Lamblia – czym jest, objawy, leczenie, rozpoznanie, zarażenie

Co to jest lamblia?

Lamblia, w języku łacińskim określana jako Giardia lamblia, to pierwotniak jednokomórkowy (pasożyt). Człowiek nie jest w stanie zobaczyć go gołym okiem i musi do tego użyć jakiegoś urządzenia powiększającego, na przykład mikroskopu. Jest jednym z najczęściej występujących pasożytów układu pokarmowego u ludzi i zwierząt, ale w większości posiadają go dzieci. Zwykle bytują w jelicie cienkim. Zdaniem niektórych badań nie ma dziecka, które nie przeszłoby lambliozy (choroby powodowanej przez lamblię). Wynika z tego, że wszyscy, zwłaszcza w pierwszych latach swego życia spotkali się z tym pierwotniakiem. Pokarmem lamblii są cukry proste więc z organizmu nie jest zabierane zbyt dużo. Dorosłe formy lamblii nazywane są trofozoitami i mają gruszkowaty kształt.

Jak dochodzi do zarażenia?

Ludzie i zwierzęta zarażają się lamblią głównie poprzez połknięcie, zazwyczaj nieświadome, jej cyst. Najczęściej dzieje się to na skutek wypicia skażonej wody, w której one występowały. Może ona pochodzić z rzek, płytkich studni, ale również z najczystszych, ale tylko z pozoru, strumieni górskich. Taka woda zanieczyszczona zostaje przez chore zwierzęta mieszkające w jej okolicy. Jedynie woda uzyskiwana z o wiele głębszych warstw nie ma cyst. Dzieje się tak ponieważ gleba i piasek powstrzymały je przed zmieszaniem się z cieczą.

Innym sposobem pozyskania lamblii jest bezpośrednie zarażenie się nią od zwierzęcia lub człowieka. Wystarczy wspólnie używać przedmiotów domowego użytku lub zjeść pokarm zanieczyszczony cystami. W końcu nie widać ich więc skąd człowiek ma wiedzieć, że tam są.

Nawet jeśli umyje się jedzenie i tak jest ryzyko, że skażenie na nich nadal istnieje. Mogą je np. roznosić muchy, które tylko na chwilę usiądą na owocu albo mięsie.

Same cysty odznaczają się niebywałą wytrzymałością. Ich przeżywalność w glebie wynosi do 7 tygodni, w wodzie (zwłaszcza gdy jest zimna) zwiększa się do 3 miesięcy. Wystarczy 10-100 sztuk lamblii by wywołać zakażenie. Warto dodać, że w 1 gramie stolca ich liczebność przekracza miliony.

Tak jak zwierzęta domowe są w stanie zarazić człowieka lamblią, tak i ludzie mogą zarazić psy lub koty. W tym przypadku miecz jest obosieczny. Niezwykłe niebezpieczeństwo związane z tym pasożytem dla gatunku ludzkiego niosą bobry. Są one uznawane za jednych z najczęstszych nosicieli cyst. Nawet opłukanie twarzy wodą, w której one żyją może skończyć się źle.

Zasiedlenie się lamblii w układzie pokarmowym

Połknięcie cysty lamblii rozpoczynają całą przygodę z pasożytem. Bez żadnych problemów przenikają przez żołądek, chociaż przecież w panującym tam środowisku inne drobnoustroje nie są w stanie przeżyć, i nienaruszone kończą w dwunastnicy. Tam rozpoczyna się proces wylęgania się jednokomórkowych pierwotniaków.

Lamblia, na przełomie setek lat dostosowała się do życia w przewodach pokarmowych ssaków. Posiada 8 wici podzielonych na pary, które pozwalają poruszać się jej po śluzie znajdującym się w błonie śluzowej jelita. Po znalezieniu się w komórkach nabłonkowych, wybiera jedną i przyczepia się do niej wykorzystując do tego przyssawkę. Jeśli w przeszłości nastąpił już kontakt z lamblią, człowiek/zwierze, nabył już na nią odporność. Oznacza to, że w układzie odpornościowym przechowywane są przeciwciała mające rozpoznać pasożyta i przekazać go krwinkom białym, które poradzą sobie z intruzem. Wszystko to zanim lamblia zdąży się namnożyć.

