Atopowe zapalenie skóry – przyczyny, objawy i leczenie. Jak powinna wyglądać codzienna pielęgnacja skóry przy AZS?

Atopowe zapalenie skóry jest obecnie uznawane za chorobę cywilizacyjną – szacuje się, że nawet 1/3 populacji cierpi na to schorzenie. Inną nazwą schorzenia z którą można się często spotkać jest egzema, a także wyprysk atopowy. W przeszłości choroba była nazywana świerzbiączką Besniera bądź przewlekłą dermatozą.

Występowanie atopowego zapalenia skóry od lat bardzo szybko wzrasta – chorobę diagnozuje się przede wszystkim u rasy białej i w krajach wysoko rozwiniętych. Praktycznie połowa przypadków AZS rozpoczyna się już w pierwszym półroczu życia, a zachorowanie w późniejszych etapach rozwoju jest znacznie rzadsze. W wieku 6-20 lat odnotowuje się jedynie 10% nowych zachorowań.

Przyczyny atopowego zapalenia skóry

Znaczącą rolę w rozwoju AZS odgrywają skłonności genetyczne – jednak dokładny sposób dziedziczenia patologii nie został jeszcze opisany. Atopowe zapalenie skóry stwierdzone u obojga rodziców daje nawet 70% szans na odziedziczenie jej przez dzieci.

Jedną z przyczyn atopowego zapalenia skory są czynniki psychologiczne, między innymi stres. Obecnie uznaje się AZS za schorzenie psychosomatyczne – przewlekły stres może prowadzić do zaostrzenia zmian skórnych, dlatego też spokojny tryb życia pozwala znacznie ograniczyć jej objawy.

Dodatkowo działanie substancji drażniących na skórę pozbawia ją bariery ochronnej. Utrata płaszcza lipidowego naskórka powoduje zmiany zapalne oraz zaczerwienie skóry. Warto więc używać dobrej jakości kosmetyków, które zawierają substancje natłuszczające i odżywiające skórę.

W niektórych przypadkach atopowego zapalenia skóry jedną z przyczyn są alergeny – roztocze, sierść, pokarmy.

Objawy atopowego zapalenia skóry

Charakterystycznymi dla atopowego zapalenia skóry objawami są przede wszystkim:

• zaczerwienie skóry,
• swędzenie skóry,
• suchość skóry,
• łuszczenie się skóry,
• skłonność do powtarzających się zakażeń bakteryjnych.

Zmiany na skórze występują najczęściej na zgięciach łokciowych i kolanowych, a także na szyi oraz twarzy. Atopowe zapalenie skóry może jednak pojawiać się w innych miejscach, w zależności od indywidualnego przebiegu choroby. Zazwyczaj u małych dzieci, które są dotknięte AZS pojawiają się niewielkie zmiany skórne – najczęściej są one ulokowane na policzkach, skórze głowy oraz czole. W ostrej fazie choroby dodatkowo pojawiają się rumienie, którym mogą towarzyszyć grudki oraz pęcherzyki.

W ciężkich przypadkach atopowego zapalenia skóry może dojść do tak zwanej erytrodermii – wówczas całe ciało chorego pokrywają zmiany skórne.

Leczenie schorzenia

Leczenie atopowego zapalenia skóry odbywa się w sposób przyczynowy polegający na usunięciu potencjalnej przyczyny schorzenia, a także w sposób objawowy. Warto pamiętać, że samego AZS nie da się wyleczyć, a jedynie można zmniejszać jego objawy.

W przypadku leczenia przyczynowego należy wyeliminować czynniki uczulające z otoczenia bądź przyjmowanych pokarmów. U niektórych chorych AZS nasila się w konsekwencji jedzenia nabiału bądź produktów wysoko przetworzonych. W niektórych przypadkach lekarz zaleca przeprowadzenie prób odczulania – wykonuje się je po przeprowadzonych testach na alergeny i wykrycie dokładnego czynnika uczulającego.

Leczenie objawowe polega na przyjmowaniu określonych środków farmakologicznych oraz zwróceniu dokładnej uwagi na odpowiednią pielęgnację skóry. Ma to na celu utrzymanie jak najdłuższych remisji choroby oraz przywrócenie dobrego stanu ogólnego osoby chorej. W leczeniu objawowym stosuje się między innymi:

• środki przeciwhistaminowe,
• leki immunosupresyjne,
• naświetlania (fototerapię,
• kortykosteroidy w okresie zaostrzeń choroby,
• maści oparte na kortykosteroidach (miejscowo).

Oprócz tego chorzy często stosują metodę mokrych opatrunków oraz noszą specjalistyczną odzież lecznicą. Ważną rolę w leczeniu odgrywa pielęgnacja i natłuszczanie skóry – ważne jest, aby chory robił to regularnie, nie tylko w momencie rzutu choroby.

Wśród leczenia wspomagającego wymienia się korzystne oddziaływanie niektórych preparatów z witaminami i minerałami, które mogą zmniejszać dyskomfort oraz objawy. Takie właściwości przypisuje się między innymi olejom rybnym, olejowi lnianemu oraz olejowi z wiesiołka. Dodatkowo między innymi cynk przyśpiesza gojenie oraz poprawia pracę układu immunologicznego, a witamina E zmniejsza uczucie swędzenia i niweluje przesuszenie skóry. Warto jednak pamiętać, że przyjmowanie suplementów należy bezwzględnie skonsultować z lekarzem prowadzącym terapię. Ich przyjmowanie powinno być także długotrwałe i regularne, tylko wtedy bowiem można zaobserwować korzystne efekty.

Produkty do skóry atopowej
Kliknij i sprawdź ceny!

Pielęgnacja skóry atopowej

W pielęgnacji bardzo ważne jest odpowiednie nawilżenia oraz natłuszczenie skóry – preparaty w tym celu powinny być zalecone przez lekarza dermatologa. Nie warto stosować drogeryjnych specyfików, szczególnie w momencie rzutu choroby, ponieważ nie zawierają one wystarczających ilości składników aktywnych i mogą działać dodatkowo uczulająco. Do natłuszczania skóry nadają się łagodne kremy skierowane do osób z atopowym zapaleniem skóry, które zawierają w swoim składzie na przykład olej lniany, oliwę z oliwę czy lanolinę.

Osoby z AZS nie powinny używać perfumowanych mydeł czy soli kąpielowych, a także ogólnie unikać perfumowanych produktów kosmetycznych. W trakcie kąpieli warto dodać do wody odpowiednie preparaty, które utrzymają prawidłową wilgotność naskórka – pozwalają one dodatkowo zminimalizować świąd. Alternatywą dla gotowych specyfików do kąpieli jest sposób znany naszym babciom i prababciom – kąpiel z dodatkiem krochmalu. Jest to tani i sprawdzony sposób dla osób z atopowym zapaleniem skóry.

Przy atopowym zapaleniu skóry nie należy zbyt mocno pocierać ręcznikiem – może to powodować dodatkowe podrażnienia i pogłębiać objawy. Skórę należy delikatnie osuszyć, a po jej wyschnięciu użyć odpowiednich preparatów nawilżająco-natłuszczających (na całą skórę ciała) oraz preparatów przeciwzapalnych na miejsca zmienione chorobowo.

Dodatkowo osoby borykające się z atopowym zapaleniem skóry powinny przykładać dużą wagę do rodzaju noszonej odzieży – powinna być ona wykonana z delikatnych i przewiewnych włókien, najlepiej naturalnych.