Łuszczyca – charakterystyka choroby. Przyczyny, objawy i sposób leczenia

W ostatnich latach wiele słyszy się o łuszczycy. Wpływa na to przede wszystkim zwiększona ilość zachorowań oraz wiele kampanii społecznych, które mają na celu poprawę jakości życia osób chorych na łuszczycę w społeczeństwie. Łuszczyca jest przewlekłą chorobą układową o podłożu immunologicznym. Cechuje się przede wszystkim obecnością zmian skórnych, które mają charakter łuszczący się i mogą występować praktycznie na całym ciele osoby chorej. Mimo tego, że zmiany skórne bardzo często wyglądają bardzo źle i mogą mieć charakter wysiękowo-ropny, łuszczyca wbrew panującym mitom i przekonaniom nie jest chorobą zakaźną. Kontakt z chorym nie powoduje przenoszenia się bakterii czy zmian skórnych.

Łuszczyca uznawana jest za najczęstszą przyczynę problemów dermatologicznych. Szacuje się, że obecnie problem choroby dotyczy około 16 jednostek na 1000 osób w populacji ogólnej, co daje około 4% chorych. Najczęściej chorują osoby młode (szczyt zachorowań przypada na 2 i 3 dekadę życia). Nie stwierdza się predyspozycji do zachorowania według płci.

Charakterystyka choroby – przyczyny i objawy łuszczycy

Dokładne przyczyny występowania łuszczycy nie są znane. W patogenezie choroby wyróżnia się przede wszystkim czynniki immunologiczne (między innymi nieprawidłowe funkcjonowania składników układu odpornościowego, takich jak limfocyty T oraz wydzielane przez nie cytokiny), a także predyspozycje genetyczne. Łuszczyca jest chorobą uwarunkowaną dziedziczeniem wielogenowym. Pozwala to określić, że:

• stwierdzone zachorowanie u jednego z bliźniąt jednojajowych daje 70–80% możliwość wystąpienia choroby u drugiego z bliźniąt;
• w przypadku bliźniąt dwujajowych ryzyko spada do 15-25%;
• łuszczyca jednego z rodziców obarcza dzieci ryzykiem zachorowania 1/4 (25%),
• w sytuacji, kiedy chorują oboje rodziców ryzyko przeniesienia choroby na dzieci to aż 60%.

Zmiany skórne przy łuszczycy

Charakterystycznym objawem łuszczycy są owalne bądź okrągłe zmiany skórne, które najczęściej są w kolorze różowym bądź czerwonobrunatnym i pokryte są srebrzystą łuską, która może mieć charakter warstwowy. Zmiany w zaawansowanym stadium mają tendencję do zlewania się, przez co zajmują coraz to większy obszar ciała. Wykwity najczęściej występują w obrębie łokci oraz kolan, w okolicy pośladkowej i krzyżowej, a także na owłosionej skórze głowy. Ilość oraz nasilenie zmian zależy od nasilenia stopnia choroby – zmiany mogą mieć wielkość główki od szpilki, jak również przybierać postać uogólnioną, która zajmuje dużą część ciała.

Ze względu na odmienność objawów oraz inny przebieg, obecnie łuszczycę dzieli się na kilka podtypów. Najczęściej występuje tak zwana łuszczyca pospolita. Ten typ choroby dotyczy prawie 90% osób chorych i charakteryzuje się typowymi dla łuszczycy zmianami skórnymi, które są względnie wypukłe oraz pokryte srebrnobiałą łuską. Wśród innych typów łuszczycy wyróżnia się między innymi łuszczycę stawową, łuszczycę plackowatą, łuszczycę wysiękową, łuszczycę zastrzała, łuszczycę brodawkującą czy łuszczycę paznokci. Nie są to jednak wszystkie możliwe podtypy łuszczycy, ponieważ ze względu na charakter i obszar zmian wyróżnia się również szereg innych typów, które są jednak o wiele mniej popularne ze względu na mały odsetek występowania wśród ogólnej populacji osób chorych.

Kremy i inne środki przeciwko łuszczycy
Kliknij i sprawdź ceny!

