Tężyczka – objawy, rozpoznanie, diagnoza i leczenie

On lut 28, 2018

5/5 - (6 votes)

Tężyczka jest schorzeniem dotykającym obecnie przede wszystkim zapracowanych, młodych ludzi. Bywa nazywana chorobą żyjących w ciągłym biegu pracowników korporacji, świeżo upieczonych matek oraz często trenujących sportowców. Diagnozowana dopiero od połowy lat 60 ubiegłego stulecia, objawia się przede wszystkim występowaniem dokuczliwych skurczy związanych z nadmierną nadpobudliwością mięśniowo – nerwową.
Tężyczka może występować w dwóch formach:

jako tężyczka jawna – związana z nieprawidłowym funkcjonowaniem gospodarki hormonalnej organizmu – niedoczynnością tarczycy i wynikającymi
z niej niedoborami wapnia,
jako tężyczka utajona, zwana spazmofilią, powiązana zazwyczaj z niedoborem magnezu.

Jak rozpoznać objawy tężyczki jawnej?

Główne objawy tężyczki jawnej trudno jest zlekceważyć, a w związku z tym dosyć łatwo można ją rozpoznać i rozpocząć proces leczenia. Do najczęstszych symptomów napadu tężyczkowego, należą:

uczucie mrowienia w okolicy opuszek palców,
mrowienie okolic ust,
większe napięcie mięśni występujące głównie w okolicy twarzy oraz kończyn – może dojść do całkowitego zamknięcia powiek wywołanego napadem tężyczki,
pojawiające się dokuczliwe skurcze najczęściej dotyczące mięśni rąk, ramion oraz przedramion,
na skutek przykurczu pojawia się tzw. syndrom ręki położnika, zwany objawem Trousseau – od nazwiska francuskiego lekarza pediatry – następuje zgięcie czwartego oraz piątego palca – dłoń przybiera charakterystyczny łódkowaty kształt, natomiast palce stykają się opuszkami uniemożliwiając prawidłowe wykonanie ruchu,
zwiększony niepokój,
przyspieszony i zbyt głęboki oddech doprowadzający paradoksalnie do niedotlenienia – organizm traci zbyt duże ilości tlenku węgla i wzrasta pH krwi chorego,
reakcje lękowe graniczące z atakami paniki – napady powodują szereg chorób psychosomatycznych – może to być kardiomiopatia, zaburzenia czynności tarczycy, objawy związane z wystąpieniem wrzodów żołądka lub dwunastnicy,
w skrajnych przypadkach drgawki oraz utrata przytomności,
groźne dla zdrowia i życia skurcze mięśni krtani,
kłopoty z pamięcią oraz koncentracją uwagi.

Jak rozpoznać objawy tężyczki utajonej?

O ile zdiagnozowanie symptomów tężyczki jawnej nie nastręcza wielu trudności, to już objawy tej samej choroby w stanie utajenia, mogą pozostać nierozpoznawalne przez dłuższy czas. Cała trudność polega bowiem na pojawianiu się niezbyt charakterystycznych zwiastunów, które z łatwością mogą wprowadzać w błąd zarówno chorego, jak i jego otoczenie. Do oznak tężyczki utajonej należą:

wzmożone napięcie nerwowe, często bez konkretnej przyczyny,
kłopoty ze snem do bezsenności włącznie,
nagłe zasłabnięcia,
szybkie męczenie się oraz ospałość,
bolesne skurcze mięśni,
występowanie parestezji, czyli czucia opacznego – to występowanie przykrych odczuć związanych z drętwieniem i mrowieniem skóry oraz uczuciem silnego ciepła lub zimna pojawiającego się na skórze bez konkretnej przyczyny – pacjent może mieć wrażenie, że jego ręka jest oblewana wrzątkiem lub wyjątkowo lodowatą wodą – parastezje pojawiają się najczęściej w obrębie kończyn, ale równie dobrze mogą objąć tułów lub okolice twarzy,
występowanie bolesnego ucisku w klatce piersiowej,
kołatanie serca, które nie pozwala zasnąć,
bóle w okolicy żołądka,
problemy ze strony układu pokarmowego takie jak bolesne kolki i wzdęcia,
pojawienie się tzw. syndromu Chvostka – od nazwiska austriackiego lekarza – Franciszka Chvostka, który jako pierwszy opisał gwałtowne skurcze okolic mięśni twarzy, występujące po przeprowadzonym teście neurologicznym, polegającym na uderzeniu młoteczkiem lekarskim w mięsień żwacza,
wygórowane odruchy głębokie – ścięgniste – występujące w kończynach górnych oraz dolnych po przeprowadzeniu testów neurologicznych,
bóle oraz zawroty głowy,
drżenie ciała,
wyraźne ochłodzenie kończyn.

