Toczeń – przyczyny, rodzaje, leczenie

Toczeń jest chroniczną chorobą autoimmunologiczną, która powoduje stan zapalny w ciele człowieka. Choroba autoimmunologiczna to stan, w którym układ odpornościowy organizmu jest odpowiedzialny za pojawienie się stanu zapalnego i rozpad własnych komórek. Zapalenie obserwowane w toczniu może wpływać na różne narządy i tkanki w ciele człowieka, w tym na funkcjonowanie:

• stawów,
• skóry,
• serca,
• płuc,
• mózgu.

Jak widać, choroba ta może być ciężka i potencjalnie zagrażać życiu człowieka. Może powodować trwałe uszkodzenie narządu. Jednak wiele osób z toczniem doświadcza łagodnej wersji choroby, co pomaga im ominąć poważne skutki uboczne.  Obecnie nie ma skutecznego lekarstwa zwalczającego toczeń.

Jakie są objawy ?

Objawy tocznia zmieniają się zależnie od dotkniętych chorobą części ciała. Objawy mogą nagle się pojawić, ale i tak samo nagle zaniknąć.  Ponadto, mogą być trwałe lub wybuchać od czasu do czasu. Chociaż nie każdy przypadek tocznia rozwija się tak samo, najczęstsze symptomy i objawy przedstawiają się następująco:

• gorączka,
• zmęczenie,
• bóle ogólnoustrojowe,
• ból stawu,
• wysypki, w tym wysypka na twarzy,
• zmiany skórne,
• duszności,
• przewlekły stan suchych oczu,
• ból w klatce piersiowej,
• bóle głowy,
• poczucie zmieszania.
• utrata pamięci.

Jakie są możliwe przyczyny tocznia?

Lekarze i naukowcy nie są pewni, jakie są dokładne przyczyny tocznia. Jednak większość twierdzi, że toczeń może być spowodowany przez następujące czynniki:

Genetyka

Chociaż nie ma konkretnych dowodów, większość badaczy uważa, że dziedziczność odgrywa pewną rolę w rozwoju tocznia. Posiadanie rodzinnej historii tocznia nie znaczy, że rozwinie się on w kolejnym pokoleniu, jednak są pewne warunki, by tak się stało. Zasadniczo, ryzyko jest wyższe.

Środowisko

Środowiskowe czynniki wywołujące chorobę mogą obejmować:

• palenie papierosów,
• toksyny,
• pył krzemowy.

To tylko niektóre czynniki sprzyjające powstawaniu tocznia, jednak aby diagnoza została dobrze postawiona, należy przeprowadzić bardziej zaawansowane badania.

Co więcej, ekspozycja na światło słoneczne lub promieniowanie ultrafioletowe (UV) jest jedynym wpływem środowiska, który był związany ze stanem zapalnym skóry i wysypką motylkową w toczniu. Ekspozycja na światło UV jest również związana ze stanem zapalnym w narządach wewnętrznych u osób ze skłonnością do rozwoju tocznia.

Hormony

Niektóre badania sugerują, że hormony mogą być odpowiedzialne za rozwój tocznia w organizmie człowieka. Wielu lekarzy i naukowców uważa, że nieprawidłowy poziom estrogenu jest jednym z poważnych czynników ryzyka.

Infekcje

Niektóre osoby zakażone niektórymi wirusami, takimi jak wirus cytomegalii, są bardziej narażone na rozwój toczenia. Związek między WZW typu C a toczniem wciąż jest badany i analizowany. Bezpośrednie związki przyczynowe między tymi chorobami a toczniem nigdy nie zostały ustalone. Wirus Epstein-Barr został powiązany z rozwojem tocznia dziecięcego, ale badania do tej pory nie rozwiały wszystkich wątpliwości.

Leki

W rzadkich przypadkach długotrwałe stosowanie niektórych leków może wywołać powstanie toczenia. Toczeń rumieniowaty wywołany lekami jest rodzajem choroby.

Niektóre z bardziej powszechnych leków związanych z toczeniem obejmują leki stosowane w leczeniu wysokiego ciśnienia krwi, takie jak hydrazyny i leki stosowane w leczeniu nieregularnych uderzeń serca, w tym procainamid i chinidynę.

Inne czynniki

Wielu lekarzy i badaczy uważa, że kombinacja wielu czynników powoduje powstanie toczenia. Na przykład może rozwinąć się u osoby z genetycznym obciążeniem, która ponadto narażona jest na pewne czynniki środowiskowe.

