Krwawnik – opis, uprawa, właściwości, zastosowanie

Opis rośliny

Krwawnik pospolity należy do rodziny astrowatych. Występuje bardzo licznie w Eurazji i Ameryce Północnej. W Polsce jest ogólnie rozpowszechniony i spotkać go można praktycznie na całym obszarze kraju.

Inne nazwy ludowe rośliny: tysiąclist (województwo podlaskie), złocień krwawnik (województwo lubelskie), żeniszek krwawnik (województwo świętokrzyskie).

Łodyga krwawnika jest omszała i zielona. Może przybrać częściowo barwę brunatną bądź fioletową. Jej długość osiąga około 3 mm. Maksymalna wysokość wynosi około 80 cm, jednak równie często występuje w postaci niewielkich kęp. Z kolei liście są szarawozielone lub całkowicie zielone, bardziej owłosione na dolnej powierzchni niż na górnej.

Zarys historyczny

Obecność rośliny można zauważyć w podaniach historycznych. Hipokrates był uczonym, który wspomniał w swoich wywodach o korzystnym działaniu krwawnika w leczeniu hemoroidów. Dioskurydes natomiast polecał go do walki z chorobą wrzodową. Pierwsze drukowane wzmianki rozpoczynają się w 1554 roku, ich autorem jest botanik flamandzki – Carolus Clusius.

Uprawa i zbiory

Krwawnik jest niezwykle prosty w uprawie. Zawdzięcza to ogromnej wytrzymałości na mróz oraz zdolnością przystosowania się do każdej gleby. Preferuje jednak stanowiska suche i nasłonecznione. Szybko się rozrasta wytwarzając kłącza, dlatego decydując się na uprawę rośliny w ogrodzie, należy kontrolować jej wzrost i w razie konieczności przycinać.

Cenne w właściwości lecznicze ziele zbiera się z gatunków dziko rosnących w okresie kwitnienia. Ścina się je na wysokość około 10 cm nad ziemią. Suszenie może odbywać się w piekarniku nagrzanym do 35 stopni Celsjusza bądź zawieszając cienkie pęczki rośliny w przewiewnym i cienistym miejscu.

Zastosowanie w lecznictwie

Ziele krwawnika zawiera w sobie liczne substancje odżywcze, takie jak sole mineralne, kwasy organiczne, cynk, magnez czy cholinę. Najczęstszym i najbardziej znanym zastosowaniem krwawnika jest wykorzystywanie go w leczeniu stanów zapalnych, odkażania ran lub tamowania krwawień. W przypadku leczenia ran nakłada się miazgę z krwawnika do miejsca docelowego. Napar ma właściwości antyseptyczne i można nim z powodzeniem odkażać skaleczenia. Nadaje się nie tylko do użytku zewnętrznego, ale i wewnętrznego. Dzięki temu sprawdza się przy problemach dróg oddechowych i zapaleniu krtani.

Napar z krwawnika pozwoli kontrolować ciśnienie krwi. Herbata przyrządzona z tej rośliny działa korzystnie praktycznie na cały organizm. Dobroczynne efekty można zauważyć już po wypiciu jednej filiżanki płynu. Bardzo dobrze wpływa na funkcjonowanie układu pokarmowego. Polecana jest osobom na diecie, aktywnym fizycznie oraz dbającym o swój wygląd, ponieważ:

• poprawia metabolizm
• poprawia funkcjonowanie żołądka
• wpływa na perystaltykę jelit
• zwiększa wydzielanie żółci
• przyspiesza trawienie tłuszczów
• wspomaga trawienie
• pokonuje niestrawność

Herbata z krwawnika może pomóc w przypadku braku łaknienia, które zostało wywołane innymi chorobami. Jej przygotowanie jest bardzo proste: dwie duże łyżki należy zalać wrzątkiem i parzyć przez około 20 minut. Następnie, po dokładnym przecedzeniu, można ją wypić.  Amatorzy ziołolecznictwa polecają wino lub nalewki na bazie liści i kwiatów, które spożywa się po obfitych posiłkach.