W przypadku ludzi bez odporności na te pierwotniaki, lamblie po zagoszczeniu w komórkach nabłonkowych namnażają się metodą podziału szybko zajmując kosmki jelita czczego, a także dwunastnicy. Pojawia się wtedy choroba pasożytnicza – lamblioza. Lamblia przywiera do komórek nabłonkowych, a przez to psuje ich możliwość wchłaniania odżywczych substancji. Po pewnym czasie, bez żadnej wyraźnej przyczyny, grupa pasożytów zaprzestaje rozmnażania się i otaczają się twardą otoczką. Następnie zmieniają się w cysty i pozwalają na wydalenie ich wraz ze stolcem. Ma to im zapewnić przetrwanie gatunku.

Objawy

Lamblia przejawia się inaczej w zależności od tego czy jej cystami zaraziły się dzieci czy też dorośli.

Dzieci

Symptomy są zależne od ilości lamblii, które przedostały się do organizmu. Jeśli jest ich mało, nie ma w zasadzie żadnych objawów. To właśnie dlatego nie ma się zwykle pojęcia, że miało się z tym pasożytem styczność. W przeciwnym wypadku, około 1 na 10 przypadków, lamblia zaczyna się rozmnażać w jelicie czczym, dwunastnicy, a niekiedy nawet w pęcherzyku i drogach żółciowych. Pojawiają się wtedy, niestety zbyt ogólne symptomy, po których stwierdzenie lambliozy jest trudne. Wśród nich znajdują się:

• Bóle brzucha – bez wskazania jednego miejsca. Na przemiennie ustępują i pojawiają się co kilka dni,
• Bóle głowy,
• Bezsenność,
• Ciągłe zmęczenie,
• Delikatna gorączka,
• Biegunka – często bardzo brzydko pachnąca i zawierająca niestrawiony pokarm,
• Wysypka,
• Szarawy kolor skóry – wlicza się w to także pojawiające się pod oczami sińce. Barwa nie znika nawet przy poddaniu dziecka antybiotyków,
• Wzmożony apetyt na słodycze – za to na nic innego on nie występuje.

Dorośli

W niektórych przypadkach dziecięca lamblioza trwa nawet po osiągnięciu przez chorych dorosłości. Objawy są inne niż w przypadku dzieci ponieważ lamblia zagnieżdża się także w przewodach żółciowych. Pojawiające się symptomy to:

• Bóle brzucha – umiejscowione w prawym podżebrzu. Ich nasilenie się lub dopiero co pojawienie następuje po każdym posiłku lub w jego trakcie,
• Ciągłe zmęczenie,
• Perystaltyka jelit – występuje ciągle, nie słychać jej ale można poczuć przy dotykaniu brzucha,
• Szara barwa skóry,
• Ponadto dodatkowo może nastąpić spadek wagi, białek i albumin we krwi oraz wyniszczenie.

Rozpoznanie

Chcąc sprawdzić czy lamblia bytuje w organizmie bada się stolec na występowanie w nim pasożytów. Po dostarczeniu go szuka się cyst – jeśli kał jest uformowany, lub trofozoitów – stolec płynny. Jednakże trofozoity da się znaleźć także w treści pochodzącej z dwunastnicy, którą wydobywa się przy wykorzystaniu sondy.

Lamblia może być rozpoznana poprzez test immuno-enzymatyczny ELIS. Jest on w stanie znaleźć w odchodach koproantygeny (antygeny lamblii). Dobrze jest też zrobić testy serologiczne, które mają za zadanie znaleźć czy we krwi znajdują się przeciwciała.

Leczenie

Lamblia może być zwalczona w sposób medyczny. Pasożyty poddaje się truciu albo zabijaniu wszelkimi sposobami. Niestety daje to tylko chwilowe efekty. Na przełomie mijających tygodni, ulega się ponownemu zarażeniu tym pierwotniakiem na pozostałe w jelitach lamblie, które przeżyły, na nowo się rozmnażają. Reasumując, taki sposób wyplenienia tych pierwotniaków ze swego organizmu jest praktycznie bez sensu.

Chcąc skutecznie pozbyć się lamblii koniecznie trzeba poprawić stan swego organizmu. W taki sposób będzie on mógł sam zwalczyć pasożyta i uodporni się na jego ponowne ataki. Minusem jest długi czas, który trzeba na to poświęcić. Pierwszą rzeczą jest kategoryczne pożegnanie się ze słodyczami oraz ograniczenie węglowodanów skrobiowych. Da się to zrobić posiadając silną wolę albo powiększając w jadłospisie tłuszcze zwierzęce. Pomocne w walce z lamblią jest większe niż dotychczas spożywanie cebuli, czosnku i naparu z glistnika, który osłabi pierwotniaki.