Co podnosi cholesterol?

Chcesz zadbać o swój cholesterol i uniknąć hipercholesterolemii? A może Twoje wyniki lipidogramu nie są prawidłowe i zastanawiasz się, co zmienić, aby wróciły do normy? Przeczytaj nasz artykuł, by dowiedzieć się, co podwyższa cholesterol i czego starać się unikać na co dzień, aby zachować zdrowie układu krążenia. Zaledwie kilka modyfikacji codziennej rutyny może przynieść dużą poprawę!

Co podwyższa cholesterol? Grupy ryzyka

Według badań ponad 60% dorosłej populacji Polski cierpi na hipercholesterolemię, czyli ma zwiększone stężenie cholesterolu we krwi¹. Jasno wynika z tego, że problem ten jest naprawdę powszechny i może dotyczyć niemalże każdego, niezależnie od ogólnej kondycji zdrowotnej. Jeśli chcesz dowiedzieć się czy Twój cholesterol LDL jest w normie, skorzystaj z naszego kalkulatora cholesterolu. Badania przesiewowe w kierunku dyslipidemii (czyli nieprawidłowe stężenie lipidów i lipoprotein) powinny być wykonane u osób:

• Z co najmniej 1 czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia (np. nadciśnienie tętnicze, otyłość, zespół uzależnienia od tytoniu, obciążający wywiad rodzinny),
• U wszystkich mężczyzn powyżej 40. roku życia i u kobiet powyżej 50. roku życia,
• U kobiet po menopauzie,
• U kobiet z cukrzycą w ciąży i z nadciśnieniem w ciąży,
• U zakażonych HIV lub w trakcie terapii HAART,
• U mężczyzn z zaburzeniami erekcji,
• A także za każdym razem, gdy występują objawy wskazujące na choroby sercowo-naczyniowe².

Badania przesiewowe to badania profilaktyczne przeprowadzane wśród osób, które nie mają objawów danej choroby. Przeprowadza się je w celu wykrycia ewentualnych nieprawidłowości, co daje możliwość wczesnego leczenia i zapobiega poważnym następstwom choroby w przyszłości.

Regularne oznaczenia profilu lipidowego powinny być przeprowadzane u osób:

• z rozpoznaną chorobą sercowo-naczyniową,
• z rozpoznaną hipercholesterolemią rodzinną,
• z rodzinnym obciążeniem przedwczesnymi chorobami sercowo-naczyniowymi,
• z rozpoznaną cukrzycą,
• z przewlekłą chorobą nerek,
• z rozpoznanymi chorobami o podłożu autoimmunologicznym, reumatologicznym i zapalnym,
• przewlekle palących papierosy,
• zakażonych HIV lub w trakcie terapii HAART.

Osoby z wymienionymi wyżej czynnikami powinny badać się regularnie i kontrolować stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu frakcji LDL (LDL-C), cholesterolu frakcji HDL (HDL-C) i trójglicerydów (TG) we krwi. Lekarz może zdecydować o rozszerzeniu badań o stężenie cholesterolu nie-HDL (nie-HDL-C), apolipoproteiny B (apoB) i lipoproteiny (a) [Lp(a)].

Co powoduje wysoki cholesterol? Nieprawidłowy styl życia

Współczesny styl życia nie sprzyja zachowaniu zarówno zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Warto więc troszczyć się o siebie i ograniczać czynniki, które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie, w tym na cholesterol. W szczególności mowa tu o:

• niskiej aktywności fizycznej – siedzący styl życia to zmora XXI wieku. Wiele osób unika nawet podstawowych aktywności jak spacer, przejażdżka rowerowa czy wejście po schodach na trzecie piętro – a to wpływa negatywnie na zdrowie i samopoczucie. Sport ma pozytywny wpływ na profil lipidowy, zwłaszcza na zwiększenie stężenia „dobrego” cholesterolu i redukcję trójglicerydów. Zaleca się prowadzenie regularnego (najlepiej codziennie nie mniej niż 30 minut) wysiłku fizycznego o umiarkowanej intensywności, w skali tygodnia powinno to być minimum 150 – 300 minut aerobowej aktywności o umiarkowanej intensywności lub 75 – 150 minut aerobowej aktywności o dużej intensywności (lub ich równoważne połączenie). Jakie formy aktywności będą najlepsze? Te, które angażują wiele mięśni (np.: marszobieg, bieganie, pływanie, jazda na rowerze).Do treningu warto dołączyć przynajmniej dwa razy w tygodniu ćwiczenia wzmacniające. I pamiętaj, że jakakolwiek aktywność jest lepsza niż jej brak, a im jej więcej, tym lepiej². nieprawidłowej diecie –wysoki cholesterol to skutek prowadzonego stylu życia, a także spożywania posiłków obfitujących w nasycone kwasy tłuszczowe oraz tłuszcze trans. Warto więc ograniczyć lub wyeliminować fast foody, tłuste mięsa i podroby, słodycze i wyroby cukiernicze, żółty ser czy masło. Co zatem wybierać? Komponuj swoje dania z warzyw, owoców, nasion roślin strączkowych, pełnoziarnistych produktów zbożowych, chudego mięsa, ryb, orzechów, nasion i tłuszczów roślinnych.

Stanole na podwyższony poziom cholesterolu

Stanole roślinne to związki organiczne, które blokują częściowo wchłanianie cholesterolu do krwiobiegu, dzięki czemu jego stężenie spada. Naturalnie występują przede wszystkim wolejach roślinnych (rzepakowym czy słonecznikowym), roślinach strączkowych, sezamie, słoneczniku i innych nasionach. Są to jednak niewielkie ilości, które nie mają realnego wpływu na stężenie cholesterolu. Dlatego warto sięgnąć po żywność funkcjonalną, taką jak margaryny i napoje jogurtowe Benecol. Zawarte w niej estry stanoli roślinnych pomogą Ci obniżyć cholesterol LDL o 7-10% już w ciągu 2-3 tygodni*.

* Udowodniono, że estry stanoli roślinnych obniżają stężenie cholesterolu. Wysokie stężenie cholesterolu jest czynnikiem ryzyka rozwoju choroby wieńcowej serca.

Źródła:

¹ Kłosiewicz-Latoszek L. Czy warto obniżać poziom cholesterolu. Online: https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/czy-warto-obnizac-poziom-cholesterolu/. Dostęp: 23.06.2023.

² Banach M. et al. Wytyczne diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych. Online: https://www.termedia.pl/WYTYCZNE-PTL-KLRwP-PTK-r-nPTDL-PTD-PTNT-DIAGNOSTYKI-r-nI-LECZENIA-ZABURZEN-r-nLIPIDOWYCH-W-POLSCE-2021,166,45338,1,1.html. Dostęp: 04.07.2023.

³ Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej. Wpływ wysiłku fizycznego na profil lipidowy. Online: https://ncez.pzh.gov.pl/aktywnosc-fizyczna/wplyw-wysilku-fizycznego-na-profil-lipidowy-2/. Dostęp: 23.06.2023.