Skolioza – czym jest, objawy, leczenie i zabiegi chirurgiczne

Skolioza to rodzaj skrzywienia kręgosłupa, zazwyczaj skierowane w jedną stronę: prawą lub lewą. Często schorzenie to nazywane jest bocznym skrzywieniem kręgosłupa na trzech różnych płaszczyznach. Pierwszym z nich jest skrzywienie w płaszczyźnie czołowej. Drugim skrzywienie w płaszczyźnie strzałkowej. Ostatnim skrzywieniem jest w płaszczyźnie poprzecznej. Jak widać skolioza może wpływać na dowolną część kręgosłupa, ale najbardziej powszechne regiony znajdują się na poziomie klatki piersiowej i dolnej części pleców.

Skolioza bardzo często pojawia się u dzieci. W większości przypadków leczenie nie jest konieczne, ponieważ skrzywienie poprawia się wraz z dojrzewaniem dziecka i wzrostem. Jednakże, w zależności od stopnia skrzywienia i wieku dziecka, często zalecane jest połączenie rehabilitacji i fizykoterapii.

Bardzo rzadko zdarza się, by skolioza wymagały zabiegu chirurgicznego. Jeżeli lekarze zdecydują się na jego przeprowadzenia, to zazwyczaj z powodów skutków ubocznych i zdrowotnych konsekwencji. Powikłania skoliozy obejmują przewlekły ból, niewydolność oddechową i zmniejszoną wydolność wysiłkową.

Informacje w pigułce

• Przyczyny rozwoju skoliozy są nierozpoznane.
• Niektóre postaci skoliozy wymagają operacji.
• U niemowlaków i małych dzieci skolioza objawia się wybrzuszeniem po jednej ze stron klatki piersiowej.
• Skolioza występuję częściej u kobiet, niż u mężczyzn.

Czym jest skolioza?

Kręgosłup u osób ze skoliozą posiada charakterystyczny kształt, ponieważ układa się w literę C lub S. Skolioza może pojawić się w każdym wieku, niekoniecznie tylko w okresie dzieciństwa. Najczęściej jednak dotyka dzieci w wieku od 10 do 12 lat. Równie nierzadko pojawia się u nastolatków, którzy używają mało ruchu i zbyt dużo czasu przeznaczają na rozrywkę przy komputerach.

Przyczyny zmiany kształtu nie są znane, ale niektóre przypadki są związane z porażeniem mózgowym, dystrofią mięśniową, rozszczepem kręgosłupa lub wadą wrodzoną. Krzywa strukturalna jest trwała i może być spowodowana inną chorobą. Krzywa niestrukturalna jest tymczasowa i prawdopodobnie zniknie z czasem.

Leczenie

Większość dzieci ze skoliozą ma łagodny przebieg choroby, który nie wymaga leczenia. Zazwyczaj, lekarze zalecają obserwację kręgosłupa co 4 lub 6 miesięcy. Monitorowanie krzywizny kręgosłupa odbywa się poprzez regularne badanie fizykalne lub badanie rentgenowskie.

Lekarz przy podejmowaniu decyzji o możliwościach leczenia rozważy następujące czynniki:

• Płeć: kobiety częściej niż mężczyźni cierpią na skoliozę. Dodatkowo, ich charakter jest bardziej zaawansowany.
• Istotność krzywej: im większa krzywa, tym większe ryzyko jej pogorszenia wraz z upływem czasu. Krzywe w kształcie litery S, zwane również „podwójnymi krzywymi”, z czasem ulegają pogorszeniu. Krzywe w kształcie C mają mniejsze szanse na pogorszenie.
• Pozycja łuku:Krzywa, która znajduje się w centralnej części kręgosłupa, z większym prawdopodobieństwem będzie się rozwijać, w porównaniu z krzywymi w dolnej lub górnej części.
• Dojrzałość kości:ryzyko pogorszenia jest mniejsze, jeśli kości osoby przestały rosnąć. Gdy kości nadal rosną, najlepszym rozwiązaniem jest noszenie specjalnych szelek, które regulują wzrost.

