Apatia: czym jest, przyczyny, objawy i leczenie

Czym jest apatia?

Apatia to brak zainteresowania czynnościami życiowymi i / lub współdziałaniem z innymi. Wpływa to bezpośrednio na zdolność człowieka do funkcjonowania w pracy, jego jakości życia, utrzymywania relacji z ludźmi oraz samą pociechą z bytowania.

Zasadniczo każdy człowiek, od czasu do czasu doświadcza uczucia apatii. Czasami można poczuć brak motywacji do życia, wstania z łóżka, ubrania się czy brak zainteresowania się codziennymi czynnościami. Ten rodzaj sytuacyjnej apatii jest normalny. Apatia staje się bardziej niebezpieczna, jeśli dany człowiek cierpi na przewlekłą postać apatii i nie chce podjąć właściwego leczenia. Z medycznego punktu widzenia, apatia jest objawem wielu zaburzeń neurologicznych, takich jak choroba Alzheimera. Może to również być pierwszy objaw depresji i innych chorób psychicznych.

Apatia – przyczyny

Apatia jest objawem wielu zaburzeń psychicznych i neurologicznych. Obecnie wiele osób zmaga się z takim zaburzeniem, na który wpływ mają nie tylko genetyczne czynniki, ale również te środowiskowe. Przede wszystkim jakość dzisiejszego życia jest inna. Choć wiele lat przed, apatia istniała, była ona w mniejszym stopniu odczuwalna i mniej powszechna. Obecnie, ludzie są bardziej narażenie na tego typu schorzenie. Szybkie tempo życia, duży stres, pogoń za materialnymi wartościami, obawa przed utratą pracy i problemy rodzinne stają się codziennością, z którą nie każdy potrafi sobie poradzić. Ludzie z silniejsza psychiką potrafią zwalczyć pierwsze objawy apatii i ugasić ją w zalążku. Ci słabsi wymagają rozpoczęcia leczenia. Jeżeli nie zostanie one rozpoczęte, bardzo często zaawansowana apatia prowadzi do depresji, a depresja do śmierci. Śmierci samobójczej. Zasadnicze przyczyny apatii można przedstawić następująco:

• Choroba Alzheimera,
• dystymia lub przewlekła łagodna depresja,
• otępienie czołowo-skroniowe,
• choroba Huntingtona,
• Choroba Parkinsona,
• postępujące porażenie nadjądrowe,
• schizofrenia,
• udar,
• otępienie naczyniowe.

Ogólnie rzecz ujmując, schorzenie o którym mowa, a więc apatia może również pojawić się bez jakiejkolwiek przyczyny, czyli bez podstawowej choroby. W 2011 roku, naukowcy odkryli pewne zmiany w przednim płacie mózgu u pacjentów z objawami apatii. Uważa się, że centrum apatii mózgu znajduje się w przedniej części mózgu. Apatia może wynikać z udaru, który dotyka właśnie tą część mózgu. Natomiast osoby młode, zwłaszcza w wieku dojrzewania, mogą doświadczyć apatii okresowej, czyli związanej stricte z hormonami i tzw. okresem buntu. Zwykle mija z czasem. Natomiast długotrwały emocjonalny dystans i apatia nie są normalne u nastolatków i wymagają konsultacji psychologicznych.

Jakie są objawy apatii?

Pierwsze objawy apatii cechują się brakiem odczuwania motywacji do realizowania codziennych czynności. Przede wszystkim apatia wpływa na brak pasji, pragnienia czegoś zrobienia. Ponadto, może wpływać na zachowanie i zdolność do wykonywania codziennych czynności. Głównym objawem apatii jest brak motywacji do robienia, uzupełniania lub osiągania czegokolwiek. Co więcej, apatia może powodować brak energii, niskie samopoczucie, smutek i poczucie braku przydatności do czegokolwiek.

Apatia może wpływać na emocje człowieka, a więc je zmniejszać i doprowadzać do stanu, kiedy brak jest motywacji i chęci działania. Działania lub wydarzenia, które zwykle interesują daną osobę,  mogą powodować brak reakcji i odpowiedzi.