Dawniej roślinę tę stosowano do tamowania krwawień wewnętrznych. Inne zastosowania:

• cynk zawarty w roślinie leczy liszaje
• reguluje cykl miesiączkowy
• pomaga przy bolesnych menstruacjach
• leczy bóle jelita grubego
• przeciwdziała tworzeniu się kamieni nerkowych
• azulen, olejki eteryczne, insulina i witamina A pielęgnują skórę tłustą
• regularne spożywanie herbat z krwawnika likwiduje migreny i bóle głowy

Krwawnik pospolity w kuchni

Suszony i rozdrobniony krwawnik może być ciekawą przyprawą zup i sosów. Smak jego młodych liści jest delikatnie korzenny i gorzkawosłony.

1. Sok z krwawnika pospolitego: świeże liście krwawnika należy dokładnie umyć i zmiksować. Papkę następnie przeciskamy przez gazę. Powstały sok przechowujemy w lodówce maksymalnie 3 dni. Można go pić 2-4 razy dziennie, pomiędzy posiłkami, nie przekraczając jednorazowej dawki 15 ml
2. Nalewka z krwawnika: świeże kwiaty z krwawnika zebrane w słoneczny dzień należy umieścić w litrowym słoju i zalać 0,5 l spirytusu oraz szklanką przegotowanej wody. Dodajemy 125 ml miodu, najlepiej jasnego i odstawiamy na około 6 tygodni, co jakiś czas wstrząsając

Zastosowanie kosmetyczne

Wyciąg z krwawnika pospolitego jest częstym składnikiem kremów, płynów do twarzy i maseczek o działaniu regenerującym. Można go spotkać w składzie past do zębów bądź szamponów. Zawarte w roślinie sole mineralne cynku oraz magnezu pomagają usunąć zadrapania i wypryski oraz eliminują przejściowe problemy ze skórą.

Kwiaty wykorzystywane są do produkcji kosmetyków oczyszczających i ściągających. Można je przygotować nawet w warunkach domowych: całe kwiatostany kwiatów krwawnika suszy się w przewiewnym pomieszczeniu, a następnie kruszy. Później wystarczy zalać je odrobiną wody, aby powstała papka, którą nakładamy zarówno na twarz jak i całe ciało

1. Maseczka z krwawnika: 2 łyżeczki suszonych kwiatów krwawnika zalewamy niewielką ilością wrzątku. Powstałą papkę odstawiamy do ochłodzenia, a następnie nakładamy na oczyszczoną, umytą twarz. Po 15 minutach spłukujemy maseczkę ciepłą wodą, wykonując jednocześnie ruchy masujące twarzy.
2. Ciekawym zastosowaniem jest wykorzystanie rośliny do przygotowania relaksacyjnych kąpieli. 100 g krwawnika zalewamy 3 szklankami zimnej wody i odstawiamy na 12 godzin w ciemne i suche miejsce. Po upływie tego czasu odcedzamy całość i dodajemy do wanny z ciepłą wodą.
3. Płyn do płukania jamy ustnej: 2 łyżki suszonego krwawnika zalewamy szklanką wrzątku. Parzymy 20 minut, po czym przecedzamy i odstawiamy do wychłodzenia. Tak powstały płyn używany 2 razy dziennie w przypadku stanów zapalnych gardła, jamy ustnej lub dziąseł

Przeciwwskazania

Niektóre osoby wykazują reakcje uczuleniowe podczas kontaktu rośliny z ciałem. Dlatego przed wykorzystaniem jej do celów kosmetycznych, należy przeprowadzić próbę alergiczną. Krwawnika pospolitego nie powinny spożywać kobiety w ciąży oraz w okresie laktacji i karmienia piersią. Ostrożność powinny zachować osoby starsze oraz dzieci. Osoby w ogólnie złym stanie zdrowia powinny skonsultować z lekarzem chęć spożywania przetworów z krwawnika.

Krwawnik pospolity
Kliknij i sprawdź ceny!

Inne zastosowania krwawnika

Mieszanka krwawnika, pokrzywy i mniszku lekarskiego stosowana jest do wytwarzania pasz dla zwierząt – głównie drobiu. Roślina jest chętnie spożywana także przez króliki i zające. Dekoracyjne odmiany wykorzystuje się jako element ozdób.