Podwyższone CRP u noworodka — przyczyny, wyniki badań, interpretacja, jak szybko spada i ile trwa leczenie

Twoje dziecko ma podwyższony poziom CRP? Boisz się, że może to oznaczać coś poważnego? Przyczyn podwyższonego CRP może być wiele, dlatego należy je interpretować równolegle z wynikami innych badań krwi, takich jak morfologia czy badania biochemiczne. Ważna jest też obserwacja objawowa. Istnieją bowiem przedziały, w których można uznać wyższe prawdopodobieństwo danej choroby, jednak zawsze wymagają one potwierdzenia.
CRP – co to jest?

Im wyższe CRP, tym gorzej, dlatego nie istnieje CRP poniżej normy. Wynik zerowy jest również wynikiem prawidłowym, natomiast wynik nieprawidłowy może sięgać nawet tysiąca. A czym właściwie jest CRP? Co oznacza?
CRP to angielski skrót, oznaczający C Reactive Protein, czyli C-reaktywne białko ostrej fazy. Litera C odnosi się do cytokin zapalnych, wytwarzanych przez leukocyty. Jeśli organizm wykryje obecność cytokin, komórki tłuszczowe i wątroba zaczynają produkować CRP. Tak więc pojawienie się tych białek jest reakcją na stan zapalny.

Przyczyny podwyższonego CRP u noworodka

Stan zapalny, a tym samym podwyższone CRP, może mieć wiele przyczyn. U noworodka nie powinno jednak przekraczać 5mg/l krwi. Gdy niemowlę skończy 4 tygodnie, granica przesuwa się do 10mg/l. Istnieją przedziały, wskazujące na wyższe prawdopodobieństwo danej przyczyny stanu zapalnego. U noworodków wyglądają one tak:

od 5 do 50mg/l – infekcja wirusowa
od 100 do 200mg/l – infekcja bakteryjna
od 200mg/l w górę – poważna infekcja bakteryjna układu pokarmowego
bardzo wysoki wynik – nowotwór/posocznica/toczeń
Są to oczywiście granice poglądowe, a przyczyny podwyższonego CRP mogą być bardziej prozaiczne, na przykład, przedwczesne odejście wód płodowych, przedwczesny poród, czy nawet niska punktacja w skali Apgar.

Przebieg badania CRP

W celu zbadania ilości C-reaktywnych białek, należy pobrać krew żylną. U starszych dzieci pobierana jest ze zgięcia łokciowego, u dzieci do 4 roku życia, z opuszki palca, a u noworodków poprzez nakłucie żyłki na głowie. Jeśli chcemy przebadać dziecko, możemy poprosić o skierowanie lekarza. Jeśli ma on podpisany kontrakt na świadczenie usług medycznych z NFZ-em, test będziemy mogli wykonać za darmo. W przypadku prywatnego badania, do którego również potrzebujemy skierowania, koszt wynosi 12zł. Różnica jest taka, że można je przeprowadzić w dowolnym laboratorium, podczas gdy darmowe badanie – w laboratorium wskazanym przez lekarza. Wyniki badania, pojawią się następnego dnia.

Badanie CRP w domu

Wykonanie badania w domu jest możliwe, dzięki paskowym testom CRP. Są one dostępne zarówno w aptekach internetowych, jak i stacjonarnych. Mimo zaznaczonym (czterem) zakresom, mającym wskazać na rodzaj infekcji, najlepiej wstrzymać się od samodzielnych interpretacji. Tak naprawdę, jedyną w pełni wiarygodną informacją, jaką test może wskazać, jest to, czy należy udać się do lekarza. Nawet sami lekarze, wstrzymują się od stawiania diagnoz bez wykonania innych badań. Przedziały na testach paskowych:
<8mg/l
8-40mg/l
40-100mg/l
>100mg/l

Dlaczego niemowlę zachorowało?

Średni poziom CRP u zdrowych noworodków wynosi 5mg/l. Jeśli wynik badania okaże się wyższy, jedną z przyczyn może być stan zapalny, który być może powiązany jest z infekcją okołoporodową. Noworodka bardzo łatwo zarazić, ponadto źródeł zakażenia może być wiele: osoby odwiedzające, personel szpitala, a nawet sama matka. W przypadku faktycznej infekcji i wyższego CRP, najczęściej podaje się dziecku antybiotyki.

