Ablacja – zabieg stosowany do leczenia arytmii serca. Przebieg zabiegu, wskazania i przeciwwskazania

Według WHO kobiety w wieku 65 lat i mężczyźni w wieku 55 lat otwierają czas w swoim życiu, gdy ich serce przestaje pracować na najwyższych, dotychczasowych obrotach i mogą pojawiać się dolegliwości oraz poważne choroby sercowo-naczyniowe. Z badań prowadzonych na naszych rodakach wynika, że serce przeciętnego Polaka może być starsze od jego metryki nawet o 8-9 lat. Oznacza to, że proces starzenia się serca gwałtownie przyspiesza i wcale nie jest wprost proporcjonalny do upływu czasu.

Na poważne ryzyko nawet śmierci jest narażony już mężczyzna w wieku 45 lat, gdy całe swoje dorosłe życie palił papierosy, nie dbał o dietę i nie leczył pojawiającego się wysokiego ciśnienia tętniczego. Niehigieniczny, destrukcyjny sposób życia znacząco wpływa na fizyczną i fizjologiczną kondycję każdego człowieka. A gdy na żadnym etapie nie nastąpi otrzeźwienie, na choroby serca zapadają coraz to młodsze osoby.

Choroby serca: nadciśnienie tętnicze

Największe ryzyko zachorowania na nadciśnienie tętnicze występuje u osób starszych, w grupie naszych rodaków powyżej 65 lat, na tę dolegliwość cierpi nawet 50% społeczeństwa. Częściowo za nadciśnienie tętnicze odpowiada sam proces starzenia się a ciśnienie skurczowe o wartości co najmniej 139 mmHg, przy ciśnieniu rozkurczowym poniżej 90 mmHg jest zjawiskiem typowym dla tego okresu życia. Jednak jak wykazują statystyki wartości te coraz częściej dotyczą również młodych ludzi prowadzących destrukcyjny styl życia.

Choroby serca: choroba niedokrwienna

Występuje u osób starszych, w przypadku mężczyzn już po 55 roku życia, u kobiet po 65. Choroba niedokrwienna, inaczej choroba wieńcowa wywołuje upośledzenie czynności serca. Schorzenie to wynika z ograniczenia ilości tlenu oraz substancji odżywczych docierających do tego najważniejszego organu. Za nieprawidłowe funkcjonowanie serca odpowiadają zmiany miażdżycowe występujące w naczyniach wieńcowych, czyli tworzenie się blaszek wieńcowych na ściankach naczyń. A że z wiekiem wszystkie procesy, w tym oczyszczania naczyń krwionośnych spowalniają, przepływ krwi przez nie jest dodatkowo utrudniony. Niedotlenione serce prowadzi do zawału.

Choroby serca: niewydolność

To kolejne schorzenie występujące wraz z wiekiem pacjenta. Choruje na nie 1% populacji jeszcze poniżej 45 roku życia. Bezpośrednią przyczyną choroby jest upośledzenie czynności pracy serca i tym samym spowolnienie przepływu krwi, która nie odpowiada zapotrzebowaniu organizmu. Niewydolność organu pojawia się często wraz z problemami ciśnienia krwi czy niewydolności serca. Wysokie ciśnienie krwi zmusza serce do gwałtownego jej przepompowywania, do pracy ponad siły, natomiast choroba niedokrwienna osłabia je wskutek niedotlenienia.

Choroby serca: arytmia

Zaburzenia rytmu serca powstają wskutek zakłócenia wytwarzania oraz przewodzenia impulsów elektrycznych odpowiadających za rytm skurczów mięśnia sercowego. Arytmia to grupa wielu schorzeń charakteryzujących się nieprawidłowo występującymi impulsami. Zaburzenia tego rytmu objawiają się najczęściej :

• niemiarowym biciem serca
• szybkim, nierównym tętnem
• osłabieniem organizmu
• występowaniem duszności

Podłoże występowania arytmii może być różnorakie:

• niedokrwienie mięśnia sercowego
• miażdżyca naczyń krwionośnych
• uszkodzenie zastawek serca
• nadciśnienie tętnicze

Arytmia serca, czy też migotanie przedsionków charakterystyczne jest przede wszystkim u osób starszych, chociaż nie wyłącznie. Na schorzenie arytmii serca choruje ok. 5-15% populacji powyżej 80. roku życia natomiast wśród pacjentów pomiędzy 40-50 rokiem życia schodzenie to dotyka ok. 0,5% populacji. Leczenie arytmii zawsze wymaga dokładnego określenia jej przyczyn, tylko w ten sposób bowiem można dobrać właściwe i skuteczne leczenie pacjenta.

Ablacja, co to jest?

