Rak żołądka – objawy, przerzuty, przyczyny oraz diagnoza i leczenie

Żołądek jest jednym z najistotniejszych organów spośród wszystkich wchodzących w skład układu pokarmowego. To właśnie w nim dochodzi do tak ważnego z punktu widzenia zdrowia – trawienia przyjętych pokarmów, które dzięki regularnym skurczom żołądka ulegają szybkiemu rozdrobnieniu. Również tutaj powstaje kwas solny, bez którego nie byłaby możliwa walka z licznymi bakteriami wnikającymi do naszego organizmu wraz z jedzeniem. Prawidłowe funkcjonowanie żołądka może zostać zakłócone przez zarówno błahe dolegliwości,  jak i poważne choroby. Jedną z nich jest rak żołądka, występujący
w Polsce stosunkowo często. Co o nim wiemy?

• rak żołądka występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet,
• nowotwór ten mieści się w pierwszej 10 najczęściej występujących,
• co roku w Polsce rak żołądka diagnozowany jest u około 5 tysięcy osób,
• większość pacjentów, którzy zachorowali na ten typ nowotworu ma powyżej 50 lat,
• rak żołądka wciąż charakteryzuje się stosunkowo dużą śmiertelnością wśród pacjentów.

Objawy raka żołądka

Symptomów zachorowania na raka żołądka jest sporo i wiele spośród nich może przypominać objawy lekkich dolegliwości. Do tych najbardziej charakterystycznych, należą:

• powtarzające się i przewlekłe bóle w okolicy nadbrzusza – najczęściej występujące po spożyciu posiłku,
• nudności oraz w wymioty,
• uczucie sytości – nawet po zjedzeniu małej porcji jedzenia,
• utrata apetytu,
• nagła utrata masy ciała,
• odbijania,
• ogólne osłabienie.

Wszystkie te objawy nie są charakterystyczne i bardzo często pozostają błędnie interpretowane przez chorego – w ten sposób rak żołądka leczony tabletkami na niestrawność przechodzi niezauważony w kolejną fazę, której wyleczenie jest już o wiele trudniejsze. Kolejne objawy ze strony układu pokarmowego, które świadczą o poważnym problemie, to:

• utrudnione połykanie pokarmów – może być spowodowane rakiem okolic wpustu żołądka,
• zwracanie pokarmów – często bywa symptomem rosnącego guza w okolicy odźwiernika,
• krwawienie z górnego odcinka dróg pokarmowych,
• smoliste stolce,
• powiększenie wątroby,
• guz wyczuwalny podczas dotyku okolic brzucha,
• wodobrzusze – rak żołądka doprowadza do gromadzenia się płynu w otrzewnej,
• powiększony węzeł chłonny w lewym dole nadobojczykowym, zwany węzłem Virchowa,
• żółtaczka.

Rak żołądka powoduje powolne wyniszczanie organizmu chorego, które dość szybko zaczyna być dostrzegalne. Utraty masy ciała nie sposób zatrzymać, a pacjent najczęściej odmawia przyjmowania jedzenia.

Przerzuty raka żołądka

Rak tego typu charakteryzuje się najczęściej sporą złośliwością  i stosunkowo szybko daje przerzuty do innych organów. Sprawę wyjątkowo utrudnia fakt, że do przerzutów może dochodzić  zarówno drogą krwionośną, jak i chłonną. Organami, które bywają szczególnie narażone na zaatakowanie przez komórki nowotworowe, są:

• trzustka,
• śledziona,
• jajniki,
• wątroba,
• kości,
• płuca.

Przerzuty w raku żołądka najczęściej powoduje gruczolakorak, powstający w błonie śluzowej wyścielającej żołądek chorego, a rokowania w takim przypadku nie są pomyślne. Do oceny zaawansowania przerzutów do otrzewnej służy skala Sugerbaker’a – ocenia ona wielkość guzków przerzutowych w jamie otrzewnej oraz ich stan zaawansowania. Konieczne jest także sprawdzenie pod katem przerzutów węzłów chłonnych oraz zorientowanie się, czy u chorego występują tzw. przerzuty odległe, których istnienie znacznie pogarsza rokowania.

Rak żołądka – przyczyny

Wśród przyczyn zachorowania na raka żołądka zależnych od człowieka, najczęściej wymienianie są:

• nadużywanie alkoholu oraz palenie papierosów,
• spożywanie tłustej, konserwowanej i solonej żywności,
• zbyt rzadkie jedzenie owoców i warzyw,
• niezaleczona infekcja baterią Helicobacter pylori, która wywołuje stan zapalny żołądka.