CRP  u starszych dzieci

W przypadku starszych dzieci, antybiotyki i terapia brana jest pod uwagę, dopiero gdy CRP przekroczy 10mg/l krwi. Jest tak, mimo że u dzieci norma CRP również wynosi 5mg/l. Nie ma powodu, by w tym przypadku niepokoić się stężeniem C-reaktywnych białek poniżej 10mg/l. Jeśli stężenie okaże się wyższe, możliwe, że jest to infekcja wirusowa, bądź co gorsza, bakteryjna. W tym wypadku, dziecku podaje się antybiotyki, jednakże nie spowoduje to od razu spadku CRP. Białka będą utrzymywały się nawet do kilkunastu dni, a gwałtowny spadek ich ilości nastąpi dopiero pod koniec choroby.

CRP a monitorowanie stanu noworodka

Warto mieć na uwadze, że C-reaktywne białko ostrej fazy, jest białkiem, którego poziom we krwi, zmienia się bardzo dynamicznie i może ulec znaczącemu spadkowi, bądź wzrostowi zaledwie w ciągu doby. Obserwuje się przypadki, gdy CRP zwiększa się aż 1000-krotnie w czasie kilkudziesięciu godzin. Jak zostało wyżej wspomniane, nawet gdy podamy dziecku antybiotyki, nie będziemy mieli do czynienia z regularnym, lecz z gwałtownym spadkiem, obserwowalnym dopiero pod koniec choroby. Dlatego testy CRP rzadko wykonuje się jednorazowo. Po wszczętym leczeniu, po kilku dniach od pierwszego badania, ponowny test CRP pozwoli sprawdzić, czy terapia jest skuteczna i czy stan niemowlęcia się poprawia. Po to właśnie zostały stworzone seryjne oznaczenia CRP. Do postawienia samej diagnozy nie wystarczą, jednak są bardzo przydatne przy monitorowaniu przebiegu choroby i infekcji tak samo u noworodka, jak u niemowlaka i starszego dziecka.

Kiedy wykonuje się badanie CRP?

CRP syntetyzowane jest m.in. w wątrobie i komórkach tłuszczowych, a następnie transportowane do krwi. Jest dobrym wskaźnikiem kondycji organizmu, ponieważ jego stężenie wzrasta bardzo szybko – zaledwie na kilka godzin po pojawieniu się bodźca. Wśród bodźców stymulujących wzrost CRP można wyróżnić nie tylko infekcje bakteryjne, czy wirusowe, ale również urazy i martwicę tkanek. Co istotne, CRP poinformuje nas o zajściu niekorzystnej dla organizmu zmiany, przed wystąpieniem typowych (obserwowalnych bez badań) objawów klinicznych. Dlatego właśnie, badanie to pozwoli zaoszczędzić czasu w przypadku podejrzeń o chorobę, pozwalając na szybsze działanie, a tym samym dając większe prawdopodobieństwo wyleczenia. Mimo to, chcąc postawić diagnozę, należy bazować równolegle na innych badaniach. Nawet połączenie gorączki i wysokiego CRP u dziecka nie oznacza w stu procentach, że mamy do czynienia z infekcją. Ponadto, nawet gdyby było wiadomo, że jest to infekcja, kolejne badania pozwolą ustalić jej rodzaj. Jest to niezbędne do przeprowadzenia skutecznego leczenia.

Wyznaczniki stanu zapalnego u dziecka

CRP nie jest jedynym wyznacznikiem stanów zapalnych. Istnieje również badanie odczynu Biernackiego (OB). Żaden z wyznaczników nie da nam jednoznacznej informacji o tym, jaką chorobę będziemy musieli zwalczyć. Nie dowiemy się, bazując jedynie na wymienionych badaniach, czy problemem jest uraz, stan zapalny, czy rodzaj zakażenia (tym bardziej że rodzajów zakażeń jest wiele). Mimo to zauważono przewagę badania CRP nad badaniem OB. CRP jest bowiem znacznie dokładniejsze i bardziej czułe. Jego wynik, mimo istnienia wielu przyczyn wzrostu C-reaktywnego białka, nie jest tak niejednoznaczny. Wiarygodność badania OB jest chwiejna, ponieważ odczyn Biernackiego może zależeć, chociażby od stanu nawodnienia organizmu. Badanie przeprowadzone podczas stanu przewodnienia organizmu da nieprawidłowy wynik, podobnie jak w sytuacji utraty krwi. W przeciwieństwie do OB wartość CRP nie wzrasta z przyczyn innych niż rozpoczęcie procesu chorobowego.