Smoczy owoc – charakterystyka, uprawa, skład, jak jeść, właściwości, zastosowanie

Charakterystyka smoczego owocu

Smoczy owoc występuje obficie w Azji oraz Ameryce Południowe, przy czym pierwotne miejsce występowania obejmuje Azję Środkową, w tym Meksyk. Nazwa pochodzi od charakterystycznej budowy zewnętrznej owocu, która przypomina łuski smoka. Inne nazwy to pitaja i truskawkowa gruszka.

Pitaja jest owocem wielu różnych gatunków kaktusa. Niezwykle interesujący jest fakt, że kwiaty smoczego owocu rosną wyłącznie nocą, to właśnie dlatego niektórzy nazywają ją księżycowym kwiatem bądź królową nocy. Kwiaty są białe, duże i bardzo pachnące.

Najpopularniejsza, najbardziej znana odmiana na świecie ma biały miąższ z mnóstwem nasion, które wyglądem mogą przypominać słynne nasiona chia. Inne odmiany mogą być w środku czerwone lub żółte z zewnątrz. 3 najczęściej spotykane rodzaje owocu:

1. Pitaja czerwona – to właśnie ten rodzaj określa się mianem smoczego owocu, skórka jest różowo-fioletowa, natomiast miąższ biały
2. Pitaja z Kostaryki – czerwona jest zarówno skórka jak i miąższ
3. Pitaja żółta – skórka jest żółta, natomiast miąższ biały

W zależności od sklepu cena za kilogram wynosi około 12 zł, warto więc chociaż raz w życiu spróbować tego rarytasu.

Historia smoczego owocu

Historia powstania nazwy jest bardzo ciekawa i magiczna. Otóż istnieją legendy, że umierający smok chcąc dodać sobie życia tknął swój cały ogień w serce. Mimo tego umarł, a ludzie twierdząc, że smocze mięso doda im mocy – podzielili je i skonsumowali. Nienaruszone pozostały wyłącznie serce, które od ognia było zbyt gorące, aby je dotknąć czy zjeść. Narząd więc zakopano głęboko w ziemi. Na drugi dzień w miejscu pochówku serca wyrósł zielony krzew z czerwonymi owocami na końcach, przypominającymi smocze serca.

Uprawa i plantacje pitaji

Współcześnie największe plantacje owoców znajdują się w Malezji, Wietnamie, Tajwanie, Filipinach, Okinawie, Chinach i Izraelu.

W zależności od warunków roślina owocuje około 3-6 razy w roku, 50-60 dni od momentu zakwitnięcia.

Bardzo dobrze znosi upały, nawet te dochodzące do 40 stopni Celsjusza. Lubi stanowiska nasłonecznione i ciepłe, właśnie dlatego po zachodzie słońca plantacje są oświetlane specjalnymi lampami. Obfite deszcze powodują obumieranie kwiatów, a tym samym znaczny spadek owocowania.

Z jednego hektara uprawy można zebrać nawet tonę owoców.

Substancje odżywcze pitaji

Pitaja jest owocem bardzo bogatym w składniki odżywcze korzystne dla ludzkiego organizmu. Jest niskokaloryczna i zawiera liczne witaminy, do których zaliczamy witaminę C (jest jej najwięcej), witaminę A, B6, ryboflawinę, niacynę i tiaminę. Dodatkowo zawiera żelazo, fosfor i wapń. 100 gram owocu ma jedynie 50 kcal.

Podobnie jak większość egzotycznych owoców, zawiera aż ponad 80% wody.

Właściwości zdrowotne

Duża ilość witaminy C sprawia, że pitaja przeciwdziała starzeniu się skóry opóźniając ten proces. Wspomaga także gojenie się ran i działa regenerująco, np. przy bólach mięśni. Niewielkie ilości witaminy A wpływają korzystnie na stan siatkówki oka. Pitaja jest również bogata w naturalne barwniki zwane betalainami. Są one przeciwutleniaczami, które hamują proces utleniania się lipidów i chronią krwinki czerwone w organizmie. Dodatkowo minimalizują niekorzystne zmiany w organizmie spowodowane chemioterapią.