Szelki ortopedyczne

Jeśli pacjent ma umiarkowaną skoliozę, a kości wciąż rosną, lekarz może zalecić stabilizację. Tego typu leczenie polega na zapobiegnięciu dalszemu rozwojowi skoliozy, ale niestety nie odwróci zachodzących już zmian. Szelki są zwykle noszone przez cały czas, nawet w nocy. Im więcej godzin dziennie pacjent będzie korzystał z tego sprzętu rehabilitacyjnego, tym efekt będzie bardziej widoczny.

Kiedy kości przestają rosnąć, szelki nie są już używane. Istnieją dwa rodzaje stosowanego sprzętu:

• Ortezy kręgosłupa szyjnego wykonane z tworzywa sztucznego i zaprojektowane tak, aby pasowało do kształtu ciała. Zazwyczaj nie jest widoczny pod ubraniem.
• Kamizelka usztywniająca- stabilizuje ona pełny tułów pacjenta poprzez umocnienia pierścieniowe na szyi. Ten rodzaj klamer jest stosowany tylko wtedy, gdy ortezy okazują się nieskuteczne lub niemożliwe do użycia.

Objawy

Objawy u młodzieży

Najbardziej rozpowszechniona forma skoliozy pojawia się u nastolatków. To tzw. skolioza idiopatyczna, która dotyka dzieci w wieku powyżej 10 lat. Objawy takiej skoliozy mogą obejmować:

• Ułożenie głowy lekko poza środkiem – a więc normalnej pozycji,
• klatka piersiowa nie jest symetryczna – żebra mogą być na różnych wysokościach,
• jedno biodro jest bardziej widoczne niż drugie,
• ubrania nie są prawidłowo zawieszone,
• jedno ramię lub łopatka są wyższe niż inne,
• osoba może pochylać się na jedną stronę,
• nierówne długości nóg.

Objawy u niemowląt

U niemowlaków objawy mogą obejmować:

• wybrzuszenie po jednej stronie klatki piersiowej,
• dziecko może konsekwentnie leżeć zakrzywione na jedną stronę,
• w cięższych przypadkach, problemy z sercem i płucami, prowadzące do zadyszki i bólu w klatce piersiowej.

Niektóre rodzaje skoliozy mogą powodować ból pleców. W większości przypadków nie dochodzi do tego typu bólu. Warto podkreślić, że ból pleców nie jest rzadkością u osób starszych z długotrwałą skoliozą. Jeśli skolioza nie zostanie poddana leczeniu, problemy mogą pojawić się w późniejszym życiu, w postaci zaburzenia czynności serca i płuc.

Jak poradzić sobie ze skoliozą?

Aby zmniejszyć widoczny obszar objęty skoliozą lekarze zachęcają do wykonywania pewnych ćwiczeń rozluźniających i zarazem spinających kręgosłup. Ponadto, ich celem jest wyrównanie kręgosłupa, klatki piersiowej, ramion i miednicy. W efekcie powinno uzyskać się normalną i zdrową postawę ciała. Skuteczność badań zależna jest o częstotliwości i regularności wykonywanych ćwiczeń.

Szelki ortopedyczne
Kliknij i sprawdź ceny!

Zabiegi chirurgiczne

Ciężkie przypadki skoliozy wiążą się z jej postępem i zaawansowaniem. W takich okolicznościach lekarze ortopedzi mogą zalecić fuzję kręgosłupa, która polega na zmniejszeniu krzywizny kręgosłupa i powstrzymania go od dalszej deformacji.

Operacje skoliozy polegają na:

• Przeszczepie kostnym- polega on na połączeniu dwóch lub więcej kręgów kręgosłupa z nowymi odcinkami, czyli metalowymi prętami, haczykami, śrubami lub drutami. Są one instalowane w celu utrzymania części kręgosłupa w prostej linii, podczas gojenia się struktury.
• Rekonwalescencja szpitalna- operacja trwa 4-8 godzin. Po operacji pacjent zostaje przeniesiony na oddział intensywnej opieki, gdzie zostają mu podane płyny dożylne łagodzące ból i obrzęk.  W większości przypadków pacjent wychodzi do domu po kilku dniach.
• Rekonwalescencja domowa– pacjenci po udanym zabiegu mogą wrócić do swoich obowiązków zazwyczaj po 6 tygodniach. Wtedy też możliwa jest pełna aktywność fizyczna. Choć w niektórych przypadkach, należy się powstrzymać od uprawiania sportu przez rok czasu.