Czynniki wyzwalające manifestację choroby

Łuszczyca jest chorobą przewlekłą, która w swoim przebiegu cechuje się zmiennymi okresami zaostrzeń oraz remisji (względny czas uspokojenia się i wycofania objawów). Do czynników, które mogą wywoływać łuszczycowe reakcje skórne (zarówno jeśli chodzi o pierwszą manifestację choroby, jak również jej nawroty) należą przede wszystkim:

• infekcje – zarówno bakteryjne, jak również wirusowe i spowodowane drożdżakami,
• schorzenia internistyczne, które zmieniają procesy przemiany materii w organizmie, jak na przykład cukrzyca typu 2 dna moczanowa, niski poziom wapnia we krwi przy przebiegu hipokalcemii,
• mechaniczne uszkodzenia skóry (zadrapania, rany, oparzenia różnego typu, blizny po zabiegach chirurgicznych, odciski powstałe na wskutek zbyt dużego ucisku na skórę przez na przykład pasek zegarka),
• silne nasłonecznienie skóry,
• przyjmowanie leków, na przykład beta blokujących, inhibitorów konwertazy angiotensyny, niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
• przyjmowanie hormonów,
• nadużywanie alkoholu,
• palenie papierosów,
• silne przeżycia psychiczne i narażenie organizmu na duży stres.

Leczenie łuszczycy

Leczenie łuszczycy jest uzależnione przede wszystkim od typu choroby oraz nasilenia zmian.  W przypadku lekkich zmian w większości wystarczające jest samo leczenie zewnętrzne, które ma na celu usunięcie łusek a następnie zahamowanie nadmiernej proliferacji naskórka. W leczeniu zewnętrznym miejscowym stosuje się między innymi maść salicylową, maść na bazie mocznika, maść z chlorkiem sodu, maść salicylowo-siarkową, a także dziegcie.

W leczeniu ogólnym łuszczycy (w momencie kiedy leczenie miejscowe nie przyniosło pożądanych rezultatów bądź w ciężkich przebiegach choroby) stosuje się immunosupresje, czyli leczenie lekami systemowymi. Niestety leczenie to wymaga bardzo szerokiej konsultacji z lekarzem oraz dużej ostrożności, ze względu na możliwość wystąpienia bardzo poważnych objawów i skutków ubocznych. W leczeniu takim stosuje się przede wszystkim retinoidy, hydroksymocznik, cyklosporynę A, kwas fumarowy, metotreksat, a także leki biologiczne.

Fototerapia i fotochemioterapia

W leczeniu łuszczycy stosuje się również fototerapię oraz fotochemioterapię. Mowa tutaj między innymi o sposobach takich jak PUVA terapia, UVB terapia czy re-PUVA terapia. W leczeniu stosuje się również fotoferezę pozaustrojową, która polega na odseparowaniu limfocytów oraz ich pozaustrojowym napromieniowaniu promieniami UVA. Fotoferezę stosuje się zazwyczaj w bardzo ciężkich przypadkach łuszczycy.

Wśród innych sposobów leczenia łuszczycy wymienia się przede wszystkim balneoterapię (kąpiele solankowe i słoneczne) czy klimatoterapię. Niektóre badania dowodzą, że leczący wpływ na przebieg łuszczycy u niektórych pacjentów ma spożywanie oleju rybiego oraz przejście na dietę bezglutenową.

Czynniki psychologiczne

Łuszczyca ze względu na swój charakter (problemy skórne) może być przyczyną wielu problemów natury psychologicznej, jak na przykład zaniżona samoocena, problemy z akceptacją choroby, wycofanie się z życia społecznego czy depresja. Dlatego też bardzo ważne w leczeniu choroby jest nie tylko usuwanie jej objawów i leczenie ze strony medycznej, ale również leczenie wspierające, jak na przykład konsultacje z psychologiem czy psychoterapeutą.

Nie powinno zostawiać się chorych samych z tą chorobą, ponieważ nadmierny stres oraz osamotnienie może przyczyniać się do pogorszenia stanu chorego oraz nasilenia objawów. Obecnie w całej Polsce prowadzone są liczne kampanie, które mają na celu oswojenie populacji z chorobą oraz zmniejszenie stygmatyzacji osób chorych na łuszczycę. Życie z łuszczycą choć nie jest łatwe, nie powinno odbiegać od zwykłego życia i zabierać możliwości – w typowym przebiegu łuszczycy możliwa jest praca czy prowadzenie aktywnego życia towarzyskiego.