Kreatynina – wyniki, normy i badania

Kreatynina należy do rodziny organicznych związków chemicznych. Pod względem budowy chemicznej jest ona bezwodną pochodną kreatyny, która stanowi jeden z podstawowych budulców skóry oraz takich wytworów naskórka, jak włosy czy paznokcie. W składzie tego związku chemicznego znajdują się cząsteczki węgla, azotu, wodoru oraz tlenu. Kreatynina jest produktem ubocznym procesów metabolicznych zachodzących w ludzkim organizmie, w związku z czym znajduje się zarówno w krwi, jak i w moczu. W diagnostyce na podstawie poziomu kreatyniny możliwe jest zdiagnozowanie przede wszystkim wielu rodzajów zaburzeń prawidłowej pracy nerek.

Badanie kreatyniny we krwi.

Jeżeli chodzi o normy dotyczące zawartości kreatyniny w osoczu, to wynoszą one odpowiednio:

• od 0,8 do 1,2 mg/dl w przypadku mężczyzn;
• 0,7 do 1,0 mg/dl w przypadku kobiet.

W przypadku badania krwi należy stawić się na badanie rano, przed śniadaniem, koniecznie będąc na czczo. Dzień przed badaniem należy powstrzymać się do intensywnego wysiłku fizycznego, zaś ostatni posiłek w dniu poprzedzającym badanie należy spożyć najpóźniej o godzinie 18:00. Badanie krwi odbywa się poprzez dokonanie wkłucia do żyły w zgięciu łokciowym, niekiedy wykonuje się pobranie na grzbiecie dłoni bądź też stopy.

Dobowa zbiórka moczu.

Poziom kreatyniny można również oznaczyć poprzez badanie moczu. W tym wypadku normy w zależności od płci kształtują się na poziomie:

• od 1100 do 2400 mg/dobę dla mężczyzn;
• od 800 do 1350 mg/dobę u kobiet.

Badanie moczu w przypadku oznaczania poziomu kreatyniny odbywa się poprzez tzw. dobową zbiórkę moczu. Dobowa zbiórka moczu polega na zbieraniu całego oddanego moczu na przestrzeni 24 godzin do specjalnego jałowego pojemnika z podziałką. Pojemnik taki można bez problemu zakupić w każdej aptece. Zbiórkę należy rozpocząć o poranku pierwszego dnia, pamiętając, że należy pominąć podczas zbiórki tzw. pierwszy strumień poranny, który po nocnym spoczynku może być zanieczyszczony różnego rodzaju bakteriami. Następnie każdą porcję moczu w ciągu całego dnia należy oddawać do pojemnika, który przez cały czas przeprowadzania zbiórki musi być bezwzględnie przechowywany w warunkach chłodniczych. Jako ostatnia porcja moczu do pojemnika trafić powinien poranny mocz z drugiego dnia, również z pominięciem pierwszego strumienia moczu. Po zakończeniu zbiórki całość moczu należy dokładnie wymieszać i przelać do mniejszego pojemniczka około 100 ml moczu, który następnie powinien jak najszybciej trafić do laboratorium. Do laboratorium należy przekazać także informację o całkowitej ilości zebranego w ciągu doby moczu.

Podwyższona kreatynina – sygnał o chorobie nerek.

Wszelkie nieprawidłowości i odchylenia od normy w przypadku poziomu kreatyniny we krwi bądź w moczu wskazują najczęściej na zaburzenie w funkcjonowaniu nerek. Podwyższenie poziom kreatyniny zazwyczaj oznacza uszkodzenie znacznej części nefronów w nerkach oraz spadek przesączania kłębuszkowego. Kreatynina ulega podwyższeniu również w przypadku wystąpienia niewydolności nerek, zarówno w jej ostrej postaci, jak i w przypadku niewydolności przewlekłej. Na podstawie badania poziomu kreatyniny można z łatwością obliczyć współczynniki filtracji kłębuszkowej.

Obniżony poziom kreatyniny – z czym jest to związane?

Ze zbyt niskim poziomem kreatyniny we krwi bądź w moczu mamy do czynienia zdecydowanie rzadziej, aniżeli z poziomem zbyt wysokim. Sytuacja taka ma miejsce zazwyczaj u osób niedożywionych i wyniszczonych, często towarzyszy także niedożywieniu. Obniżony poziom kreatyniny towarzyszy też niezwykle często chorobom prowadzącym z zanikiem mięśni. Również osoby o niewielkiej masie mięśniowej, w szczególności ludzie w podeszłym wieku, mogą posiadać obniżony poziom kreatyniny we krwi oraz w moczu. Także u kobiet w ciąży często dochodzi do sytuacji, kiedy poziom kreatyniny w organizmie jest zbyt niski. Również przyjmowanie niektórych leków, takich jak kortykosteroidy, może wpływać na podwyższenie poziomu kreatyniny we krwi oraz w moczu.

Dieta przy podwyższonej kreatyninie.

W przypadku podwyższonego poziomu kreatyniny we krwi niezwykle istotnym czynnikiem jest odpowiednio zbilansowana dieta. Przede wszystkim należy unikać produktów, które mogłyby nadmiernie obciążać nerki oraz przyczyniać się do ich wzmożonej pracy. Jeżeli chodzi o kaloryczność spożywanych posiłków, to w ciągu doby należy w zależności od płci oraz rodzaju wykonywanej pracy przyjmować od 30 do 35 kcal na kilogram masy ciała. Idealna dieta powinna być wysokokaloryczna, wysokotłuszczowa oraz wysokowęglowodanowa, natomiast zdecydowanie rekomendowane jest obniżeniem podaży produktów białkowych. Podstawę codziennego jadłospisu stanowić powinny wysokiej klasy węglowodany złożone takie jak kasze, płatki owsiane, makarony oraz ryż. Oprócz tego codzienna dieta powinna zdecydowanie obfitować w warzywa i owoce, przede wszystkim w postaci świeżej, ale w sezonie zimowym można sięgnąć również po mrożonki. Jeżeli chodzi o tłuszcze, to warto postawić przede wszystkim na tłuszcze pochodzenia roślinne, takie jak oleje roślinne z pierwszego tłoczenia, oliwa z oliwek oraz oliwki, awokado, a także orzechy. Warto dostarczać do organizmu odpowiednie ilości żelaza, które w dużym stężeniu znajduje się w takich produktach spożywczych jak szpinak, natka pietruszki, buraki, czerwone mięso wołowe oraz cielęce, drób, a także wątróbka. Kolejnym pierwiastkiem, do którego niedoborów w organizmie często dochodzi w przypadku problemów z nerkami, jest potas, który odpowiada między innymi za prawidłowe funkcjonowanie mięśni. Do najlepszych źródeł potasu zaliczają się ziemniaki, pomidory, morele w postaci świeżej oraz suszonej, figi, banany oraz brukselka.

Jakich produktów spożywczych należy unikać?

Istnieje również grupa produktów, które w przypadku podwyższonego poziomu kreatyniny powinniśmy spożywać z umiarem. Na uwadze należy bowiem mieć utrudnione funkcjonowanie nerek, które w efekcie mogą łatwo ulegać obciążeniu poprzez nadmierną ilość mocznika, będącego produktem ubocznym rozkładu produktów białkowych. Należy więc spożywać ograniczone ilości mięsa, a także produktów mlecznych, które należą do najlepszych źródeł białka. Z umiarem należy spożywać także pełnoziarniste produkty zbożowe oraz rośliny strączkowe, takiej jak groch, fasola czy też soczewica.