Świnka – objawy, leczenie, przyczyny, powikłania i zapobieganie

Świnka jest jedną z najpopularniejszych chorób zakaźnych wywołanych przez wirus. Drogami przenoszenia świnki jest kontakt osobisty, ślina oraz styczność z innymi wydzielinami człowieka.

Choroba ta obejmuje przede wszystkim gruczoły ślinowe, zwane również gruczołami ślinianki przyusznej. Te gruczoły są odpowiedzialne za wytwarzanie śliny. Po każdej stronie twarzy znajdują się trzy takiego typu gruczoły zlokalizowane za i pod uszami. To właśnie charakterystycznym objawem świnki jest obrzęk gruczołów ślinowych .

Informacje w pigułce

• Świnka jest niezwykle zaraźliwą chorobą.
• Około 20 procent osób z wirusem świnki nie wykazuje żadnych objawów.
• Szczepionka przeciwko śwince jawi się bezpieczną i skuteczną.
• Nie istnieje przeciwwirusowe leczenie świnki – tylko objawy mogą być leczone.

Objawy świnki

Objawy świnki pojawiają się zwykle w ciągu dwóch tygodni po złapaniu wirusa. Objawy grypopodobne mogą pojawić się jako pierwsze, są to między innymi:

• Uczucie zmęczenia, braku energii i przygnębienia,
• Bóle mięśni i stawów,
• Brak apetytu,
• Suchość w ustach,
• Gorączka.

Jeśli chodzi o gorączkę, to wysoka temperatura ciała powyżej 39 ° C pojawia się dopiero po kilku dniach, kiedy to wirus zadomowi się w organizmie. Obrzęk gruczołów także nie pojawia się od razu. Aby był zauważalny, należy odczekać do 7 dni. Nie każdy gruczoł powiększa się równocześnie. Może się zdarzyć tak, że gruczoły po jednej stronie szyi w ogóle się nie powiększą.

W ciągu kilku następnych dni rozwiną się klasyczne objawy świnki. Głównym objawem są bolesne i obrzęknięte gruczoły ślinowe. Niestety, ze względu na zakażalność tej choroby, istnieje wysokie prawdopodobieństwo przekazania wirusa innych osobom, z którymi chory ma styczność. Wirus staje się nieaktywny dopiero, gdy opuchlizna ze ślinianek przyusznych zaniknie.

Symptomy podczas aktywnej choroby to:

• Mocny ból wokół twarzy, uszu i policzków.
• Dyskomfort połykania.
• Wysoka gorączka.

Większość osób zarażonych świnką wykazuje objawy wirusa. Jednak u niektórych osób objawy w ogóle występują lub występują bardzo rzadko. Warto zaznaczyć, że na świnkę chorują częściej dzieci w wieku szkolnym, niż dorośli. Ci ostatni, świnkę przechodzą bardzo problematycznie, zwłaszcza mężczyźni.

Leczenie świnki

Związku z tym, że świnka jest chorobą wirusową, leczenie za pomocą tradycyjnych antybiotyków nie jest skuteczne ani wskazane. Jedyne, co pozostaje pacjentom w takich okolicznościach, to leczenie objawów. Wirus ze względu na swoje właściwości musi sam przejść. Leczenie objawów świnki polega na:

• Odpoczynku, relaksie, dużej ilości snu.
• Przyjmowaniu środków przeciwbólowych np. ibuprofen, acetominofen.
• Przyjmowaniu leków na obniżenie temperatury ciała.
• Wykonywanie zimnych lub chłodnych okładów na obrzęk gruczołów.
• Spożywanie dużej ilości płynów w celu uniknięcia stanu odwodnienia.
• Stosowaniu lekkiej diety np. zupy, przeciery, jogurty lub inne dania łatwe do przełknięcia.
• Unikanie kwaśnych pokarmów i napojów, które mogą wywoływać większy ból gruczołów ślinowych.
• Wykonywanie słonych płukanek w celu uśmierzenia dyskomfortu w buzi.