Ablacja to metoda leczenia wykorzystywania w leczeniu nieprawidłowego rytmu pracy serca, czyli arytmii. Jednak o sposobie leczenia decyduje typ arytmii oraz występowanie innych chorób serca i wybór metody ablacji chirurgicznej lub niechirurgicznej.

Ablacja RF (radio frequency) jest zabiegiem wykorzystującym prąd o częstotliwości radiowej. Do obszaru serca – miejsca częstoskurczu, wprowadza się przez żyłę lub tętnicę udową specjalną elektrodę podgrzaną do temp. ok. 60°C. Ma ona na celu niejako „wypalić” w sercu ogniska powodującego w nim arytmię. Zabieg ten wykazuje cechy wysokiej skuteczności, chociaż zdarza się, że arytmia powraca u pacjenta po ablacji. Wówczas jeżeli leczenie farmakologiczne okaże się nieskuteczne ablację można powtórzyć. Każdy tego rodzaju zabieg wymaga hospitalizacji.

Ablacja – przebieg zabiegu

Zabieg ablacji wykonuje się w gabinecie zabiegowym elektrofizjologii. Najczęściej nie stosuje się znieczulenia ogólnego, wystarcza bowiem miejscowe. Pierwszą czynnością zabiegu jest wprowadzenie igły do żyły lub do tętnicy udowej, wówczas igłę metalową zamienia się na igłę plastikową, czyli koszulkę naczyniową. Poprzez tę koszulkę wprowadza się do mięśnia sercowego elektrodę, dokładnie do obszaru, w którym powstaje arytmia. Cały proces jest sterowany przez komputer odpowiedzialny również za osiągnięcie temperatury 60°C dla elektrody. Usunięcie arytmii jest procesem uszkodzenia części obwodu częstoskurczu. To najważniejsza i jednocześnie najbardziej skomplikowana część zabiegu. Pacjent podczas zabiegu ablacji odczuwa delikatne „pieczenie” w klatce piersiowej. W celu ograniczenia odczuwania bólu podaje mu się środki przeciwbólowe. Przebieg zabiegu kontroluje niskoenergetyczna aparatura rentgenowska. Koszulkę doprowadzającą elektrodę usuwa się albo bezpośrednio po zakończeniu zabiegu, albo po paru godzinach. Bezpośrednio po zabiegu pacjent przez ok. 6 godzin musi leżeć płasko na plecach, tak aby nakłuta tętnica, czy żyła zakończyła proces gojenia.

Cały zabieg ablacji trwa kilka godzin, a po nim przez ok. jeden tydzień trzeba oszczędzać nogę, przez którą wprowadzano elektrodę.

Ablacja- kwalifikacja do zabiegu

Do zabiegu ablacji kwalifikuje lekarz kardiolog, nie u wszystkich bowiem pacjentów cierpiących na schorzenie arytmii może on być wykonywany. Pacjent jest kwalifikowany do zabiegu ablacji na podstawie wcześniejszego badania elektrofizjologicznego oraz innych badań nieinwazyjnych, takich jak: EKG, test wysiłkowy, Holter a także na podstawie całościowego stanu zdrowia pacjenta oraz możliwości technicznych adekwatnych do danego schorzenia.

Ablacja – wskazanie i przeciwwskazanie do zabiegu

Zabieg ablacji wykonuje się u pacjentów cierpiących na różne rodzaje arytmii serca, może to być:

• pozawałowy częstoskurcz komorowy
• trzepotanie przedsionków
• migotanie przedsionków
• częstoskurcz węzła nawrotnego

Podstawowym przeciwwskazaniem do zabiegu będzie obecność skrzepów zlokalizowanych w jamach mięśnia sercowego. Nie u wszystkich też pacjentów udaje się wykonać czynność wprowadzenia elektrod do naczyń obwodowych, choćby ze względów anatomicznych.

Ablacja – powikłania po zabiegu

Zabieg ablacji należy do grupy zabiegów inwazyjnych i jak w przypadku każdego z nich u pacjenta mogą wystąpić nieprzewidziane powikłania po zabiegu, chociaż ryzyko ich wystąpienia w tym przypadku jest dość niskie, wzrasta jednak u pacjentów w podeszłym wieku lub ciężkim stanie. W miejscu wkłucia się w tętnicę czy żyłę może powstać krwiak, rzadko zakrzepica żył. Jednak ablacja niesie ze sobą również ryzyko wystąpienia:

• krwiaka w miejscu założenia koszulek
• infekcji
• przebicia ścianek naczyń włosowatych lub serca
• krwawienia do osierdzia
• zamknięcia tętnicy wieńcowej
• odmy opłucnowej
• powikłań zakrzepowo-zatorowych
• wystąpienia przejściowego lub trwałego bloku przedsionkowo-komorowego czasami wymagającego wszczepienia rozrusznika serca