Kebab – skąd się wziął w Polsce? Jak wygląda prawdziwy turecki kebab?

Kebab to przysmak kuchni tureckiej, który bardzo dobrze wpisał się w kulturę fast foodów w Polsce. Jednak tak naprawdę kebab narodził się w Persji, a doner to nie jedyny rodzaj kebabu jaki można zjeść. Skąd zatem wziął się w naszym kraju i jak rozróżnić prawdziwy kebab od takiego tylko z nazwy? Na świecie, zwłaszcza na Bliskim Wschodzie kebab znany jest od setek lat, ale do Europy przywędrował niecałe 60 lat temu. Co jeszcze warto wiedzieć o tej potrawie?

Krótka historia kebabu w Europie

Obecnie kebab uznawany jest za danie międzynarodowe. Nikt nie wyobraża sobie, aby nie było choćby budki z kebabem w mieście, do którego się wybieramy. Obojętnie czy jest to polskie morze czy Wyspy Zielonego Przylądka. Jednak kebab największą popularnością cieszy się w rodzimy kraju i w Europie.

Za ojców obecnego kebaba podawanego jako street/fast food uznaje się Kadira Nurmana i Mehmeta Ayguna, którzy w latach 1971-1972 otworzyli swoje lokale z kebabem w Berlinie Zachodnim. Aczkolwiek brytyjskie media forsuj teorię jakoby pierwszy kebab bar otwarty został w Europie właśnie w Lonydnie w 1966 roku. Tak czy inaczej to Niemcy, a właściwie Berlin kojarzy się jako europejska stolica kebabu, gdzie obok niemieckich kiełbasek bok w bok stoją budki z kebabem. Dlaczego historia kebaba zaczęła się właśnie u naszych zachodnich sąsiadów?

Okazuje się, że rozwojowi budek z kebabem winni są politycy. Po drugiej wojnie światowej Niemcy wręcz zaprosili obywateli Turcji do swojego kraju, którzy mieli wspomóc rozwój gospodarczy jako pracownicy. Dziesiątki tysięcy ludzi skorzystało z tego zaproszenia i przeniosło się do Niemiec, wraz ze swoimi rodzimymi przepisami i pomysłami na biznes. Trzeba wziąć też pod uwagę stan ekonomiczny Niemiec w owych czasach, aby zrozumieć, że nie tylko tureckich robotników, ale też obywateli nie było stać na wyszukane, drogie, restauracyjne obiady. Dlatego kebab – dość tani i powszechny stał się prawdziwym hitem na niemieckich ulicach.

Kebab w Polsce i na świecie

W Polsce kabab pojawił się dopiero w latach 90. kiedy to nasz kraj przechodził duże zmiany i otworzył się na Europę oraz świat.

Obecnie ponad 200 tysięcy osób na całym świecie pracuje w tak zwane branży kebabowej. Dlatego kebab stał się symbolem globalizacji i wygryzł w tym wyścigu marki takie jak Coca Cola czy McDonald’s, które są równie popularne. Okazuje się też, że istnieją nawet specjalnie powołane organizacje, które mają za zadanie promować kebab i wspierać pracowników. Jest to między innymi Stowarzyszenie Producentów Tureckich Kebabów.

Rodzaje kebabów

Idąc do budki z kebabami można najczęściej wybrać spośród trzech opcji: kebab w chlebie pita, kebab zawinięty w placek czy kebab na talerzu. Ale oryginalne tureckie kebaby zdecydowanie bardziej się między sobą różnią niż tylko sposobem podania. Wyróżnia się kebaby:

• adana kebab,
• urfa kebab,
• doner kebab,
• iskender kebab,
• ali nazik,
• beyti,
• sis kebab,
• durum.

Samo słowo kebab oznacza różne rodzaje mięsa grillowanego lub mielonego, które podaje się z dodatkami. Przykładowo adana kebab pochodzi z miasta Adana. Jest to grillowane mięso baranie podawane na talerzu, przyprawione na ostro i podawana z grillowanymi warzywami czy sałatką oraz kaszą bulgur. Podobny w przygotowaniu jest urfa kebab, ale nie jest on tak ostry jak adana kebab.