Do powstania raka żołądka przyczyniają się ponadto:

• predyspozycje genetyczne – zachorowania w rodzinie powodują zwiększenie prawdopodobieństwa choroby u jej członków,
• choroby genetyczne, w tym zespół Lyncha – dziedziczny rak jelita związany z polipowatością oraz zespół Peutza- Jeghersa powodujący polipowatość przewodu pokarmowego,
• wcześniejsze zakażenie pacjenta wirusem Epsteinna – Baara – wywołującego m.in. mononukleozę zakaźną,
• niedokrwistość złośliwa – anemia spowodowana niedoborem w organizmie witaminy B 12,
• wcześniejsza resekcja, czyli wycięcie części żołądka.

Statystyki wskazują również, że osobami najczęściej zapadającymi na raka żołądka są pacjenci z grupą krwi A, w wieku średnim, chociaż zdarzają się zachorowania osób w okolicach 30 roku życia.

Diagnoza raka żołądka

Pacjent z podejrzeniem raka żołądka powinien natychmiast skonsultować się ze specjalistami z zakresu onkologii. Zlecą oni wykonanie badań pozwalających potwierdzić lub wykluczyć rozpoznanie oraz w przypadku istnienia nowotworu zorientować się w stopniu jego zaawansowania. Do najczęstszych badań przeprowadzanych w procesie diagnostyki, należą:

• gastroskopia – zabieg polegający na wprowadzeniu przez przełyk do żołądka elastycznego urządzenia, u końca którego, zamontowana jest kamera przekazująca obraz stanu narządów lekarzom – można za jego pomocą pobrać także wycinek do badań histopatologicznych,
• badanie USG wykonane od strony wnętrza żołądka – za pomocą urządzenia do gastroskopii,
• badanie USG metodą tradycyjną,
• badanie tomografem komputerowym okolic jamy brzusznej oraz miednicy – to tam najczęściej umiejscawiają się przerzuty,
• zdjęcie RTG płuc, by wykryć ewentualne przerzuty raka żołądka do tych okolic.

Dodatkowo, gdy z jakichś powodów nie można przeprowadzić prawidłowego badania gastroskopijnego, lekarz może zlecić wykonanie laparoskopii, czyli wprowadzenia przez skórę pacjenta kamery, która oceni stan i ewentualne zaawansowanie raka żołądka.

Rak żołądka – leczenie

Leczenie tego typu nowotworu jest wyjątkowo trudne. Jedyną metodą jest usunięcie guza żołądka w całości. Podczas zabiegu usuwa się ponadto jak największą możliwą liczbę węzłów chłonnych, by zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się komórek rakowych. Niestety taki zabieg udaje się wyjątkowo rzadko. Bardzo często chirurg zmuszony jest pozostawić małe ogniska raka żołądka, co powoduje jego szybki nawrót. Leczenie operacyjne w przypadku tej choroby, może obejmować:

• gastrektomię prawie całkowitą – polegającą na usunięciu operacyjnym ¾ wielkości żołądka,
• gastrektomią totalną – polegającą na zupełnym usunięciu chorego narządu.

Po przeprowadzonej operacji chirurg odbudowuje przewód pokarmowy doprowadzając do operacyjnego połączenia przełyku z jelitem. W ramach dalszej terapii stosuje się:

• leczenie cytostatykami, czyli tzw. chemioterapię,
• naświetlania, czyli radioterapię.

W przypadku, gdy stopień zaawansowania raka żołądka jest zbyt duży, by móc przeprowadzić jakikolwiek zabieg, lekarz może skierować pacjenta na terapię paliatywną – mającą na celu wydłużenie jego życia oraz poprawę warunków codziennego funkcjonowania. Przez cały okres stosowania terapii paliatywnej chory z rakiem żołądka pozostaje zabezpieczony przez ewentualnymi powikłaniami oraz bólem związanymi z rozrostem nowotworu. Pacjenci, którym udało się wyzdrowieć muszą pozostawać pod opieką lekarza i regularnie kontrolować swój stan zdrowia. Konieczne jest również stosowanie się do reguł diety, którą wyznaczy specjalista oraz uzupełnianie poziomu witamin w organizmie, które po usunięciu żołądka mają utrudnianą drogę wchłaniania.