Charakterystyka rukoli
Rukola zwana inaczej rokiettą siewną jest rośliną jednorodną, należącą do rodziny kapustowatych. Jej naturalne środowisko, gdzie rośnie na dziko, obejmuje basen Morza Śródziemnego, Bułgarię, Krym (i inne obszary nad Morzem Czarnym), Afrykę i Azję Zachodnią. W Polsce uprawia się ją stosunkowo rzadko. Popularna zwłaszcza w Hiszpanii i we Włoszech.
Rukola dorasta do wysokości około 60 cm, cała roślina jest miejscami odrobinę owłosiona. Liście są ciemnozielone, lirowato-pierzastodzielne. Kwiaty z kolei są w kolorze bladożółtym, zbierają się w szczytowe kwiatostany. Gładkie i wydłużone owoce kończą się spiczasto. Ogólny wygląd przypomina bardzo specyficzną sałatę.
Jej smak często określany jest jako orzechowy i lekko pieprzny, zapach natomiast nie jest wyraźnie określony, ponieważ roślina ta nie posiada mocnego, typowego aromatu. Lekko pikantny i wyrazisty smak rukola zawdzięcza aminokwasom siarkowym obecnym w jej liściach.
Uprawa w warunkach domowych
Uprawianie rukoli w doniczce lub pojemniku nie jest rozpowszechnione, jednak cały proces należy do prostych i przyjemnych.
Roślina ta preferuje zacienione, ale i ciepłe stanowisko. Gleba powinna być żyzna i przepuszczalna. Jeśli decydujemy się na uprawę w ogrodzie, należy pamiętać, aby w okresie dużych upałów zapewnić rukoli odpowiednią ilość cienia. Ważne jest regularne podlewanie w razie potrzeby, ponieważ zbyt małe nawodnienie gleby sprzyja gorzknieniu listków.
Rukola jest podatna na te same infekcje i pasożyty co sałata, należy zatem pamiętać, że sadzenie rukoli na miejscu zebranej wcześniej sałaty może sprzyjać atakom pasożytów.
Okres siania przypada na maj – wrzesień. Siew jest podobny jak w przypadku rzodkiewki – gdy pojawią się 4 listki, należy dokonać przerywania, to znaczy robimy między rozetkami 5-6 cm przerwy. Wyrwane w ten sposób roślinki można wykorzystać w kuchni, aby ich nie wyrzucać. Ze względu na niewielkie wymiary, można ją sadzić między rzędami większych warzyw.
Nasiona wysiane w październiku również mają możliwość bogatego rozkwitu na wiosnę, należy jednak pamiętać, aby przykryć je na okres zimy przepuszczalnym i jednocześnie chroniącym przed niskimi temperaturami tworzywem.
Właściwości lecznicze
Roślina ta jest świetnym źródłem glukozynolanów, które po części mają wpływ na ochronę organizmu przed komórkami nowotworowymi. Zachęcają bowiem organizm do usuwania komórek, które mogą zostać zmutowane. To właśnie ta substancja odpowiada również za charakterystyczny dla rukoli smak. Wracając do aspektów nowotworowych – współcześnie wykonywane są obiecujące badania i eksperymenty związane z hamowaniem rozwoju raka przełyku, gruczołu krokowego, trzustki oraz czerniaka. Istotą tego procesu jest hamowanie enzymu deacetylazy histonowej przez Sulforafan obecny w liściach rukoli.
W składzie znajdziemy także wapń, żelazo i magnez. Zielone liście bogate są w witaminę C oraz kwas foliowy. Innymi witaminami obecnymi nieco w mniejszym stopniu są witaminy A, K i grupy B. Dzięki dużej zawartości wapnia i witaminy K skutecznie chroni przed złamaniami kości, może również być stosowana w profilaktyce osteoporozy. Rukola poprawia bowiem wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego oraz zmniejsza jego wydalanie wraz z moczem. Witamina C poprawia odporność i wspomaga funkcjonowanie układu immunologicznego.
