Biotyna – charakterystyka, właściwości, niedobór, źródła występowania, zapotrzebowanie

Biotyna bywa określana jako witamina piękna, gdyż ma duży wpływ na kondycję skóry, paznokci oraz włosów. Warto zapoznać się z podstawowymi informacjami dotyczącymi tego związku chemicznego, które są związane z jego charakterystyką, właściwościami, niedoborem, źródłami występowania oraz zapotrzebowaniem.

Charakterystyka

Biotyna znana jest też jako witamina B7 lub witamina H. Ta druga nazwa pochodzi od słowa Haut, które w języku niemieckim oznacza skórę, co jednoznacznie wskazuje na jej powiązanie ze stanem skóry. Została ona odkryta w latach dwudziestych XIX wieku. Z chemicznego punktu widzenia nie jest witaminą, lecz złożonym kwasem organicznym. Jej struktura składa się pierścienia imidazolowego połączonego z pierścieniem tiofenowym, a także bocznego łańcucha kwasu walerianowego, który jest do nich dołączony.

Witamina H jest substancją, która wykazuje się stosunkowo dużą wrażliwością na wpływ promieniowania ultrafioletowego, znaczne wahania temperatur czy kontakt z tlenem i związkami zasadowymi. Ponadto źle znosi długotrwałe przebywanie w wodzie oraz podgrzewanie. W odróżnieniu od innych witamin z grupy B jest ona syntetyzowana przez bakterie znajdujące się w jelitach. Jednak powinna ona być także dostarczana wraz z pokarmem.

Właściwości

Biotyna pełni szereg istotnych funkcji w naszym organizmie. Jej działanie jest związane z:

• dbaniem o odpowiedni stan paznokci, włosów i skóry – wysoka zawartość w tej witaminie cząsteczek siarki sprawia, że skóra nie ulega przesuszeniu i się nie łuszczy, włosy nie wypadają oraz nie siwieją zbyt szybko, natomiast paznokcie są mocne i nie ulegają rozdwajaniu się,
• metabolizmem leucyny,
• utrzymaniem prawidłowego stanu psychicznego,
• syntezą kwasów tłuszczowych,
• wspomaganiem procesu glukoneogenezy,
• zagwarantowaniem poprawnego krzepnięcia krwi – dzięki przyczynianiu się razem z witaminą K do powstawania protrombiny, czyli białka niezbędnego do właściwego procesu krzepnięcia,
• przenoszeniem dwutlenku węgla w procesach związanych z przemianą materii,
• pozytywnym wpływem dla osób przechodzących leczenie trądziku, gdyż przeciwdziała występowaniu łojotoków i stabilizuje funkcjonowanie gruczołów łojowych,
• zapewnieniem właściwego wchłaniania witaminy C,
• współuczestniczeniem w przemianach węglowodanów i białek.

Witamina B7 ma korzystny wpływ dla osób chorujących na stwardnienie rozsiane. Przeprowadzone badanie dowiodły, że podawanie dużych dawek biotyny prowadzi do poprawy stanu niepełnosprawności tych osób. Ponadto biotyna jest istotna dla chorych na II typ cukrzycy, którzy są oporni na leczenie za pomocą sulfanylomocznika. Dowiedziono, że przyjmowanie przez nich dużych ilości witaminy H na czczo sprawia, że zostaje zredukowany poziom cukru we krwi.

Niedobór

Niedobór biotyny występuje stosunkowo rzadko. Wynika on m.in. z:

• choroby alkoholowej, która prowadzi do rozwoju zespołu złego wchłaniania,
• dializowania, a także żywienia jelitowego,
• niezwykle ubogiej diety, która składa się z dużych ilości surowych jajek (surowe jajka zawierają awidynę, która uniemożliwia prawidłowe wchłanianie biotyny),
• choroby Leinera, czyli złuszczającego zapalenia skóry,
• uszkodzonej śluzówki jelita, co uniemożliwia naturalną syntezę tej witaminy,
• długotrwałego przyjmowania pewnych antybiotyków,
• oporności na insulinę,
• stosowania leków przeciwdrgawkowych,
• przyjmowania w nadmiernej dużych ilościach hormonów steroidowych.