Zwykle pacjent może powrócić do swoich obowiązków np. pracy, szkoły po około tygodniu. Jednak data, zależy od indywidualnych preferencji pacjenta. Inni dochodzą do siebie po śwince bardzo szybko. Część przechodzi ją bardzo ciężko i długo. Zasadniczo, każdy po upływie 10 dni powinien czuć się o wiele lepiej.

Przyczyny świnki

Świnka jest typem choroby wywołanej wirusem. Może być przenoszona przez wydzieliny oddechowe (np. ślinę) od osoby już zarażonej tą chorobą. Przy zakażeniu świnką wirus wędruje z dróg oddechowych do gruczołów ślinowych i rozmnaża się, powodując puchnięcie gruczołów. Świnka może się rozprzestrzeniać poprzez:

• Kichanie lub kaszel,
• Używanie tych samych naczyń i sztućców,
• Dzielenie się jedzeniem i piciem z osobą już zainfekowaną,
• Całowanie,
• Dotyk ust, nosa.

Osoby zakażone wirusem świnki są nosicielami infekcji przez około 15 dni (6 dni przed pojawieniem się objawów i do 9 dni po ich rozpoczęciu). Wirus świnki jest częścią rodziny paramyksowirusów, częstej przyczyny infekcji, szczególnie u dzieci.

Powikłania

Powikłania związane z przebytą świnką są rzadkie, ale jeśli już się pojawią to są poważne, jeśli nie są leczone. Świnka wpływa głównie na ślinianki przy uszach. Może ona jednak powodować zapalenie w innych obszarach ciała, w tym w mózgu i narządach rozrodczych.

• Zapalenie jąderjest najpoważniejszą konsekwencją zdrowotną związaną z wirusem świnki. Nieleczona świnka w obrębie jąder może spowodować bezpłodność mężczyzn.
• Kobiety zakażone świnką mogą doświadczać obrzęku jajników. Zapalenie może być bolesne, ale nie szkodzi kobiecym jajkom. Jednakże, jeśli kobieta przechodzi świnkę w czasie ciąży, ma wyższe niż normalne ryzyko wystąpienia poronieniapłodu.
• Ponadto, świnka może prowadzić do zapalenia opon mózgowychlub zapalenia mózgu. Są to dwa potencjalnie śmiertelne stany, pod warunkiem że nie są leczone.
• Zapalenie opon mózgowych to obrzęk błony wokół rdzenia kręgowego i mózgu. Zapalenie mózgu jest stanem zapalnym mózgu. Należy skontaktować się z lekarzem, jeśli wystąpią napady padaczkowe, utrata przytomności lub silne bóle głowy podczas chorowania na świnkę.
• Zapalenie trzustki objawiające się bólem brzucha, nudnościami i wymiotami.
• Bardzo rzadko wirus świnki doprowadza do trwałego uszkodzenia słuchu. Taka komplikacja zdarza się 5 na 10 000 przypadków chorobowych.

Zapobieganie

Najprostszym sposobem na zapobiegniecie zarażenia się świnką jest szczepionka, która po raz pierwszy powinna być podana w wieku niemowlęcym – około w 12 miesiącu. Druga szczepionka powinna być wykonana w wieku szkolnym lub przedszkolnym – około 4-6 roku życia. W przypadku dwóch dawek szczepionka przeciwko śwince działa w około 88 procentach. Wskaźnik skuteczności tylko jednej dawki wynosi około 78 procent.

W niektórych krajach szczepionka przeciwko chorobom zakaźnym nie była zawsze obowiązkowa. Związku z tym, osoby dorosłe również mogą poddać się takiemu zabiegowi, pod warunkiem, że już jej nie przechodzili. Taka szczepionka jest wskazana osobom, które pracują w środowisku wysokiego ryzyka tj. szpital, szkoła. Nauczyciele i lekarze powinni zawsze być zaszczepieni przeciwko śwince.

Warto podkreślić, że ludzie, którzy mają upośledzony układ odpornościowy, są uczuleni na żelatynę lub neomycynę lub są w ciąży, nie powinni otrzymywać szczepionki.