Miażdżyca tętnic – przyczyny, rodzaje, leczenie, diagnoza

Miażdżyca tętnic jest stanem, w którym tętnice stają się zwężone i stwardniałe z powodu nagromadzenia płytki cholesterolu wokół ściany tętnicy. Potocznie nazywana jest miażdżycą lub miażdżycą naczyń krwionośnych. Choroba ta zaburza przepływ krwi w organizmie, stwarzając ryzyko poważnych powikłań zdrowotnych.

Czym jest miażdżyca?

 Miażdżyca jest zwężeniem tętnic z powodu gromadzenia się płytki cholesterolu na ścianach tętnic.

Tętnice przenoszą krew z serca do reszty ciała. Są pokryte cienką warstwą komórek, które utrzymują ich gładkość i umożliwiają swobodny przepływ krwi. Miażdżyca rozpoczyna się, gdy śródbłonek ulega uszkodzeniu, umożliwiając wzrost szkodliwego typu cholesterolu w ścianie tętnicy.

Ciało wysyła grupę białych krwinek, aby oczyścić ten cholesterol, ale czasami komórki utkną w miejscu dotkniętym chorobą i ich działanie mija się z założonym celem.

Z biegiem czasu szkodliwa płytka może się nagromadzić i stanowić zagrożenie dla organizmu. Powstaje ona z cholesterolu, makrofagów, wapnia i innych substancji z krwi.

Czasami płytka powiększa się do określonej wielkości i przestaje rosnąć, powodując indywidualne problemy. Czasami jednak płytka zapycha tętnicę, zakłócając przepływ krwi w organizmie. Sprawia, że powstanie skrzepów krwi jest wyższe, niż w normalnych okolicznościach. Rozwój skrzepów może zagrażać zdrowiu i życiu człowieka.

W niektórych przypadkach nagromadzona płytka pęka. Jeśli tak się stanie, płytki krwi gromadzą się w dotkniętym obszarze i mogą się skleić, tworząc skrzepy krwi. Może to zablokować tętnicę, prowadząc do zagrażających życiu powikłań, takich jak udar i zawał serca.

Stan ten może wpływać na całą konstrukcję tętnic, ale głównie wpływa na większe tętnice o wysokim ciśnieniu – głównie aorta, tętnice wieńcowe, mózgowe oraz tętnice kończyn dolnych i górnych.

Objawy

Pierwsze oznaki miażdżycy mogą zacząć się rozwijać w okresie dojrzewania, ze smugami białych krwinek pojawiających się na ścianie tętnicy. Najczęściej nie występują żadne objawy, dopóki płytka nie pęknie lub do momentu, gdzie przepływ krwi jest bardzo ograniczony. Rozwój miażdżycy zazwyczaj trwa wiele lat. Objawy zależą od wpływu nagromadzonych płytek cholesterolu na daną tętnice.

Tętnice szyjne

Tętnice szyjne dostarczają krwi do mózgu. Ograniczone ukrwienie może prowadzić do udaru. Kiedy proces ten jest zbyt zaawansowany pacjent może odczuwać szereg objawów związanych z miażdżycą w tym obszarze. Są to m.in.:

• Słabość i zmęczenie,
• trudności w oddychaniu,
• bóle głowy,
• drętwienie twarzy,
• paraliż.

Tętnice wieńcowe

Tętnice wieńcowe dostarczają krwi do serca. Gdy dopływ krwi do serca jest ograniczony, może powodować dusznicę bolesną lub zawał serca. Objawy tych stanów obejmują:

• wymioty,
• skrajny niepokój,
• ból w klatce piersiowej,
• kaszel,
• osłabienie. 

Tętnice nerkowe

Tętnice nerkowe dostarczają krwi do nerek. Jeśli dopływ krwi stanie się ograniczony, istnieje poważne ryzyko rozwoju przewlekłej choroby nerek. Osoba z zablokowanymi tętnicami nerkowymi może doświadczać:

• utraty apetytu,
• obrzęku dłoni i stóp,
• trudności z koncentracją.

Leczenie

Leczenie miażdżycy jest bardzo ważne. Prawidłowo dobrane leczenie zapobiega zagrażającym życiu i zdrowiu powikłaniom.  Możliwości leczenia obejmują: zmiany stylu życia, terapia lekami oraz zabiegi chirurgiczne. Ważne jest jednak, aby lekarz prawidłowo diagnozował miażdżycę, aby upewnić się, że tętnice powracają do pełnej sprawności.

