Ksylitol – charakterystyka, plusy, minusy, zastosowania

Cukier ma negatywny wpływ na zdrowie człowieka. Zamiast niego warto stosować ksylitol, który ma znacznie mniej kalorii i zdecydowanie niższy indeks glikemiczny, co sprawia, że jest idealnym wyborem dla diabetyków oraz osób pragnących się odchudzić. Godne polecenia jest zapoznanie się z jego charakterystyką, plusami, minusami, a także zastosowaniami.

Charakterystyka

Ksylitol należy do rodziny alkoholi cukrowych, czyli związków chemicznych złożonych z cząsteczki alkoholu oraz cząsteczki cukru. Z wyglądu jest on podobny do tradycyjnego białego cukru. Jest on jednak od niego smaczniejszy, dzięki swojej strukturze cząsteczek, która powoduje, że dochodzi do aktywacji słodkich receptorów smakowych zlokalizowanych na języku. Charakteryzuje się niezwykle przyjemnym zapachem, który jest podobny do mięty. Jest on nie tylko dodatkiem do artykułów spożywczych, ale występuje także w niektórych warzywach czy owocach. Można go znaleźć np. w kalafiorze, malinach, gruszkach, śliwkach, jagodach czy też truskawkach.

Jego alternatywna nazwa to cukier brzozowy. Jej pochodzenie wynika z tego, że kiedyś był on produkowany z kory brzozy. Obecnie jednak ksylitol jest wytwarzany przede wszystkim z kukurydzy. Poza tym można go produkować z kwasu glukonowego, czyli pochodnej glukozy (wówczas mówi się o metodzie amerykańskiej). Warto wiedzieć, że tradycyjną metodę produkcji w dalszym ciągu stosuje się w Finlandii. Jest ona związana z hydrolizą drewna brzozowego w kwasie o dużym stężeniu, a w dalszej kolejności chemiczną redukcją ksylozy prowadzącą do powstania ksylitolu. Końcowy etap to oczyszczanie. Ta metoda jest kosztowna oraz skomplikowana. Inną jej wadą jest pozostawienie znacznej ilości odpadów.

Warto wiedzieć, że niewielkie ilości ksylitolu powstają w sposób naturalny w organizmie człowieka. Trzeba wystrzegać się podawania go psom, gdyż wówczas może doprowadzić do poważnych uszkodzeń wątroby, a w skrajnych wypadkach nawet do zgonu zwierzęcia.

Plusy

Ksylitol posiada wiele plusów. Można do nich zaliczyć m.in.:

• Wolne podnoszenie stężenia glukozy we krwi. Wynika to z metabolizmu niemalże niezależnego od insuliny, a także niezwykle niskiego indeksu glikemicznego, który jest aż czternastokrotnie mniejszy niż w przypadku zwykłego cukru stołowego. Te właściwości sprawiają, że cukier brzozowy jest optymalnym rozwiązaniem dla osób mających zakłóconą tolerancję glukozy, chorych na cukrzycę oraz cierpiących na insulinooporność.
• Niską kaloryczność. Ten słodzik dostarcza o 40% kalorii mniej niż cukier biały. Dodatkową jego zaletą jest zredukowanie apetytu na słodycze. To wszystko powoduje, że jest on wskazany dla osób borykających się z nadmiarowymi kilogramami.
• Zapobieganie próchnicy, a także innym chorobom dotyczących zębów. Wynika to z właściwości bakteriobójczych ksylitolu, a także z tego, że umożliwia przywrócenie prawidłowego pH śliny, dzięki czemu zostaje ograniczony kontakt ze szkodliwymi kwasami. Z tego powodu jest on zalecany zwłaszcza dla dzieci, gdyż są one szczególnie narażone na próchnicę zębów oraz parodontozę.

• Dawanie odczynu zasadowego, co umożliwia zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Dzięki temu prowadzi do zahamowania rozwoju drożdżaków i bakterii. To sprawia, że cukier brzozowy jest zalecany dla osób cierpiących na grzybicę lub choroby bakteryjne. Ci ludzie nie powinni stosować zwykłego cukru, gdyż prowadzi on do namnażania grzybów oraz bakterii.
• Przyczynia się do wzrostu przyswajalności wapnia w organizmie. Dlatego jest on zaliczany do substancji zwiększających mineralizację, a więc wchłanianie wapnia przez kości. Z tego powodu jest on szczególnie wskazany dla tych osób, u których podwyższone jest ryzyko zachorowania na osteoporozę lub osteopenię. Powinno się go też stosować u dzieci, u których dochodzi do kształtowania układu kostnego. Trzeba jednak wiedzieć, że jest on dozwolony u tych dzieci, które ukończyły trzeci rok życia. Warto zauważyć, że cukier biały prowadzi do utraty z organizmu soli mineralnych, wśród których znajduje się także wapń.

Minusy

Trzeba jednak zauważyć, że ksylitol ma też pewne minusy. Wśród nich można wymienić przede wszystkim:

• Możliwość podrażnienia układu pokarmowego, które objawia się biegunkami oraz wzdęciami. Dochodzi do niego zwłaszcza wówczas, gdy spożywa się zbyt duże dawki ksylitolu. Przyjmuje się, że bezpieczna dawka to 15 gramów, a więc trzy małe łyżeczki. Ponadto zaleca się, aby cukier brzozowy wprowadzać do diety stopniowo, co pozwoli na przyzwyczajenie do niego organizmu. Trzeba zauważyć, że w początkowej fazie organizm nie wytwarza wystarczającej ilości enzymów, które są zdolne do strawienia ksylitolu. Przystosowanie do trawienia trwa najczęściej kilka dni.
• Stosunkowo ograniczoną dostępność, choć należy zauważyć, że w ostatnim czasie uległa ona poprawie. Zazwyczaj nie można go zakupić w supermarketach oraz tradycyjnych sklepach. Można go natomiast nabyć w sklepach oferujących zdrową żywność, w niektórych hipermarketach, a także poprzez Internet.
• Znaczne ograniczenie szerokiego stosowania w ciągu doby, które wynika z zalecanej dziennej dawki. 15 gramów tej substancji nie jest w stanie zaspokoić całkowitej potrzeby słodkiego smaku.
• Dość wysoką cenę. Jest on znacznie droższy od zwyczajnego cukru stołowego, a także wielu innych słodzików. Bardzo dużą różnicę cenową można zauważyć wówczas, gdy dokona się porównania cukru brzozowego z popularnymi sztucznymi słodzikami, takimi jak np. sorbitol czy aspartam.

Ksylitol
Kliknij i sprawdź ceny!

Zastosowania

Ksylitol w artykułach spożywczych jest ukryty pod symbolem E967. Jest on stosowany np. w gumach do żucia, miętówkach oraz słodyczach. Ponadto czasami jest on składnikiem past do zębów, a także aerozoli do nosa. Można go także zakupić w czystej postaci. Wówczas można go dodawać do rozmaitych potraw czy produktów. W tej formie można go wykorzystywać np. do:

• słodzenia napojów, np. kawy, herbaty czy lemoniady,
• gotowania,
• pieczenia.

Szkodliwy wpływ nadmiaru ksylitolu powoduje, że producenci na opakowaniach produktów zawierających więcej niż 10% tego słodzika są zobowiązani umieszczać informację, że jego spożycie w dużych ilościach może być przyczyną biegunki.