Jedną z istotniejszych zalet spożywania rukoli jest zapobieganie zaćmie oraz zwyrodnieniu plamki żółtej. Dzieje się tak dzięki dużej zawartości karotenoidów, a zwłaszcza luteiny i zeaksantyny. Bakteriobójcze działanie rośliny jest związane z licznymi aminokwasami.
Dzięki dużej zawartości żelaza jest rośliną wręcz zalecaną osobom cierpiącym na anemię i niedożywienie. Jest również często spożywana na dietach wegetariańskich i wegańskich, ponieważ uzupełnia zapotrzebowanie na żelazo, które występuje głównie w wątróbce (czego obie diety nie uwzględniają).
Warto wiedzieć, że już 2 filiżanki rukoli pokrywają dzienne zapotrzebowanie na wapń.
Zastosowanie rukoli w kuchni
Główne zastosowanie rukoli odnajdujemy w kuchni. Jej lekko pikantny, wyrazisty smak zachwycił niejednego mistrza kuchni, dzięki czemu roślina coraz częściej znajduje się w menu najdroższych restauracji. Wykorzystuje się ją w każdym przepisie, gdzie należy nieco zaostrzyć smak potrawy. Można wykonywać z niej fantazyjne sałatki, wykorzystywać jako dodatek do ciekawych past kanapkowych oraz kłaść na kanapki. Świetnie komponuje się z łososiem, mozzarellą lub jajkami. Może uwydatnić smak pizzy, makaronów oraz różnego rodzaju sosów. Z powodzeniem może zastąpić bazylię podczas robienia popularnego pesto. Niektórzy twierdzą, że rukola sprawdzi się w każdym daniu, lecz nie dotyczy to potraw zimnych. Jednakże coraz częściej sięga się po nią w celu wykonania sałatki.
Ciekawostką jest, że im starsza rukola, tym jej smak staje się ostrzejszy i bardziej wyrazisty.
Sałatka z rukoli
Jest to najlepsza metoda na to, aby dostarczyć organizmowi jak najwięcej cennych składników odżywczych. W surowej postaci roślina ta ma ich najwięcej. Ważne jest, aby pamiętać, że rukolę płucze się tylko w zimnej wodzie.
Składniki: pół opakowania rukoli, kilka pomidorków koktajlowych, 20 dag sera pleśniowego, 2 łyżki soku z cytryny, 6 łyżek oliwy z oliwek oraz sól i cukier do smaku
Wykonanie: Pomidorki kroimy na pół, następnie umieszczamy je w misce z rukolą oraz porwanym na mniejsze kawałki serem. Wykonujemy sos do sałatki – w soku z cytryny rozpuszczamy sól i cukier, następnie dodajemy oliwę. Produkty w misce zalewamy tak przyrządzonym sosem i bardzo dokładnie mieszamy.
Sałatka jest banalnie prosta w wykonaniu, a dostarcza wiele składników odżywczych. Ogólnie ujmując – tego typu przekąski można wykonywać z dowolnych składników, wedle upodobań wykonawcy. Inną wersją sałatki z rukoli może być połączenie jej liści z jajkiem, łososiem i pomidorkami koktajlowymi bądź z kukurydzą, ogórkiem, papryką i pomidorami.
Pesto z rukoli
Składniki: opakowanie rukoli, 2/3 szklanki pestek słonecznika, 2 ząbki czosnku, łyżeczka soli, łyżka miodu, 150 ml oliwy z oliwek
Wykonanie: Do blendera wrzucamy wszystkie składniki i miksujemy do otrzymania jednolitej pasty. Tak powstałe pesto przekładamy do naczyń docelowych i przechowujemy w lodówce. Świetnie nadaje się do makaronów oraz smarowania kanapek.
Produkty z rukolą
Kliknij i sprawdź ceny!
Przeciwwskazania do spożywania rukoli
- wrażliwość żołądka, ponieważ Sulforafan może powodować wzdęcia i skurcze brzucha
- przyjmowane leki rozrzedzające krew, ponieważ witamina K obecna w rukoli przeciwdziała jej rozrzedzaniu co może doprowadzić do powstawania skrzepów
- nadwrażliwość lub alergia na rukolę
- kamienie nerkowe
