Amoksiklav – charakterystyka leku, wskazania, przeciwwskazania

Jednym z popularnych antybiotyków stosowanych w leczeniu różnych zakażeń bakteryjnych jest Amoksiklav. Jest to antybiotyk wypisywany z zalecenia lekarza i możliwy do kupienia jedynie na receptę. Jego skuteczność ukryta jest w tabletkach powlekanych, które w swoim składzie mają aż dwie czynne substancje takie jak: kwas klawulanowy i amoksycylina, która jest półsyntetyczną penicyliną. Ponadto lek ten należy do grupy antybiotyków beta-laktamowych, co oznacza, że jego działanie polega na hamowaniu syntezy ściany komórkowej bakterii. Dzięki temu skutecznie osłabia bakterie, a zawarty w preparacie kwas klawulanowy z kolei umożliwia oddziaływanie leku jeszcze skuteczniej na uwrażliwione bakterie. Co jeszcze warto wiedzieć o tym antybiotyku?

Czym jest Amoksiklav?

Antybiotyk ten stosuje się przy zakażeniach o podłożu bakteryjnym. Dzięki dwóm składnikom aktywnym: amoksycylinie i kwasie klawulanowym sprawia on, że bakterie stają się bardziej podatne na działanie leku, ale też skutecznie hamuje aktywność enzymów bakterii, które powodują problemy ze zdrowiem. Proporcje składników aktywnych w tym preparacie wynoszą 4:1. Z czego tabletka zawiera 4 części amoksycyliny i 1 część kwasu klawulanowego. Dzięki temu antybiotyk działa bardzo skutecznie.

Amoksiklav stosuje się zarówno u dorosłych jak i u dzieci w chorobach wywołanych przez zakażenie bakteriami wrażliwymi na amoksycylinę i kwas klawulanowy. Są to między innymi:

• ostre zapalenie ucha środkowego,
• ostre zapalenie zatok,
• stan zaostrzony przewlekłego zapalenia oskrzeli,
• zapalenie płuc,
• odmiedniczkowe zapalenie nerek,
• zakażenie kości, stawów, zapalenie szpiku i kości,
• zakażenie skóry i tkanek miękkich np. zapalenie tkanki łącznej,
• zakażenie po ukąszeniu zwierząt,
• ciężkie ropnie okołozębowe,
• zapalenie ropne w obrębie jamy ustnej.

Zatem preparat ten ma szerokie spektrum działania i bardzo często jest przepisywany jako kuracja na zakażenia bakteryjne. Może to być równie dobrze zapalenie płuc leczone w domu, jak i zakażenie bakteryjne układu moczowego. Dlatego też można powiedzieć, że ten antybiotyk działa uniwersalnie przeciwbakteryjnie.

Amoksycylina

Jednym z dwóch składników aktywnych tego antybiotyku jest amoksycylina. Składnik ten to półsyntetyczna penicylina, która wykazuje szerokie spektrum działania w zakresie przeciwbakteryjnym. Przez strukturę chemiczną składnik ten zalicza się do antybiotyków z grupy beta-laktamowych. Oznacza to, że mają pierścień beta-laktamowy w cząstce.

Struktura tego pierścienia jest uwrażliwiona na działanie enaymów z rodzaju beta-laktamaz, które wytwarzane są przez niektóre szczepy bakterii. Oznacza to, że wybrane beta-laktamazy będące obecne w komórkach bakterii mogą spowodować rozkład oraz unieczynnienie cząsteczek antybiotyku i właśnie dlatego niektóre szczepy bakterii są odporne na działanie antybiotyków z grupy beta-laktamowych. Ogólnie tego typu składnik w antybiotyku ma hamować syntezę ściankową komórki bakterii, czyli są osłabiać oraz prowadzić do jej wybicia.

Amoksycylina działa przeciwbakteryjnie między innymi na bakterie takie jak: Streptococcuss spp.,E. coli, Salmonella spp., Shigella, H. pylori czy bakterie beztlenowe ziarenkowce, pałeczki niefermentujące. Niektóre szczepy bakterii odporne na penicylinę mogą być wrażliwe na amoksycylinę, dlatego jeśli ten pierwszy antybiotyk nie działa stosuje się drugi  innym składzie. Amoksycylina wchłania się z przewodu pokarmowego i zaczyna działać maksymalnie po godzinie od podania, a czas jej działania wynosi od 6 do 8 godzin.

Kwas klawulanowy

Drugi z aktywnych składników zawarty w tym antybiotyku to kwas klawulanowy. Jest to organiczny związek chemiczny o pochodzeniu naturalnym o strukturze oksapenamowej, czyli zawierającej pierścień beta-laktamowy. Najczęściej stosuje się go w połączeniu z amoksycyliną w środkach takich jak Amoksiklav oraz z tikarcyliną w środku o nazwie Timentin. Kwas klawulanowy został odkryty w 1974/75 roku przez naukowców pracujących dla brytyjskiej firmy Beecham, a jego nazwa pochodzi od szczepu bakterii Streptomyces clavuligerus, który produkuje właśnie ten kwas.

