Kapsaicyna – opis, właściwości, zastosowania, skutki uboczne

Kapsaicyna jest związkiem chemicznym, który nadaje ostry smak papryczkom chili, sosom czy też potrawom. Warto wiedzieć, że ta substancja ma działanie przeciwbakteryjne oraz antynowotworowe. Jednak nie są to wszystkie jej właściwości. Godne polecenia jest bliższe zapoznanie się z wartościowymi informacjami dotyczącymi tego związku chemicznego.

Opis

Kapsaicyna jest związkiem chemicznym o charakterze organicznym, który odpowiada za piekący oraz ostry smak. Ta substancja wpływa na receptory bólu, przez co wywołuje uczucie pieczenia. Do celów badawczych oraz przemysłowych kapsaicynę uzyskuje się z papryki chili lub papryki rocznej. Znana jest skala Scoville’a, która określa zawartość kapsaicyny w określonym artykule spożywczym. Wartość według niej dla czystej kapsaicyny wynosi od 15.000.000 do 16.000.000 SHU. Warto mieć świadomość, że już 1-2 mg tej substancji w kilogramie żywności sprawia, że staje się ona pikantna.

Kapsaicyna jest substancją rozpuszczalną w tłuszczach oraz alkoholu. Z tego powodu wskazane jest popijanie ostrych posiłków np. tłustym mlekiem lub tłuszczem roślinnym. Korzystne może okazać się także spożycie lodów lub wypicie niewielkiej ilości niezbyt mocnego alkoholu. Natomiast ulgi po zjedzeniu ostrej potrawy nie przyniesie woda lub napój owocowy.

Działanie antynowotworowe

Uważa się, że kapsaicyna jest remedium na raka. Przeciwdziała ona rozwojowi nowotworów, ale także hamuje namnażanie już istniejących komórek nowotworowych. Wspomaga terapię stosowaną m.in. w nowotworach prostaty, płuc, okrężnicy, czerniaka, prostaty oraz glejaka. Ten związek chemiczny zapewnia ochronę przed kancerogennym wpływem takich substancji jak:

• Aflatoksyna B1 – mykotoksyna, która jest produkowana przez grzyby należące do rodzaju Aspergillus, której stymulacja następuje w trakcie przemiany materii zachodzącej w wątrobie. Później następuje jej łączenie się z komórkowym DNA oraz jego degeneracja. Stosowanie kapsaicyny u szczurów powodowało ograniczenie wiązania aflatoksyny B1 do DNA. Zostało to osiągnięte dzięki zmianie aktywności enzymów wątroby znajdujących się u tych zwierząt.
• Nitrozoamina – związek rakotwórczy znajdujący się w papierosach, który zostaje aktywowany poprzez enzymy mikrosomalne znajdujące się w wątrobie. Udowodniono, że kapsaicyna hamuje działanie tych enzymów, dzięki czemu przeciwdziała powstawaniu metabolitów nitrozoaminy, charakteryzujących się działaniem mutagennym.
• Karbaminian winylu – lokalna aplikacja kapsaicyny u myszy przeciwdziała zmianom prowadzącym do powstania nowotworu, które mogłyby być spowodowane karbaminianem winylu.

Naukowcy pochodzący z Nottingham University dowiedli, że kapsaicyna atakuje mitochondria (odpowiadają za produkcję energii) komórek nowotworowych, dzięki czemu doprowadza do ich zniszczenia. Trzeba też zauważyć, że pewne źródła informują, że stosowanie tego związku chemicznego może być niekorzystne w trakcie radioterapii lub chemioterapii.

Właściwości przeciwbakteryjne

Kapsaicyna hamuje namnażanie się różnych szczepów bakterii. Jej działanie jest skuteczne m.in. przeciwko:

• Salmonelli typhimurium – będącej przyczyną salmonellozy, czyli groźnej choroby, która w pierwszej kolejności atakuje układ trawienny.
• Helicobacter pylori – jest to bakteria, która jest najczęstszym powodem występowania choroby wrzodowej żołądka.
• Pseudomonas aeruginosa – często przyczynia się do zakażeń szpitalnych.

Stopień działania kapsaicyny jest przede wszystkim zależny od jej stężenia, ale także od oporności na nią drobnoustrojów. Przykładowo na zahamowanie rozwoju pałeczki okrężnicy (Escherichia coli) niezbędne jest zastosowanie produktu zawierającego wysokie stężenie kapsaicyny.