Błonnik obecny w owocu korzystnie wpływa na funkcjonowanie całego układu trawiennego. Wspomaga usuwanie toksyn oraz minimalizuje ryzyko biegunki czy zaparć. Najwięcej błonnika jest w skórce owocu, jednakże nie zaleca się jej spożywania ze względu na ryzyko zatruć. Oligosacharydy z kolei działają jak prebiotyk usprawniając układ trawienny i poprawiając pracę jelit.

Smoczy owoc jest znany jako środek pomocny w zapobieganiu i leczeniu cukrzycy. Może być spożywany jako leczenie uzupełniające. Pozwala ustabilizować i utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi.

Liczne badania wykazały, że pitaja zmniejsza ilość szkodliwego cholesterolu LDL oraz pozwala utrzymać poziom korzystnego cholesterolu HDL. Dzięki temu wpływa korzystnie na cały układ sercowo-naczyniowy. Inne właściwości zdrowotne owocu:

• ochrona przed wystąpieniem nowotworów (badania dotyczyły głównie raka piersi, prostaty, wątroby i skóry)
• ochrona przed otyłością
• zmniejszanie insulinoodporności
• wspomaga utrzymanie zdrowych zębów i kości
• zwiększa odporność organizmu
• powoduje wydalanie z organizmu metali ciężkich i innych substancji toksycznych
• zmniejsza łaknienie

Jak jeść smoczy owoc?

Owoc należy przekroić na pół, podobnie jak kiwi. Ukaże się wówczas biały miąższ z licznymi czarnymi pestkami, których nie należy usuwać, ponieważ są jadalne i niezwykle zdrowotne. Miąższ należy wydobywać za pomocą łyżeczki i jeść. Nasiona nie są trawione w ludzkim układzie pokarmowym.

Smak jest bardzo słodki, jednakże przez niektórych odbierany jako mdły. W zależności od dojrzałości owocu oraz od jego gatunku, miąższ może być nawet lekko kwaskowaty. Część smakoszy określa pitaję jako mieszankę kiwi i melona.

Zastosowanie w kuchni

Pitaja świetnie sprawdza się podczas jedzenia na surowo i to w takiej wersji najczęściej się ją spożywa. Może stanowić apetyczny dodatek do lodów, sałatek owocowych, koktajli, musów czy drinków. W niektórych krajach (i coraz częściej w Polsce) popularne są soki z pitaji.

Kwiaty rośliny mogą być urozmaiceniem deserów i potraw, a w wersji suszonej można je wykorzystać do robienia naparów. Spotkać można również pitaję w wersji sproszkowanej. Produkt dodaje się wówczas do koktajli, ciast, smoothies czy jogurtów.

Przeciwwskazania

Testy alergiczne wykazały, że spożywanie smoczego owocu może wywoływać reakcję uczuleniową. Należy jednak zaznaczyć, że pojawiła się ona wyłącznie u osób z atopowym zapaleniem skóry, egzemą lub innymi alergiami w wywiadzie. Przypuszcza się więc, że owoc zwiększa ryzyko wystąpienia alergii pokarmowych u osób, które już są alergikami

Właściwości kosmetyczne

Smoczy owoc znany jest przede wszystkim ze swojego działania odmładzającego. Korzystnie wpływa na proces starzenia się skóry i redukuje pojawiające się zmarszczki, dlatego wykorzystuje się go przy produkcji kremów i kosmetyków przeznaczonych dla skóry dojrzałej.

Z miąższu można wykonać ciekawy i pachnący peeling do skóry twarzy. W tym celu wystarczy tylko rozgnieść widelcem część miąższy wraz z pestkami i nałożyć substancję na twarz. Dzięki obecności pestek produkt idealnie złuszczy martwy i uszkodzony naskórek nie podrażniając tym samym skóry, ponieważ nie ma żadnych substancji chemicznych. W celu przygotowania maseczki do przygotowanego w sposób powyższy miąższu należy dodać oliwę z oliwek lub jogurt naturalny.

Skóra po zastosowaniu kosmetyków na bazie smoczego owocu staje się nawilżona, odmłodzona, odświeżona i gładka. Przywrócony zostaje jej naturalny blask oraz idealna struktura.