Arytmia serca – czym jest, jak ją diagnozować, leczyć?

Arytmia serca to po prostu zaburzenia w prawidłowym rytmie bicia serca. Serce bije za szybko, za wolno lub nieregularnie. Jeśli serce jest zdrowe, jego bicie odbywa się regularnie z niektórymi wyjątkami. Chodzi o sytuacje, gdzie puls przyśpiesza, na przykład z powodu intensywnych ćwiczeń fizycznych. Źle jest jeśli taka sytuacja zdarza się bez wyraźnej przyczyny. Czasem arytmia serca jest niegroźna, ale w innym razem jest w stanie zagrażać życiu. Jakie są jej objawy, przyczyny, leczenie i mity?

Arytmia serca – co to?

Arytmia serca to, jak już wspomniano, nieprawidłowe jego bicie. Może być za szybkie, za wolne, nieregularne. Nie od razu oznacza to niebezpieczeństwo dla życia, ale na pewno jest uciążliwe. Pojawia się najczęściej z powodu różnych chorób i genetycznych problemów.

Prawidłowo bijące serce, bez jakiegokolwiek wysiłku bije w stosunku 60-100 uderzeń/1 minutę. W  czasie snu zwalnia. Co ciekawsze jeśli ktoś uprawia sport, jego serce może bić 40-50 razy/1 minutę w spoczynku i nie ma w tym nic złego.

Przyczyny

Serce jest mięśniem, którego bicie zależy od impulsów elektrycznych. Jednakże w przeciwieństwie do mięśni szkieletowych, skurcze pojawiają się na „polecenie” układu bodźco-przewodzącego serca. Jeśli coś stanie na drodze tym rozkazom powstaje nieprawidłowe bicie serca. Wśród tych „cosiów” znajduje się:

• Zakłócenia w tworzeniu się i przesyłaniu impulsów elektrycznych – uważa się to za główny powód arytmii serca,
• Choroby – niedokrwienia lub zastawek serca,
• Nadciśnienie tętnicze,
• Zwyrodnienie mięśnia sercowego,
• Przedawkowanie leków,
• Nieprawidłowa liczba elektrolitów we krwi,
• Ogniska ektopowe w sercu – odpowiadają za dodatkowe skurcze,
• Toczeń – w przypadku arytmii komorowej serca.

Objawy

Symptomy arytmii serca są różne i przez ludzi mogą być odczuwane inaczej. W niektórych przypadkach żadne dolegliwości mogą w zupełności nie być przez chorego zarejestrowane. Z drugiej strony najczęstszym objawem jest kołatanie serca. Ludzie opisują je jako za szybkie lub nieregularne bicie serca. Można czuć także zbyt wolne albo bardzo mocne bicie. Istnieją też tzw. Skurcze dodatkowe, w których można zarejestrować pojedyncze dodatkowe uderzenia, zatrzymanie się ich lub kłucie w klatce piersiowej.

Wśród objawów nie związanych bezpośrednio odczuwaniem serca są między innymi duszności, osłabienie, uderzenia gorąca, ból w klatce piersiowej. W pewnych momentach atak arytmii serca jest w stanie wybudzić ze snu.

Przy groźnej arytmii serca, chorym zdarzają się zasłabnięcia (nawet omdlenia), w wyniku którego można upaść lub coś złamać. W najgorszym przypadku dochodzi do zatrzymani akcji serca co jest w stanie zakończyć się śmiercią.

Rodzaje

Arytmia serca występuje w różnych rodzajach. Wśród nich znajdują się między innymi:

• Dodatkowe skurcze komorowe serca – jak sama nazwa wskazuje, serce odnotowuje dodatkowe skurcze tworzące się w obydwu komorach serca. Rytm bicia staje się zaburzony. Jest to jeden z najpopularniejszych arytmii.
• Tachykardia – serce bije za szybko, przewyższa ilość 100 uderzeń na minutę. Pojawia się przy wysiłku, podczas choroby już po wypiciu alkoholu/kofeiny.
• Bradykardia – przeciwieństwo tachykardii. Serce bije za wolno, mniej niż 50-60 razy na minutę. Występuje naturalnie np. w czasie snu lub u sportowców. Jeśli nie ma objawów jest to prawidłowe.
• Migotanie przedsionków – szybkie i chaotyczne bicie serca, pomiędzy 350 do 700 uderzeń na minutę. Komory serca nie otrzymują krwi ponieważ przedsionki jej nie pompują. Jest to druga, zaraz po dodatkowych skurczach, przypadłość arytmii serca, a jednocześnie najgroźniejsza.
• Częstoskurcz nadkomorowy/komorowy – serce bije ponad 100 razy na minutę. Występuje bez powodu lub na skutek innych przyczyn. Cierpi na niego 0,3% ludzi dorosłych.