Sprzyja odchudzaniu

Stosowanie kapsaicyny wpływa na zmiany zawartości białek odpowiedzialnych za termogenezę i metabolizm tłuszczów. Ponadto ta substancja wzmaga emisję noradrenaliny oraz adrenaliny z rdzenia nadnerczy, co przekłada się na wzrost wydzielanego ciepła. Te właściwości powodują, że następuje redukcja tkanki tłuszczowej w ciele, a w konsekwencji zmniejszenie masy ciała.

Ważne jest to, aby poza umieszczeniem kapsaicyny w jadłospisie zastosować właściwą dietą i regularnie uprawiać aktywność fizyczną. Dzięki temu nie dojdzie do wystąpienia tzw. efektu odbicia, który jest związany ze zwiększeniem wagi ciała.

Przeciwdziała chorobom serca

Kapsaicyna obniża ciśnienie krwi, ponieważ doprowadza do długotrwałej intensyfikacji błony śluzowej zlokalizowanej wewnątrz naczyń krwionośnych. Jej aktywacja prowadzi do napływu jonów wapnia do komórek, co w ostateczności przekłada się na zwiększenie produkcji tlenku azotu. Dzięki temu ta substancja doskonale nadaje się do walki z nadciśnieniem tętniczym, a więc schorzeniem, z którym zmaga się już około 9 milionów obywateli Polski.

Ponadto ten związek chemiczny odznacza się działaniem hipolipemizującym, zapewniającym redukcję poziomu niekorzystnego cholesterolu LDL. Te właściwości kapsaicyny sprawiają, że przeciwdziała ona udarowi, miażdżycy oraz zawałowi serca.

Zmniejsza ból

Kapsaicyna zmniejsza dolegliwości bólowe. Jest on pomocna dla osób cierpiących m.in. na bóle artretyczne, reumatyczne, neuropatyczne oraz zaburzenia mięśniowo-szkieletowe. Stężenie kapsaicyny wynoszące co najmniej 8% zapewnia blokadę sygnałów informujących o bólu, które mają dotrzeć do rdzenia kręgowego. Ten związek chemiczny jest też pomocny dla ludzi zmagających się z migreną. Jest to możliwe dzięki zmniejszaniu produkcji neuropeptydów, odpowiedzialnych za drażnienie zakończeń nerwowych.

Zapobiega wrzodom żołądka

Badania przeprowadzone przez węgierskich naukowców pochodzących z Medical University of Pécs dowiodły, że systematyczne przyjmowanie niewielkich dawek kapsaicyny wśród zdrowych osób zmniejsza ryzyko rozwoju wrzodów żołądka, spowodowanych przez niesteroidowe leki przeciwzapalne, nadużywanie alkoholu czy też kwas acetylosalicylowy. Należy jednak mieć na uwadze, że stosowanie tego związku chemicznego w dużych stężeniach przekłada się negatywnie na stan błony śluzowej żołądka.

Zastosowania

Kapsaicyna znalazła liczne zastosowania. Jest ona wykorzystywana m.in. jako:

• dodatek do żywności, który ma zapewnić pikantny smak niektórym artykułom spożywczym, np. przyprawom, sosom, a także gotowej żywności. W produktach można ją znaleźć pod symbolem E160C,
• tabletki odchudzające. Z uwagi na ich możliwy szkodliwy wpływ są one przeciwwskazane dla dzieci, osób starszych, a także kobiet znajdujących się w ciąży,
• składnik plastrów i maści, których zadaniem jest rozgrzewanie mięśni oraz stawów,
• element gazu pieprzowego. Zawartość kapsaicyny w tym gazie jest nie większa niż 15%. Dzięki niej gaz pieprzowy doprowadza do trudności w oddychaniu, silnego pieczenia, dezorientacji oraz kłopotów z utrzymaniem otwartych oczu. To powoduje, że doskonale nadaje się do rozpraszania tłumów, a także samoobrony.

Kapsaicyna
Kliknij i sprawdź ceny!

Skutki uboczne

Kapsaicyna w małych dawkach prowadzi do pobudzenia trawienia. Jednak przyjmowanie większych dawek tej substancji może przełożyć się na:

• wymioty oraz nudności,
• osłabienie,
• złe samopoczucie,
• bóle brzucha,
• uszkodzenia żołądka i wątroby,
• chorobę wrzodową żołądka.