Diagnoza tężyczki – próba tężyczkowa

Jedynym badaniem, które może przyczynić się do zdiagnozowania tężyczki jest wykonanie próby tężyczkowej, czyli ischemicznej. Próba jest badaniem elektromiograficznym, czyli takim, którego zadaniem jest ocena funkcjonowania mięśni oraz nerwów. Chory, u którego podejrzewa się tężyczkę powinien na okres około 5 dni przed badaniem przestać zażywać suplementy diety, które mogą zafałszować jego wyniki. Nie może ponadto przyjmować leków o działaniu przeciwzakrzepowym. Badanie trwa około 15 minut i jest przeprowadzane w pozycji leżącej.

Lekarz umieszcza elektrodę igłową za pomocą ukłucia w mięśniu pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym pacjenta. Na okres około 10 minut zakłada na ramię pacjenta opaskę uciskową, której zadanie polega na wstrzymaniu przepływu krwi. Po rozluźnieniu opaski obserwuje, czy pojawią się symptomy charakterystyczne dla tężyczki. Jedyne nieprzyjemne odczucia mogące pojawić się podczas badania to mrowienie i drętwienie.

Co ciekawe, sama analiza laboratoryjna poziomu wapnia lub magnezu we krwi, nie wystarczy by postawić diagnozę – badania te, nie są bowiem wystarczająco czułe, by wychwycić charakterystyczne dla tężyczki, zmiany. Aby lekarz mógł zidentyfikować rodzaj tężyczki, z którą ma do czynienia, po przeprowadzonej próbie, najczęściej zleca wykonanie badań pod kątem poziomu hormonów tarczycowych oraz witaminy D3 – to między innymi właśnie jej niedobór przyczynia się do słabego wchłaniana magnezu.

Leczenie tężyczki

Proces terapeutyczny w przebiegu napadu tężyczkowego najczęściej przebiega następująco:

pacjentowi w warunkach szpitalnych podaje się dożylnie sole wapnia – glukonian bądź chlorek, poziom wapnia w organizmie chorego normuje się przeważnie w przeciągu 6 do 12 godzin po rozpoczęciu terapii kroplówkami,
niedobór wapnia można uzupełniać indywidualnie dobranymi przez lekarza prowadzącego dawkami witaminy D lub jej metabolitami.

Leczenie tężyczki utajonej, czyli tej, wynikającej z niedoboru magnezu polega przede wszystkim na:

przyjmowaniu dobranych dawek magnezu wraz z witaminami wspomagającymi jego wchłanianie – witaminy D3 oraz B6,
ograniczanie, jeśli to możliwe sytuacji stresowych powodujących utratę magnezu – w razie konieczności zalecane jest korzystanie z psychoterapii oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia stabilizującego układ nerwowy,
kontrolnych wizytach u neurologa,
stosowaniu odpowiedniej diety bogatej w magnez – spożywanie surowych warzyw oraz owoców i chudego mięsa,
ograniczenie spożycia kawy, alkoholu, cukru, napojów gazowanych, a także tłustych potraw,
zaprzestanie używania zbyt dużej ilości leków dostępnych bez recepty.

Jeśli zaobserwujemy u siebie lub u naszych bliskich objawy którejkolwiek z tężyczek, natychmiast powinnyśmy udać się do doświadczonego lekarza, który będzie potrafił skutecznie poprowadzić terapię.