Następstwa

Arytmia serca może pogorszyć jakość życia chorego, a do tego skończyć się powikłaniami, a w tym zbyt szybką śmiercią. Na szczęście, jeśli szybko się ją zdiagnozuje i zastosuje odpowiednie leczenie, można zachować zdrowy styl życia i poprawić jego jakość.

Diagnoza (badania)

Jeśli u kogoś stwierdzono arytmię serca, pierwszą rzeczą jaką należy po tym znaleźć, są jej przyczyny. Poza wnikliwym badaniem lekarskim wielokrotnie powtarza się badanie lekarskie. Następnie należy sprawdzić w jakim stanie są płuca i oczywiście serce. Służy do tego ECHO serca i RTG klatki piersiowej.  Chcąc dokładnie wskazać ataki, aż do skutki powtarza się EKG zakładając Holter. Alternatywą dla tego urządzenia jest Mobile-Holter albo rejestrator zdarzeń. Jeśli podejrzewa się albo stwierdzono już niedokrwienną chorobę serca można wykonać koronarografię/test wysiłkowy. W momencie przyjmowania leków moczopędnych, choremu regularnie sprawdza się poziom elektrolitów. Określeniu prawidłowej, a przy tym bezpiecznej dawki leku pomoże sprawdzenie działania nerek. Przy stosowaniu leków przeciwkrzepliwych trzeba kontrolować parametry krzepnięcia krwi. Jeśli ciągle występują częstoskurcze komorowe/nadkomorowe powinno dążyć się do wykonania badania elektrofizjologicznego.

Leczenie

Istnieje bardzo dużo metod leczenia arytmii serca. Sposób wyboru jednej opcji będzie zależeć od lekarza, do którego ostatecznie uda się chory. Jednakże musi to być odpowiedni specjalista, który zna się na rodzaju arytmii, na którą się zachorowało. Jednymi z nich są zabiegi i wszczepiane w ciało urządzenia.

Stymulator

Urządzenie elektryczne pobudza serce do bicia. Wszczepia się go w klatkę piersiową, zaraz pod skórą, i łączy z sercem przy użyciu 1-2 przewodów poprzez żyłę. Opcję ze stymulatorem rozważa się jeśli ma się ostrą arytmie, przykładem może być zaawansowana tachykardia, chwilowego braku impulsów lub nieprawidłowego przewodzeni ich.

Kardiowerter – defibrylator

Małe urządzenie elektroniczne zasilane przy użyciu wewnętrznej baterii. Podobnie jak stymulator, wszczepia się go pod skórę i łączy z sercem. Ma on rozpoznać niebezpieczne arytmie serca i w razie ich powstania zainterweniować. To jak trwała będzie bateria zależy ile razy urządzenie będzie musiało interweniować i w jaki sposób.

Układy resynchronizujące

Urządzenia wszczepiane i łączone z sercem tak jak dwa poprzednie. Ma zmniejszać zakres desynchronizacji działania komór serca. Ma 3 elektrody, z czego trzecia przeznaczona jest do lewej komory. Dzięki nim serce funkcjonuje lepiej o mniej więcej 20%.

Ablacja RF

Jest to zabieg, gdzie elektrody wprowadza się przez tętnicę udową albo żyłę do części obwodu arytmii w sercu. W momencie znalezienia źródła „wypala się” go. Może się ją czuć jako pieczenie. Podczas zabiegu, choremu podaje się przeciwbólowe leki. Po sprawdzeniu czy udało się powstrzymać problem, elektrody się usuwa i zakłada uciskowy opatrunek. Chory na z nimi leże do upływu kilkunastu godzin.

Jednakże nie trzeba od razu zaczynać „z grubej rury”. Arytmię serca można wyleczyć lekami lub na inne sposoby. Wystarczy skupić się na zniwelowaniu problemu, przez który zaburzenia się pojawiają. Najpopularniejszymi lekami są adenozyna, propafenon, amiodaron, lidokaina i/lub digoksyna. Jeśli migotanie przedsionków występuje trwale, trzeba zażywać leki przeciwkrzepliwe i kontrolować jak krew krzepnie. Dobrze jest też zacząć profilaktykę przeciw arytmiczną. Trzeba rzucić palenie i przestać spożywać alkohol i mocną kawę. Do tego dodaje się aktywność fizyczną i dietę bez złego cholesterolu.