Ospa wietrzna – przyczyny, objawy, leczenie

Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa ospy. Poza ludzkim organizmem wirus nie przeżyje. Źródłem zakażenia tą chorobą są inni chorzy już na ospę wietrzną lub zakażeni półpaścem. Gdy chorują na nią dzieci, jej przebieg jest najczęściej stosunkowo łagodny, sytuacja może wyglądać inaczej w przypadku chorych dorosłych.

Ospa wietrzna, co to jest?

Ospa wietrzna (varicella)  jest chorobą zakaźną. Wywołuje ją wirus ospy wietrznej lub półpaśca VZV. Źródłem zakażenia jest inny chory. Występuje przede wszystkim u dzieci i wówczas charakteryzuje się stosunkowo łagodnym przebiegiem. Może również pojawić się u nastolatków czy osób dorosłych, a wówczas jej przebieg jest o wiele cięższy i jest przyczyną wielu powikłań, które stanowią najbardziej niebezpieczną w dzisiejszych czasach stronę tej choroby.

Wirus ospy wietrznej przenoszony jest drogą kropelkową. Jego nośnikiem jest powietrze a może zostać przeniesiony nawet na odległość kilkudziesięciu metrów. To stąd pochodzi popularna nazwa choroby -ospa wietrzna. I to z tego powodu jest tak zaraźliwa .Wystarczy jedno chore na ospę lub półpasiec dziecko w żłobku czy przedszkolu, by choroba ogarnęła większość dzieci, która do tej pory nie chorowała.

Okres wylęgania ospy wietrznej jest stosunkowo długi, ponieważ od momentu zaatakowania organizmu wirusem do pojawienia się pierwszych objawów upływa od 14 do 21 dni.

Ospa wietrzna, objawy

Ospa wietrzna zaczyna się dość niepozornie, pojawiającym się złym samopoczuciem oraz:

• bólami mięśni
• bólem głowy
• gorączką
• biegunką

Dopiero po pewnym czasie na skórze pojawiają się wykwity: drobne plamki opanowujące w sposób nieregularny tułowie i twarz. To co odróżnia je od innych wysypkowych chorób to pojawienie się wykwitów również na skórze głowy w części owłosionej. Część wykwitów szybko zanika, w trakcie kilkunastu godzin, jednak pozostałe ulegają przekształceniom przechodząc kolejne etapy rozwoju: od niewielkiej różowej plamki, przechodzą w grudkę aż do postaci pęcherzyka z otaczającą go czerwoną obwódką.

W pierwszej fazie w pęcherzykach obecny jest płyn w jasnym kolorze, który po pewnym czasie mętnieje. W trakcie przebiegu choroby pęcherzyki stają się lejkowate i zasychają tworząc na powierzchni skóry strupki mocno trzymające się podłoża. Z czasem strupki odpadają pozostawiając po sobie blizny w otoczeniu brązowej obwódki. Gdy przebieg ospy jest ciężki powstające na skórze zmiany mogą przybierać postać wysypki krwotocznej.

Ospa wietrzna charakteryzuje się jeszcze jedną niestandardową cechą: wysypka może występować w kilku rzutach. Oznacza to, że na skórze będą funkcjonowały wykwity skórne o różnym stopniu rozwoju. Wysypka obecna na skórze w trakcie ospy wietrznej powoduje swędzenie w tych newralgicznych miejscach. Uporczywe drapanie się a przede wszystkim drapanie strupów może doprowadzić do stałych i trwałych ubytków w naskórku. Podczas choroby mogą pojawić się również zmiany na błonach śluzowych w miejscach:

• w obszarze ujścia cewki moczowej
•  w krtani,
• w narządach płciowych na wargach sromowych
• w jamie ustnej
• na spojówkach i strunach głosowych
• w obszarze jelit

Przebieg ospy wietrznej może być bardzo różny w zależności od pacjenta, może przebiegać bardzo łagodnie z nieliczną wysypką, a mogą też pojawić się wykwity w ilości nawet kilkuset. Największa zakaźność wirusa utrzymuje się  w okresie od dwóch dni przed wysypem wykwitów do czasu odpadnięcia od skóry strupków.

Ulżyj w ospie
Kliknij i sprawdź ceny!

Objawy widoczne podczas samej choroby to:

• objawy przypominające przeziębienie
• gorączka nawet do 40 stopni C
• katar
• wysypka
• strupki

Jak należy postępować ze skórą z wykwitami?

Szczególnie w przypadku chorego dziecka należy postępować bardzo rozważnie pamiętając o szkodach jakie mogą wyrządzić wykwity skórne i odpadające strupki. Należy dbać o higienę w taki sposób, aby odpadające strupki nie uszkodziły trwale naskórka, przede wszystkim:

• nie powinno się używać pudrodermu, łagodzi on świąd, ale zasychając na powierzchni skóry, ściąga ją i wywołuje ból, ponadto pod nim mogą rozwinąć się bakterie, co może prowadzić do powikłań, lepszym rozwiązaniem jest smarowanie newralgicznych miejsc gencjaną
• należy obciąć paznokcie, myć ręce jak najczęściej, a na noc, szczególnie małemu dziecku, założyć na dłonie bawełniane rękawiczki
• powinno się kąpać dziecko codziennie przez kilka minut w delikatnym roztworze nadmanganianu potasu, dostępnym w każdej aptece
• nie powinno się trzeć i nacierać skórę dziecka ani gąbką, ani ręcznikiem, wystarczy delikatnie ją osuszyć
• w przypadku gdy dziecko dostało też wysypkę w okolicach intymnych, najlepiej przygotować mu nasiadówkę z dodatkiem rumianku
• koniecznie trzeba dziecku podawać dużo napojów, jednak pęcherzyki mogą pojawić się również w ustach dziecka, dlatego nie powinno się podawać mu kwaśnych, drażniących napojów czy herbatek
• gdy wysypka pojawia się w buzi, dziecko traci apetyt,  sprawdzają się wtedy pokarmy płynne i w postaci papek, ale zasada jest taka sama jak przy napojach, nic kwaśnego i drażniącego

Powikłania po ospie wietrznej występujące u dzieci

Nieleczona lub nieprawidłowo leczona ospa wietrzna może przynieść wiele nawet bardzo niebezpiecznych powikłań i to zarówno u dorosłych jak i u dzieci. W przypadku dzieci najczęstszymi powikłaniami są:

• liszajec
• różnej wielkości ropnie
• zapalenie płuc
• półpasiec
• ropne zakażenie skóry
• zapalenie tkanki łącznej
• róża
• gronkowcowy zespół wstrząsu toksycznego
• sepsa
• martwicze zapalenie powięzi
• paciorkowcowy zespół wstrząsu toksycznego

a także powikłania natury neurologicznej:

• zapalenie opon  oraz aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• zapalenie mózgu
• porażenie nerwów czaszkowych
• zespół Guillana-Barrego
• poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego
• zespół ataksji móżdżkowej

Rzadko, ale może wystąpić również:

• zapalenie mięśnia sercowego
• zapalenie stawów i wątroby
• małopłytkowość
• zapalenie nerek