Diagnoza

Osoby zagrożone rozwojem miażdżycy powinny zostać przebadane, ponieważ objawy nie występują, dopóki nie rozwinie się choroba sercowo-naczyniowa. Diagnoza zostanie oparta na historii medycznej, wynikach testu i wywiadzie medycznym.

Inne typy badań obejmują:

Badania krwi

Mierzą one ilość cukru, tłuszczu i białka we krwi. Jeśli występuje wysoki poziom tłuszczu i cukru, może to wskazywać na zwiększone ryzyko rozwoju miażdżycy.

Badanie fizykalne

Lekarz osłuchuje tętnice za pomocą stetoskopu w celu zweryfikowania czy w wyniku nierównomiernego przepływu krwi dochodzi do „dziwnego” hałasu. Jeśli zostanie to zdiagnozowane, może to oznaczać, że płytka cholesterolowa blokuje przepływ krwi. Może również występować bardzo słaby puls poniżej obszaru zwężenia tętnicy. W skrajnych przypadkach nie można wykryć pulsu.

Poza tym, dotknięta chorobą może mieć bardzo niskie ciśnienie krwi. Ponadto, może występować pulsujące wybrzuszenie za kolanem lub w jamie brzusznej, co wskazuje na obecność tętniaka. Niepokojące mogą się okazać również problemy z gojeniem się ran.

Ultradźwięki

Badanie za pomocą USG pomaga sprawdzić lekarzowi ciśnienie krwi w różnych częściach ciała. Zmiany ciśnienia wskazują, gdzie tętnice mogą mieć zatkany przepływ krwi.

Tomografia komputerowa

Badanie to jest wykorzystywane do znalezienia tętnic, które są utwardzone i zwężone.

Osoby, u których istnieje ryzyko rozwoju miażdżycy, zostaną prawdopodobnie poinformowane przez lekarza o zmianie stylu życia i utrzymaniu prawidłowej masy ciała. W niektórych przypadkach leczenie może obejmować leczenie lub operację.

Zapobieganie

Zapobieganie rozwojowi miażdżycy jest jednym z najlepszych sposobów leczenia tej choroby. Istotna jest dieta, aktywność fizyczna i rzucenie palenia tytoniu.

Dieta

Prawidłowe żywienie opiera się na unikaniu tłuszczów nasyconych, ponieważ zwiększają one poziom złego cholesterolu. Niski cholesterol pomagają utrzymać m.in.:

• Oliwa z oliwek,
• Awokado,
• orzechy włoskie,
• oleista ryba,
• orzechy,
• nasiona.

Aktywność fizyczna

Ćwiczenie poprawiają kondycję fizyczną, obniżają ciśnienie krwi i pomagają w utracie zbędnych kilogramów.

Palenie papierosów

Palenie jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju miażdżycy tętnic, a także jest prowodyrem wysokiego ciśnienia krwi. Palacze powinni rzucić palenie tak szybko, jak to możliwe i zorganizować spotkanie z lekarzem na temat sposobów rezygnacji i radzenia sobie z objawami odstawienia papierosów.

Komplikacje

Miażdżyca może prowadzić do poważnych i długotrwałych powikłań. Może bezpośrednio przyczyniać się do choroby wieńcowej, szyjnej i obwodowej serca. W chorobie niedokrwiennej serca zwężają się tętnice bliskie sercu. Choroba tętnic szyjnych wpływa na tętnice w pobliżu mózgu w ten sam sposób, a choroba tętnic obwodowych wpływa na dopływ krwi do kończyn.

Mogą one prowadzić do szeregu niebezpiecznych komplikacji, w tym :

• Choroby serca i niewydolność serca:serce może nie być w stanie pompować wystarczającej ilości krwi lub może nie wypełnić wystarczającej ilości krwi.
• Zawał serca: to nagły stan medyczny, w którym dopływ krwi zostaje zablokowany. Może on zagrażać życiu człowieka.
• Niewydolność nerek:nerki mogą przestać prawidłowo pracować, jeśli nie otrzymują wystarczającej ilości krwi.
• Tętniak: to poważny stan, w którym ściany tętnicy wybrzuszają się, czasem pękają i powodują potencjalnie śmiertelne krwawienie wewnętrzne.
• Udar: jest nagłym stanem zdrowotnym, w którym dopływ krwi do mózgu jest zablokowany. To może zabić komórki mózgowe.
• Arytmia:Miażdżyca może prowadzić do nieprawidłowych rytmów serca i kołatania serca.