Doner kebab – najpopularniejszy w Europie

W Europie najbardziej popularny jest doner kebab. Wiele barów, budek czy małych restauracji serwujących kebaby nazywa się własnie Doner Kebab lub bardzo podobnie, aby zaznaczyć, że ten rodzaj kebabu w nich dostaniemy. Co ciekawe doner kebab może być równie dobrze przygotowany z baraniny, wołowiny czy kurczaka. Mięso piecze się na obrotowym rożnie i ścina się upieczone kawałki na cienkie skrawki, które trafiają do chleba, albo wprost na talerz. Mięso podawane jest z pomidorami, marynowanymi ogórkami czy sałatką z czerwonej kapusty. Jako dodatki najczęściej podaje się frytki.

Bardzo często źle podawany jest durum kebab. W Polsce najczęściej jest to mięso ścinane jak do doner kebaba, ale zawijane wraz z warzywami o sosami w placek i podawane jako wrap. Nie jest to oryginalny durum. Prawdziwy durum kebab to mięso grillowane w formie szaszłyków, zdejmowane i rozkładane na chleb, a dopiero potem okraszane dodatkami i zawijane w lawasz. Jeśli więc durum podawany jest ze ścinanym mięsem, a nie grillowanym jak szaszłyki to jest podawany źle.

Do mniej popularnych w Polsce kebabów można zaliczyć między innymi iskender, który także opiera się na ciętym mięsie, ale podawane jest ono z masłem i sosem pomidorowym oraz chlebem nasączonym olejem i z jogurtem. Z kolei ali nazik to kebab z mięsa jagnięcego lub wołowego smażonego na oleju podawany z upieczonym w żarze bakłażanem, czosnkiem i jogurtem. Także sis kebab podawany jest z bakłażanem i mięsem pieczonym w postaci szaszłyków. Beyti kebab wyróżnia się tym, że mięso mielone zawija się w lawasz i podaje z jogurtem, ryżem i warzywami.

Jak rozpoznać dobry kebab?

Przede wszystkim nazwa powinna być odpowiednia do serwowanego dania. Doner kebab musi być więc z ciętego mięsa, a durum z szaszłyków mięsnych itd. Zawsze trzeba też przyjrzeć się mięsu. Niestety wiele barów szybkiej obsługi korzysta z gotowych bel mięsa mieszanego. Nie zawsze jest to baranina czy wołowina, która są podstawą większości kebabów. Ważniejsze jest jednak, aby były to całe bloki mięsa, a nie mięso mielone – to przy ciętym mięsie na kebab jest niedopuszczalne. Chlebek pita powinien być bardzo cienki, a warzywa stanowić równą część potrawy, a nie tylko skromny dodatek. Trzeba też sprawdzić ich świeżość. Zwykle mieszanki pokrojonych warzyw ustawiane są za przeszkloną ladą, więc można je zobaczyć i zdecydować czy są świeże. Jeśli do kebaba podawany jest sos czosnkowy to powinien być on zrobiony na bazie jogurtu. Niestety często podawane są gotowe, niesmaczne sosy.

Gdzie na kebaba?

Podstawową zasadą jest też kupowanie kebaba w sprawdzonych miejscach. Najlepsze są miejsca oblegane przez klientów, gdzie wręcz widać ruch i kolejki. Jednak dobrze jest też sprawdzić czy punkt ma wystawione opinie w internecie albo nawet prowadzi sobie kanały social media, gdzie można podzielić się opinią czy składnikami. Niestety ponieważ kebab jest bardzo popularny trafiają się też punkty, które nie spełniają norm higieny, a kebab robiony jest z byle czego i zalewany mocnym sosem. Dlatego nawet kupując kebab trzeba być wybrednym.