych kompleksów immunologicznych, po czym atakują same krwinki, oddziałują niekorzystnie na aktywność komórek nerwowych oraz na czynniki, które biorą udział w procesie krzepnięcia krwi.
Objawy ostrego tocznia rumieniowatego skórnego
Ostry toczeń rumieniowaty skórny, najczęściej to schorzenia pojawiające się w tym samym czasie co toczeń rumieniowaty układowy. To przekaz organizmu o jego chorobie układowej. Istnieją dwa rodzaje tocznia skórnego:
1. Częsty- czyli ograniczony ostry toczeń rumieniowaty skórny, inaczej nazywany ACLE. Jego główne objawy to:
- rumieniowata wysypka na twarzy- posiada ostro odgraniczone brzegi, pojawia się nawet u połowy pacjentów z toczniem rumieniowatym układowym. Taki toczeń rumieniowaty skórny, może również być oznaką późniejszego zachorowania na toczeń rumieniowaty układowy, gdyż może pojawić się na parę miesięcy lub lat przed nim.
- uczucie ciepła na chorym rejonie skóry
- obrzęk wyglądający jak skórka pomarańczy
- widoczne nasilenie się objawów w przypadku zastosowania kosmetyków na twarz, zawierających w składzie alkohol
2. Rzadki- uogólniony ostry toczeń rumieniowaty skórny. Pojawia się on pod postacią rumieniowatej plamkowo-grudkowej wysypki, która występuje na skórze narażonej na promienie słoneczne. Zmiany umiejscowione są w szczególności na dłoniach i ramionach. Nie raz dochodzi do poważniejszych zmian pęcherzykowych, a nawet do zespołu toksycznej nekrolizy naskórka, czyli jego ciężkich i groźnych zmian.
Diagnostyka i leczenie tocznia rumieniowatego
W celu diagnostyki przede wszystkim należy wykonać parę ważnych badań dermatologicznych i testów, między innymi:
- oznaczyć poziom przeciwciał typowych dla tocznia oraz pozostałych chorób immunologicznych
- zbadać histopatologiczne fragmenty skóry po zebraniu próbki
- przeprowadzić testy immunoflurescencyjne, które uwidocznią złogi charakterystyczne dla tocznia rumieniowatego
Wszystkie postacie tocznia rumieniowatego skórnego w bardzo podobny sposób poddawane są leczeniu. W większości przypadków lekarze proponują leczenie poprzez zastosowanie leków, które posiadają działanie miejscowe (płyny, maści, kremy). Oprócz tego pacjent powinien zażywać leki przeciwmalaryczne takie jak na przykład chlorochina, oraz immunosupresyjne, które powodują zahamowanie nadmiernej aktywności układu odpornościowego. W rzadkich sytuacjach lekarze sięgają również po niewielkie dawki doustne glikokortykosteroidów.
Zmiany skórne
Zmiany skórne, jakie występują na ciele w przypadku tocznia rumieniowatego, są światłoczułe oraz atakują skórę, właśnie dlatego powinno się ją ochraniać przed bezpośrednim promieniowaniem słonecznym, światłem fluerescencyjnym, oraz przed promieniami odbijającymi światło. Chorzy pacjenci borykający się z toczniem układowym, czują większą nadwrażliwość, wiec takie zabezpieczenie przed słońcem okaże się pomocne w niezależnie jakim rodzaju wysypek toczniowych. Jeśli na naszym ciele zauważyliśmy dziwne i męczące wysypki, powinniśmy czym prędzej udać się do lekarza, aby wybrał on i rozpoczął sposób leczenia. Pacjenci cierpiący już na tą dotkliwą chorobę, muszą pamiętać o unikaniu słońca i ochronie własnej skóry.