Kwas klawulanowy łączy się z miejscem aktywnym beta-laktamaz przez co uniemożliwia jego interakcję z antybiotykiem. Wiązanie to jest bardzo wolno hydrolizowane i z tego powodu kwas oznaczony jest jako inhibitor nieodwracalny. Oznacza to, że kwas jest środkiem wspomagającym działanie innych środków aktywnych na przykład amoksycyliny, ponieważ sam nie wykazuje działania przeciwbakteryjnego w stężeniach podawanych w trakcie leczenie terapeutycznego.

Amoksiklav – przeciwwskazania do stosowania

Jak w wypadku każdego leku są i wskazania, i przeciwwskazania do jego stosowania. Nawet jeśli z medycznego punktu widzenia ten antybiotyk powinien zadziałać idealnie nie oznacza to, że zostanie przepisany każdej osobie.

Przede wszystkim osoby uczulone na jakikolwiek składnik leku nie mogą go przyjmować pod żadną postacią. Szczególnie przy uczuleniu na penicylinę lub inne antybiotyki oparte na  penicylinie i syntetycznej penicylinie. Zwłaszcza osoby, u których pojawiła się kiedykolwiek ostra reakcja na jakikolwiek antybiotyk z grupy beta-laktamowych. Ponadto jeśli wcześniej brano lekarstwa ze składnikami zawartymi w tym antybiotyku i wystąpiła po nich między innymi żółtaczka czy zaburzenie czynności wątroby, to niestety również lekarz będzie musiał zapisać inny antybiotyk w procesie leczenia. Lub też żółtaczka i zaburzenia wątroby nastąpiły z innych powodów.

Uznaje się, że kobiety w ciąży oraz karmiące piersią muszą skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem kuracji lekiem Amoksiklav, jednakże ponieważ składniki aktywne tego leku przenikają przez łożysko czy mleko matki nie jest wskazane, aby był on podawany w tym okresie. Także osoby z chorobami atopowymi nie powinny przyjmować tego typu antybiotyku, gdyż może u nich wystąpić reakcja uczuleniowa.

Szczególnie ostrożne przy przyjmowaniu tego typu antybiotyku muszą być też osoby z zaburzeniami czynności nerek albo z czynnikami ryzyka jak napady drgawkowe. Antybiotyk ten nie jest stosowany w leczeniu mononukleozy zakaźnej, ponieważ może spowodować rumieniowe zmiany skórne. Także łączenie allopurynolu z amoksycyliną może prowadzić do wystąpienia alergii skórnej.

Podczas stosowania leku warto pamiętać

Lek ten można przyjmować przez krótki okres czasu, ponieważ przedłużona kuracja może spowodować, że organizm uodporni się na leczenie antybiotykami i w ciele będą rozwijać się oporne na leczenie bakterie czy grzyby. Ponadto długotrwałe przyjmowanie preparatu może prowadzić do zaburzenia czynności nerek oraz układu pokarmowego, czy nawet niewydolności wątroby, dlatego jeśli lekarz zaleci długi okres stosowania tego preparatu trzeba być pod stałą kontrolą lekarza oraz wykonywać regularnie kontrolę stanu nerek, wątroby i parametrów hematologicznych.

Także osoby, które mają założony cewnik muszą szczególnie uważać i dbać o wypijanie dziennie dużej ilości płynów, ponieważ duże dawki amoksycyliny powodują wytrącanie się kryształków leku w moczu. Stąd też potrzebne jest dbanie o drożność cewnika. Ponadto amoksycylina może też wpływać na wysokość stężenia glukozy we krwi i w moczu, dlatego podczas badania glukozy należy poinformować o zażywaniu tego preparatu lub jeśli to możliwe przełożyć badanie na inny termin. Z kolei kwas klawulanowy może pokazywać fałszywie dodatni wynik testu Coombsa.

Warto jednak wiedzieć, że zażywając ten antybiotyk można prowadzić pojazdy, choć mogą pojawić się działania niepożądane takie jak zawroty głowy, drgawki, reakcje alergiczne – zwłaszcza skórne, czy nawet biegunka. Najczęściej są to też nudności i wymioty. Niestety może dojść też do drożdżycy narządów płciowych, pokrzywki czy niestrawności. Ponadto warto też zażywać preparaty dbające o pozytywnie działającą florę bakteryjną w organizmie, aby w wyniku antybiotykoterapi nie została ona zniszczona, ponieważ nie wszystkie bakterie w naszym organizmie nam szkodzą, a wiele z nich określa się nawet jako te dobre i potrzebne.