Zbyt mała ilość witaminy B7 objawia się m.in.:

• dolegliwościami skórnymi – wśród których znajdują się np. zmiany łojotokowe, rozmaite stany zapalne skóry, liszaj płaski czy też łuszczenie się skóry,
• wypadaniem włosów, rzęs lub brwi,
• zapaleniem spojówek,
• zmienionym zabarwieniem skóry – staje się ona szarobiała,
• szybkim męczeniem się,
• rozdwajaniem się paznokci,
• przedwczesnym siwieniem włosów,
• zwiększoną nerwowością, wahaniami nastroju, sennością, depresją. W najgorszych wypadkach występują halucynacje,
• osłabieniem łaknienia, biegunką lub wymiotami,
• cierpnięciem dłoni,
• powiększoną wątrobą,
• nadmiernie wysokim stężeniem barwników żółciowych oraz cholesterolu we krwi.

U dzieci niedobór biotyny może doprowadzić do opóźnień w rozwoju. Natomiast szczególnie jest on groźny, gdy występuje u kobiet w ciąży, gdyż wówczas może dojść do wystąpienia wad rozwojowych płodu.

Źródła występowania

Biotyna znajduje się w żywności pochodzenia zwierzęcego, ale także i roślinnego. Może ona występować w połączeniu z białkiem (w jajach, mięsie czy drożdżach) lub w postaci wolnej (w warzywach, w mleku i jego przetworach). Największe ilości witaminy H znajdują się w drożdżach piekarskich i wątrobie. Ponadto jest też ona obecna np. w wołowinie, wieprzowinie, drobiu, ziarnach soi, orzechach, ciemnym ryżu, brzoskwiniach, marchwi, pomidorach, oleju słonecznikowym i rzepakowym, sardynkach, melonach czy mące pełnoziarnistej. Istnieje też możliwość jej suplementacji w postaci preparatów witaminowych. Warto wiedzieć, że najlepiej są wchłanialne produkty zawierające poza nią także inne witaminy z grupy B, mangan oraz magnez.

Zawartość witaminy B7 w wybranych artykułach spożywczych przedstawia się w sposób następujący (dane są podane na 100 g produktu):

• drożdże piekarskie – 133 μg,
• wątroba wołowa – 100 μg,
• żółtko jaja – 53 μg,
• nasiona soi – 65 μg,
• orzechy ziemne – 34 μg,
• orzechy włoskie – 37 μg,
• grzyby – 16 μg,
• kalafior – 17 μg,
• ser twarogowy – 6–8 μg,
• groszek zielony – 9 μg.

Biotyna
Kliknij i sprawdź ceny!

Zapotrzebowanie

Nie ma jednoznacznych zaleceń, które określają, ile witaminy B7 powinno być przyjmowane przez zdrowego człowieka. Według amerykańskich norm dzienna dawka dla osoby dorosłej waha się od 30 do 100 mikrogramów. Natomiast dawka dla pacjentów z brakami witaminy H czy kobiet w ciąży wynosi do 1 mg na dzień. Ta dawka jeszcze wzrasta w przypadku osób stosujących terapię antybiotykową (nawet 2 mg na dobę). Przeprowadzone jak dotąd badania stwierdzają, że biotyna nie jest toksyczna. Przyjmuje się, że bezpieczna dawka dla człowieka wynosi nawet 200 mg na dzień. Istnieje niewielkie ryzyko przedawkowania tej witaminy, gdyż jest ona rozpuszczalna w wodzie, co powoduje, że jej nadmiar jest wydalany z organizmu człowieka za pomocą moczu.