Apatia może spowodować, że człowiek wyraża brak zainteresowania wieloma aspektami życia. Może być obojętny, w momencie gdy spotyka nowych ludzi lub próbuje nowych rzeczy i metod zachowania. Człowiek cierpiący na apatie nie wykazuje zainteresowania  działaniami lub nie ma chęci do rozwiazywania osobistych problemów lub problemów dręczących członków rodziny i najbliższych. Ponadto, mimika osoby cierpiącej na apatię również się zmienia. Człowiek może wykazywać brak wysiłku, planowania i reakcji emocjonalnej. Może także poświęcić więcej czasu sobie, staje się mniej zadbany i nie widać w nim energii do życia.

Ciągła apatia może wpływać na zdolność do utrzymywania osobistych relacji i efektywnych działań w pracy, na uczelni i szkole.

Warto zaznaczyć, że apatia to nie to samo, co depresja. Może być ona objawem depresji i braku zainteresowania, ale depresja może również wywoływać poczucie beznadziejności i winy. Poważne ryzyko związane z depresją obejmuje nadużywanie narkotyków, leków i samobójstwo.

Jak diagnozuje się apatię?

Pracownicy służby zdrowia, a w szczególności psycholodzy i psychiatrzy stosują cztery kryteria diagnozy apatii. Ludzie z apatią spotykają się ze wszystkimi czterema:

• Zmniejszenie lub brak motywacji: Pacjent wykazuje zmniejszoną motywację, która nie jest zgodna z wiekiem, kulturą lub stanem zdrowia.
• Zmiany behawioralne, myślowe lub emocjonalne: zmiany w zachowaniu mogą utrudniać prowadzenie rozmów lub wykonywanie codziennych zadań. Zmiany w myśleniu obejmują brak zainteresowania nowościami, wydarzeniami społecznymi i głębokim myśleniem.
• Wpływ na jakość życia:Zmiany w zachowaniu mają negatywny wpływ na życie zawodowe i relacje międzyludzkie.
• Zmiany w zachowaniu nie spowodowane przez inne warunki:Zmiany w zachowaniu są niezwiązane z niepełnosprawnością fizyczną, nadużywaniem substancji lub zajętym poziomem świadomości.

Jedynym warunkiem zdiagnozowania apatii jest borykanie się z tymi objawami przez więcej niż 4 tygodnie.

Leczenie apatii

Leczenie danej apatii zdecydowanie jest uzależnione od jej głównej przyczyny. Leki i psychoterapia mogą pomóc w odzyskaniu zainteresowania życiem. Jednak nie w każdym przypadku są one efektywne. Jeżeli dana osoba równocześnie cierpi na inne choroby jak choroba Parkinsona czy Alzheimera może mieć problem z całkowitym wyleczeniem apatii, ponieważ w takich okolicznościach rozwija się ona progresywnie.

Leki

Jeśli lekarz stwierdzi, że lek jest jedynym i odpowiednim środkiem do wyleczenia apatii, przepiszę go. Jednak jest to wyjście najprostsze. Nie bez przyczyny zaleca się terapię z psychologiem lub psychiatrą. Przykłady leków na receptę obejmują:

• środki przeciw otępieniu, które leczą chorobę Alzheimera, takie jak donepezil (Aricept), galantamina (Razadyne) i rywastygmina (Exelon),
• leki przeciwdepresyjne, takie jak paroksetyna (Paxil), sertralina (Zoloft) i bupropion (Wellbutrin, Zyban),
• leki na pobudzenie mózgu i stymulatory metabolizmu, które leczą objawy udaru, takie jak nicergolina (Sermion),
• stymulanty dopaminergiczne, które leczą chorobę Parkinsona, takie jak ropinirol (Requip),
• środki przeciwpsychotyczne, które są stosowane w leczeniu schizofrenii,
• środki psychostymulujące, które są często stosowane w leczeniu apatii bez znanej przyczyny podstawowej (przykłady obejmują metylofenidat (Ritalin), pemolina (Cylert) i amfetamina).

Opieka domowa

Osoby cierpiące na apatię wymagają szczególnej troski ze strony rodziny i najbliższej jej osób. Jeżeli członkowie rodziny wspierają osobę chorą, może ona szybciej wyleczyć się ze schorzenia. Takie wsparcie pomaga odzyskać zainteresowanie swoim życiem i otoczeniem. Psycholodzy i psychiatrzy zdecydowanie pomagają w leczeniu apatii i dzięki prowadzonej przez nich terapii udaje się uniknąć innych konsekwencji leczenia. Lekarze specjaliści pomagają ludziom w przywracaniu bardziej pozytywnego spojrzenia na życie. Połączenie terapii i leczenia może być bardziej skuteczne w przypadku apatii niż w przypadku samego leczenia.