Jakie są rodzaje tocznia?

Istnieją cztery, podstawowe typy tocznia, które są powszechnie zdiagnozowane.

Toczeń rumieniowaty układowy

To jest najczęstszy rodzaj tocznia. Większość ludzi mówiąc, że ma „tocznia” ma na myśli właśnie tego typu schorzenie. Charakteryzuje się różowymi, a nawet czerwonymi, rozległymi plamami pojawiającymi się na twarzy, plecach, brzuchu czy głowie.

Skórny toczeń

Ten typ tocznia jest ogólnie ograniczony tylko do ciała człowieka. Może powodować wysypkę i trwałe zmiany z bliznami. Warto wiedzieć, że skórna forma tocznia, która powoduje bliznowacenie nazywa się toczkiem tarczowatym.

Toczeń polekowy

Toczeń polekowy, jak sama nazwa wskazuje, spowodowany jest długotrwałym stosowaniem pewnych przepisanych leków.  Objawy są bardzo zbieżne z symptomami tocznia układowego, ale w większości przypadków nie wpływa na funkcjonowanie głównych narządów wewnętrznych.

Toczeń noworodkowy

Toczeń noworodkowy występuje niezwykle rzadko i dotyka niemowlęta urodzone przez matki, które są posiadaczkami tocznia. Takie dzieci, zaraz po urodzeniu mogą mieć wysypkę skórną, problemy z wątrobą i małą liczbę krwinek. Objawy te zwykle znikają po kilku miesiącach, bez żadnych trwałych problemów. Rzadko u noworodków z toczniem noworodkowym mogą występować poważne wady serca. Toczeń może być zdiagnozowany przed porodem, pozwalając na właściwe leczenie i optymalny stan zdrowia dla tych dzieci.

Kto jest najbardziej zagrożony?

• Toczeń dotyka przede wszystkim kobiety.
• Toczeń może dotknąć ludzi w każdym wieku, ale zazwyczaj diagnozowany jest u osób w przedziale wiekowym 12-40 lat.
• Osoby pochodzące z Afryki, Ameryki Południowej oraz Azji są bardziej narażone na rozwój tocznia, niż inne grupy etniczne.
• Osoby, które stosują określone leki mogą być narażone na zwiększone ryzyko rozwoju tocznia. Około 38 leków zostało połączonych z tym schorzeniem, w tym procainamid, hydalazyna i chinidyna.

Jak diagnozowany jest toczeń?

Testy laboratoryjne

Można wykonać kilka testów laboratoryjnych. Pewne wyniki testu mogą pomóc lekarzowi specjaliści określić, czy pacjent jest posiadaczem tocznia:

• Niedokrwistość albo niska liczba krwinek białych może być znakami tocznia. Testy CBC określają liczbę białych krwinek, czerwonych krwinek i płytek we krwi.
• Współczynnik sedymentacji erytrocytów we krwi może być wskaźnikiem kilku chorób, takich jak toczeń, rak lub infekcja.
• Zwiększone poziomy białka lub czerwone krwinki w moczu mogą wskazywać na tocznia.
• Test przeciwciała przeciwjądrowego jest testem przesiewowym, a wynik pozytywny wskazuje jedynie na aktywność układu odpornościowego, która jest powiązana z innymi chorobami immunologicznymi i infekcjami. Jeśli pacjent uzyska pozytywny wynik, będzie potrzebował więcej zaawansowanych testów, by potwierdzić diagnozę tocznia.

Testy obrazowania

Aparaty rentgenowskie klatki piersiowej i echokardiogramy są często stosowane w celu stwierdzenia nietypowego obrzęku lub płynu. Te rzeczy mogą wskazywać na uszkodzenia spowodowane przez obecność tocznia.

Jak leczyć toczeń?

Leczenie tocznia jest ogólnie ograniczone do leczenia tylko i wyłącznie jego objawów.

Leki

Następujące leki mogą leczyć objawy tocznia:

• niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ),
• leki przeciwmalaryczne,
• kortykosteroidy,
• leki immunosupresyjne.

Zmiana stylu życia

Poniższe zmiany stylu życia mogą zapewnić lepsze samopoczucie i zmniejszyć ilość objawów tocznia:

• zadbanie o odpowiednią ilość odpoczynku,
• regularne ćwiczenia,
• nakładanie kremu przeciwsłonecznego podczas opalania,
• unikanie długotrwałego narażenia na działanie promieni słonecznych UV,
• unikanie palenia nikotyny,
• prowadzenie zrównoważonej diety.